Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hồn cốt làng cổ Kon Kơ Tu

PV - 00:36, 11/03/2019

Tiếng Ba Na, Kon Kơ Tu có nghĩa là làng cũ (cổ). Người dân trong làng còn giữ được nhiều nghề truyền thống, trong đó có nghề dệt thổ cẩm. Cùng với những giá trị văn hoá khác, thổ cẩm và nghề dệt thổ cẩm là một trong những yếu tố góp phần tạo nên hồn cốt của người Ba Na ở làng cổ Kon Kơ Tu, xã Đăk Rơ Wa (TP. Kon Tum).

Nhà rông làng cổ Kon Kơ Tu. Nhà rông làng cổ Kon Kơ Tu.

Nặng nợ với nghề

Băng qua những tuyến đường bê tông mới mở dọc theo các làng sau UBND xã Đăk Rơ Wa, chúng tôi về làng Kon Kơ Tu-làng xa nhất của xã. So với trước đây, nhiều tuyến đường trong làng Kon Kơ Tu bây giờ được bê tông. Đường làng thoáng và sạch hơn. Giữa làng là ngôi nhà rông cao vút, mặt hướng ra sông Đăk Bla. Mái nhà rông hình lưỡi rìu ngạo nghễ, vươn lên giữa trời xanh. Xung quanh nhà rông còn nhiều những ngôi nhà sàn giữ được phong cách cổ xưa.

Gần ngôi nhà rông là ngôi nhà sàn nhỏ xinh xắn của chị Y Xanh. Năm tháng trôi qua, nhưng tôi thấy chị Y Xanh vẫn không khác mấy như năm nào mới gặp. Tay chị dường như lúc nào cũng thoăn thoắt và mềm mại bên khung dệt. Kể cả khi trò chuyện với chúng tôi, chị vẫn không rời khung dệt.

Qua câu chuyện thân tình về nghề, chị kể, chị bị khuyết tật ở chân không thể đi nương rẫy nên lấy nghề dệt làm kế mưu sinh. Chị học nghề dệt thổ cẩm từ mẹ và bà ngoại khi mới 15 tuổi. Cũng như bao cô gái khác, ngày trước người con gái Ba Na nào cũng biết trồng bông, kéo sợi, nhuộm sợi và dệt vải.

Tuy nhiên, kể từ khi sợi chỉ có mặt nhiều trên thị trường, chị em không còn phải tốn nhiều công sức trồng bông, xe sợi mà mua sợi về dệt. Dần dần nghề trồng bông thất truyền.

“Mình nhớ những tấm thổ cẩm bằng bông lắm, nó bền và đẹp, nhưng đành chịu thôi. Trồng bông tốn nhiều công sức quá, mình không có sức khoẻ để trồng...!”, chị Y Xanh thở dài. Luyến tiếc với thổ cẩm bằng bông, hiện nay, chị Y Xanh và các chị em trong làng giữ nghề dệt bằng chất liệu sợi mua sẵn. Các sản phẩm từ nghề dệt chủ yếu là khăn choàng cổ, áo, chăn đắp, khố, túi xách...

Ngôi nhà bà Y Na thường xuyên có nhiều khách tây đến thăm quan nghỉ lưu trú. Ngôi nhà bà Y Na thường xuyên có nhiều khách tây đến thăm quan nghỉ lưu trú.

Giữ hồn cốt

Cần mẫn với nghề, nhưng theo chị Y Xanh nghề dệt thổ cẩm chỉ góp phần ổn định đời sống, khó có thể làm giàu. Muốn làm giàu phải tìm việc khác. Bởi theo chị, để dệt 1 tấm choàng phải mất ít nhất 5 ngày làm liên tục, bán chỉ được 400 nghìn đồng; 1 túi xách tay (kể cả công may) mất hơn 2 ngày, giá bán 300 nghìn đồng; 1 bộ áo-váy nữ mất 2 tuần (tính cả công cắt may), bán 1 triệu đồng; 1 áo nam mất 3-4 ngày, bán 300-400 nghìn đồng.... Đó là chưa tính tiền chỉ. Tiền chỉ thường chiếm trên 1/3 giá thành sản phẩm.

Điều khiến các chị em trong làng còn yêu nghề thổ cẩm là qua sản phẩm thổ cẩm, các chị em muốn giữ lại hồn cốt cho dân tộc mình. Nếu để mất thổ cẩm, những dấu ấn của dân tộc cũng sẽ dần dần mất đi. Hơn nữa, đây còn là nghề làm nên nét đẹp và niềm tự hào của người phụ nữ Ba Na.

Theo chị Y Xanh, trong làng còn có các bà, các chị Y Na, Y Mứt, Y Xenh, Y Yin... chuyên dệt thổ cẩm. Nhà chị Y Na còn là nơi lưu trú của nhiều khách Tây khám phá làng cổ trước khi họ theo thuyền độc mộc ngược dòng Đăk Bla hay muốn băng rừng, lội suối trở về với thiên nhiên trên những dãy đồi trong làng.

Chị em phụ nữ Ba Na ở thôn Kon Kơ Tu cần mẫn duy trì nghề dệt thổ cẩm. Chị em phụ nữ Ba Na ở thôn Kon Kơ Tu cần mẫn duy trì nghề dệt thổ cẩm.

Du khách đến làng cổ thăm quan có người cũng mang duyên nợ với người làng Kon Kơ Tu. Cũng từ cơ duyên đến thăm quan làng cổ mà một kỹ sư người Pháp đã trở thành con rể của bà Y Na, làng Ko Kơ Tu. Nhiều năm nay, chàng kỹ sư người Pháp vẫn thường đi về Việt Nam. Hiện tại, người kỹ sư người Pháp-con rể bà đang làm việc tại huyện Kon Plông. Tại nhà Y Na, tôi gặp một cháu gái lai Tây xinh xắn đang được bà ngoại chăm nom.

Bà Y Na cũng thật lòng khi trao đổi với tôi nghề dệt thổ cẩm, kinh doanh thổ cẩm và người con rể Tây của mình. Song thấy bà bận bịu, tôi không dám làm phiền nhiều. Còn chồng bà-ông A Ben cũng đang bận rộn, chuẩn bị đón một đoàn khách Tây vào thăm quan và nghỉ tại nhà mình. “Chung tay với người dân, UBND xã Đăk Rơ Wa triển khai nhiều biện pháp giữ gìn, phát huy các nghề truyền thống trong đó có nghề dệt thổ cẩm, gắn với phát triển du lịch sinh thái. Theo đó, xã đã mở lớp dạy nghề dệt thổ cẩm do nghệ nhân trong làng truyền lại cho các chị em trong làng”, chị Y Khiêm, Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Rơ Wa chia sẻ.

Rời làng cổ Kon Kơ Tu, nhưng trong tôi vẫn còn mãi những hình ảnh đẹp về những người phụ nữ Ba Na bên khung dệt, về những sản phẩm thổ cẩm, về cái nét duyên ngầm của người phụ nữ bên trang phục thổ cẩm và bản chất chân thật của người dân nơi đây. Có lẽ những nét đẹp truyền thống tạo nền hồn cốt của người Ba Na làng cổ đã khiến du khách mãi luyến lưu.

VĂN NHIÊN

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
30 cán bộ, công nhân Điện lực Lào Cai lên đường hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 5 tại Nghệ An

30 cán bộ, công nhân Điện lực Lào Cai lên đường hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 5 tại Nghệ An

Xã hội - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Chiều 26/8, Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) đã tổ chức lễ xuất quân đội xung kích gồm 30 cán bộ, công nhân viên lên đường hỗ trợ Công ty Điện lực Nghệ An khắc phục hậu quả do bão số 5 gây ra.
Thủ tướng: Khẩn trương trình Quốc hội cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá thực hiện hội nhập quốc tế

Thủ tướng: Khẩn trương trình Quốc hội cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá thực hiện hội nhập quốc tế

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Chiều 26/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế đã chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo, nhằm tiếp tục triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc góp phần xây dựng tỉnh Gia Lai giàu mạnh, văn minh trong kỷ nguyên mới

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc góp phần xây dựng tỉnh Gia Lai giàu mạnh, văn minh trong kỷ nguyên mới

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân - H.Trường - 3 giờ trước
Đó là chủ đề của cuộc Hội thảo khoa học được Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Gia Lai phối hợp với Hội Triết học Việt Nam tổ chức ngày 26/8.
Đà Nẵng: Hai công nhân mắc kẹt, tử vong dưới cống nước

Đà Nẵng: Hai công nhân mắc kẹt, tử vong dưới cống nước

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 3 giờ trước
Lực lượng cứu hộ tại Đà Nẵng xác định hai công nhân tử vong dưới cống sâu khoảng 8m, tại khu vực thuộc phường Ngũ Hành Sơn.
Bình Liêu tập huấn bảo tồn văn hóa Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Bình Liêu tập huấn bảo tồn văn hóa Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Du lịch - Mỹ Dung - 4 giờ trước
Ngày 26/8, tại xã Bình Liêu (Quảng Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh phối hợp với Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện tổ chức khai mạc lớp tập huấn xây dựng mô hình gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống của người Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Gia Lai sẽ xóa gần 1.500 điểm trường lẻ tại các vùng khó khăn

Gia Lai sẽ xóa gần 1.500 điểm trường lẻ tại các vùng khó khăn

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 4 giờ trước
Thông tin này được đưa ra tại Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026 do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai tổ chức ngày 26/8.
Giải cứu 3 công dân Hàn Quốc bị giữ trái pháp luật để tống tiền ở TP. Hồ Chí Minh

Giải cứu 3 công dân Hàn Quốc bị giữ trái pháp luật để tống tiền ở TP. Hồ Chí Minh

Pháp luật - Tào Đạt - 4 giờ trước
Ngày 26/8, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an TP. Hồ Chí Minh cho biết, đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Lệnh bắt tạm giam đối với Luo Shenghua, Vòng Quang Tuấn, Nguyễn Thành Phúc và Lê Văn Kiểu về tội “Giữ người trái pháp luật”. Giải cứu thành công 3 công dân Hàn Quốc bị bắt giữ trái pháp luật để tống tiền, tại một chung cư ở phường Lái Thiêu.
Nông dân xứ nghệ khóc ròng trên đồng lúa

Nông dân xứ nghệ khóc ròng trên đồng lúa

Xã hội - Thanh Hải - 6 giờ trước
Bão dứt, để lại hàng ngàn ha lúa Hè Thu sắp đến kỳ thu hoạch bị đổ rạp, ngâm chìm trong nước. Bát cơm đến tay của những “hai lúa”, phút chốc bị mưa bão đánh tan. Nông dân xứ Nghệ khóc trên đồng lúa.
Bộ đội Biên phòng giúp dân khắc phục hậu quả bão số 5

Bộ đội Biên phòng giúp dân khắc phục hậu quả bão số 5

Xã hội - Minh Anh - 6 giờ trước
Sau khi cơn bão số 5 đi qua, hoàn lưu bão gây mưa lớn tại các xã vùng biển của tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh gây thiệt hại nặng nề. Lực lượng Bộ đội Biên phòng đã huy động tối đa lực lượng, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả cơn bão số 5.
Hàng trăm nghệ nhân, diễn viên đến từ các buôn làng sẽ tham gia Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ

Hàng trăm nghệ nhân, diễn viên đến từ các buôn làng sẽ tham gia Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 6 giờ trước
Chiều 26/8, UBND tỉnh Gia Lai tổ chức họp báo, cung cấp thông tin về chuỗi sự kiện Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025, với chủ đề “Khát vọng Biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng”.