Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Họ đến với nhau như chưa hề ngã xuống

Phạm Việt Thắng - 08:36, 22/07/2022

Ông Tường với chất giọng trầm hùng, thi thoảng lại bị đứt quãng vì quá xúc động về người chị gái của mình - liệt sĩ Nguyễn Thị Diện. Nhất là khi ông kể về đám cưới có một không hai trên đời - đám cưới liệt sĩ, thì không ai cầm nổi nước mắt.

Ông Nguyễn Hữu Tường, em trai liệt sỹ Nguyễn Thị Diện đọc lại di thư của chị
Ông Nguyễn Hữu Tường, em trai liệt sỹ Nguyễn Thị Diện đọc lại di thư của chị

Chị tôi

Cơn mưa cuối Hạ như trút nước cũng không thể ngăn chúng tôi tìm về nhà ông Nguyễn Hữu Tường ở xóm 2, xã Nam Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An). Ông là em trai của liệt sĩ Nguyễn Thị Diện, hi sinh năm 1972, tại sông Đò Vàng – Tuyên Hoá (Quảng Bình).

Nhắc về người chị gái của mình, giọng ông Tường nghẹn lại: Chị tôi đẹp gái lắm, đẹp nhất cả ba xã Nam – Bắc – Đặng này, chữ cũng rất đẹp nên được bầu làm thư ký đội sản xuất kiêm Bí thư Chi Đoàn. Rồi chị được phân công vào đội dân quân tự vệ, phụ trách bộ phận phòng không, bắn máy bay Mỹ. Năm 1968, theo tiếng gọi của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, chị gia nhập đoàn quân ba sẵn sàng, chi viện cho Quảng Bình, sau đó đổi tên thành công nhân quốc phòng, rồi lại được điều về Công ty 769 (Bộ Giao Thông - Vận tải), công tác tại Đội C25 - vùng Tuyên Hoá.

“Chị tôi được kết nạp Đảng vào tháng 5 năm 1971 – lứa đảng viên được vinh dự mang tên đảng viên Hồ Chí Minh” – ông Tường rất đỗi tự hào.

Cùng thời gian đó, chị phải lòng anh Đặng Văn Cự, người ở huyện Hiệp Hoà (Bắc Giang). Anh Cự trước công tác ở Yên Bái, sau đó được chi viện về Quân khu IV, cùng đơn vị với chị. Anh chị cùng viết thư về cho gia đình, hẹn Tết xin nghỉ phép để ra mắt họ hàng hai bên và xin phép được nên duyên vợ chồng.

“Nhận được thư của chị, mẹ tôi mừng lắm, cứ trông ngày trông đêm được đón con rể về thăm” – ông Tường nhớ lại.

Niềm vui chưa đến. Cuối năm 1972, gia đình tôi nhận hung tin: Anh chị đã nằm lại trên dòng sông Đò Vàng!

Bắt đầu lễ cưới cho hai người đã khuất (ảnh do gia đình cung cấp)
Bắt đầu lễ cưới cho hai người đã khuất (ảnh do gia đình cung cấp)

Những người tử tế

Ông Tường rưng rưng, có phần hối hận cho sự muộn màng của mình: Chiến tranh kết thúc, tôi phục viên, hoàn cảnh gia đình lúc bấy giờ rất khó khăn, chật vật với công việc mưu sinh, cứ nghĩ chị nằm lại ở đâu cũng là đất mẹ Việt Nam, nên chưa đi tìm mộ chị. Cũng có nhiều lời bàn của bà con, trong đó có cả những người làm công việc tâm linh, nhưng tôi vẫn giữ mãi quan điểm đó của mình.

Cho đến một ngày, tôi đang vẽ thuê ảnh đá ở thành phố Vinh, giờ nghỉ trưa, cứ như ai đó nhấc bổng mình lên. Trong cơn mơ màng, tôi nghe tiếng giục giã: Đi tìm đi, đi tìm đi…Cả buổi chiều, tôi cứ bổi hổi bồi hồi, không làm được gì nên hồn. “Biết đâu, đó là tiếng chị Diện” – ông Tường xúc động nói. Cuối ngày, ông xin phép chủ xưởng nghỉ việc và ứng tiền công. Hay chuyện, ông chủ không mảy may phản đối, cho ông ứng tiền để đi tìm mộ chị.

Từ Đô Lương xuống Vinh, xe cộ ngày ấy chưa thuận lợi như bây giờ. Ông đến ga tàu thì cửa đã đóng, tàu đã rú còi. Ông trình bày với bảo vệ, họ liền mở cửa cho ông và dặn lên toa cuối cùng may ra còn kịp. Chừng 30 phút, cán bộ soát vé đi kiểm tra, ông rút tiền xin mua vé phạt. Người soát vé khi nghe câu chuyện đi tìm mộ liệt sĩ thì không lấy tiền ông nữa mà bố trí cho ông một chỗ ngồi tươm tất.

Đến giờ cơm trưa, anhh cán bộ soát vé mời ông đi ăn. Ông hỏi giá cả thì họ nói: “Anh là khách đặc biệt, nhà tàu mời cơm anh”. Trong bữa cơm, ai cũng quan tâm đến ông, đến việc đi tìm mộ. Ông thưa thật, chưa từng biết Quảng Bình, sông Đò Vàng ở đâu. Người ta nói với ông, muốn đến đó thì hoặc là xuống ga Đồng Lê, đi tiếp 5 km, hoặc qua phía Nam đi ngược lại. Thấy nét mặt ông hơi buồn, Trưởng tàu đã hội ý anh em chừng mươi phút, rồi ân cần vỗ vai ông: “Anh là khách đặc biệt, đi làm công việc đặc biệt, chúng tôi sẽ đặc cách cho dừng tàu 3 giây để anh xuống bờ bắc sông Đò Vàng, và sẽ có người hỗ trợ anh xuống tàu an toàn”.

Đến cầu Đò Vàng, ông Tường xuống tàu mà cứ đứng vẫy tay mãi, cho đến khi đoàn tàu khuất hẳn. Lúc đó chừng 4 giờ chiều. “Những người tử tế” – ông thốt lên một mình.

Theo đường tàu, ông đi về phía Nam sông Đò Vàng. Bên triền sông, một nhóm người đang cuốc đất, ông hỏi thăm về mộ của hai người hi sinh năm 1972. Người ta ồ lên: Chị Diện và anh Cự. “Nước mắt tôi cứ thế trào ra, xúc động vì anh và chị mình được bà con quý mến, nằm xuống mấy chục năm rồi mà họ vẫn nhớ” – ông Tường rưng rưng.

Rồi họ nói với ông có anh Nguyễn Phong Vũ, trợ lý chính sách Huyện đội Tuyên Hoá đã cất bốc phần mộ của hai người về nghĩa trang liệt sĩ. Đêm đó, một đêm tháng 4 năm 1994, ngủ lại nhà những người không quen biết mà lòng ông ấm áp vô cùng.

Họ kể cho ông nghe nhiều kỷ niệm về chị của ông và anhh Cự: Trưa 29/12/1972 nhằm ngày 24/11 âm lịch, anh chị chèo thuyền từ bờ Bắc sang phía công trường, khi cách bờ chừng vài ba mét thì một bầy máy bay Mỹ bay rạt qua, sông cuộn sóng dữ, thuyền của hai người chòng chành, anh Cự bị hất văng xuống nước, chị Diện liền nhảy xuống cứu. Nhưng…

Sáng sớm, ông tìm đến Huyện Đội Tuyên Hoá, xin gặp đồng chí Nguyễn Phong Vũ. Ông vừa trình bày xong nguyện vọng, thì bỗng có tiếng hỏi: Anh có nhận được thư em không? Thì ra đó chính là Nguyễn Phong Vũ, người đã cất bốc phần mộ chị ông và anh Cự.

Vũ rơm rớm nước mắt nói với ông: Hồi đó, em còn bé lắm, chị Diện ở trong nhà em, còn anh Cự thì ở trong nhà ông bà nội. Cả nhà em coi anh chị như người thân. Chị Diện viết chữ rất đẹp, lại hát hay, chị dạy em nắn nót từng nét chữ, tập cho em nhiều bài hát. Em lớn lên, thay cha mẹ hương khói, chăm sóc phần mộ cho anh chị. Em viết thư cho gia đình ta rất nhiều lần mà không thấy hồi âm, cứ nghĩ ở quê chị không còn người thân thích. Thương quá, em xin phép đơn vị cất bốc phần một anh chị để bàn giao cho Sở Lao động- Thương binh và Xã hội Quảng Bình.

“Thế là chị tôi và anh Cự được yên nghỉ ở nghĩa trang liệt sĩ Hải Thành – thành phố Đồng Hới’ – ông Tường nói như reo.

Xin phép liệt sỹ Nguyễn Thị Diện, để “rước dâu” về với nhà trai (ảnh do gia đình cung cấp)
Xin phép liệt sỹ Nguyễn Thị Diện, để “rước dâu” về với nhà trai (ảnh do gia đình cung cấp)

Rước dâu bằng di ảnh

Ông Tường trầm ngâm một hồi lâu rồi mới tiếp tục câu chuyện: Một đêm tháng 3/2022, khuya lắm rồi, tôi nhận được một cú điện thoại, đầu dây bên kia giới thiệu là Đặng Thị Ánh, cháu của bác Đặng Văn Cự, ở Hiệp Hoà (Bắc Giang). Ông Tường tươi vui nét mặt: “Thế là gia đình anh Cự đã tìm được mộ anh, tôi cũng như Vũ, cứ nghĩ ngoài đó không còn ai nữa”.

Sau cuộc điện thoại lúc nửa đêm đó, các em của anh Cự thay nhau gọi điện cho tôi. Chúng tôi kể cho nhau nghe nhiều kỷ niệm thuở thiếu thời của hai anh chị. Rồi bên gia đình anh Cự mạnh dạn đề xuất nguyện vọng: Hai anh chị đã thề hẹn với nhau, tiếc là không kịp thành vợ thành chồng, nay gia đình muốn thực hiện lời nguyện ước của họ. “Tôi nghe thế mà sung sướng, hạnh phúc, đến mấy đêm không ngủ được”,  ông Tường rạng rỡ.

Ngày 3 tháng 4 vừa rồi, nhằm ngày 3/3 âm lịch, 7 người em của anh Cự mang sính lễ vào đây để làm lễ ăn hỏi. Lễ không thiếu thứ gì, từ trầu cau, rượu, xôi, gà, bánh phu thê và cả tiền vàng…Chúng tôi cùng nhau dâng hương cho chị, phần tâm linh rất thuận lợi, tôi thay mặt gia đình nhận sính lễ của họ nhà trai. Sau đó, tôi chia ba phần lễ, một phần để lại, hai phần mang vào nghĩa trang để chính thức làm lễ cưới cho anh chị.

Trước lúc vào nghĩa trang Hải Thành, hai gia đình đã về Tuyên Hoá, thăm lại nơi ăn ở, công tác của anh chị và đồng đội ngày xưa; đồng thời về thắp hương tạ ơn ông bà, cha mẹ Vũ, những người đã cưu mang anh chị tôi, và cũng báo cáo với hương hồn họ, anh chị tuy không còn nhưng vẫn trọn lời hẹn thề.

Trưa 5/4, chúng tôi tề tịu tại nghĩa trang Hải Thành. Sau khi dâng hương các Anh hùng liệt sỹ, chúng tôi bày biện lễ vật, khấn xin anh chị bằng bài Vấn danh tơ hồng. Trên cao, đài hương bừng cháy, ai nấy đều tin, các liệt sĩ đang chia vui cùng anh chị. Và khi tôi kết thúc bài văn, hai lư hương ở mộ anh chị cũng bừng lên. Tôi tin, anh chị tôi ở nơi xa thẳm đã rất mãn nguyện. “Mừng lắm, ngày vui mà, nhưng ai cũng trào dâng nước mắt, đó là những giọt nước mắt hạnh phúc” – ông Tường cũng giàn dụa.

Sáng 6/4, “xe hoa” đã rước di ảnh của “đôi tân hôn” về với gia đình bên nội. Cả họ nhà trai và bà con lối xóm háo hức đón chờ. Lễ nhận dâu diễn ra rất trang trọng, ấm áp mà cũng chan đầy nước mắt. Ông Tường gạt đôi dòng lệ: “Anh chị tôi đã trọn vẹn câu thề”!

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Chấm dứt "lời ru buồn" nơi bản làng Quế Phong

Chấm dứt "lời ru buồn" nơi bản làng Quế Phong

“Từ năm 2023 đến nay, toàn huyện không xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết”, phấn khởi hiện rõ trong lời nói, biểu cảm của Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Phong (Nghệ An) Bùi Văn Hiền khi chia sẻ điều này với chúng tôi. Bởi chúng tôi hiểu, kết quả này không chỉ phản chiếu nhận thức, hành động của người dân đã thay đổi rõ nét, mà con cho thấy sự vào cuộc không mệt mỏi của cả hệ thống chính trị với quyết tâm đẩy lùi tảo hôn và hôn nhân cận huyết vốn dai dẳng bao đời ở vùng đất này.
Tái hiện sinh động không gian văn hóa của đồng bào DTTS ở Kon Tum

Tái hiện sinh động không gian văn hóa của đồng bào DTTS ở Kon Tum

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Trong tiết trời se lạnh, dưới mái Nhà rông Kon Klor cao vút, những chàng trai tấu nên những bản chiêng trầm hùng, những cô gái chân trần với nhịp xoang uyển chuyển, đàn ông thì đan lát và tạc tượng, phụ nữ thì dệt vải... Không gian văn hóa của đồng bào DTTS ở Kon Tum được tái hiện một cách đầy đủ và sinh động đã làm đắm say bao du khách gần xa khi đến tham dự Liên hoan cồng chiêng, xoang các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh Kon Tum lần thứ 2, năm 2024.
Khởi công xây dựng Điểm trường liên cấp Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai

Khởi công xây dựng Điểm trường liên cấp Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai

Giáo dục - PV - 2 giờ trước
Sáng 12/12, Đảng uỷ, UBND xã Khâu Vai (huyện Mèo Vạc, Hà Giang) phối hợp với Đoàn từ thiện “Cộng đồng từ thiện Sân Đình” tổ chức khởi công xây dựng công trình nhà lớp học điểm trường liên cấp Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai.
Đồn Biên phòng Xín Cái giúp hộ nghèo xóa nhà tạm, nhà dột nát

Đồn Biên phòng Xín Cái giúp hộ nghèo xóa nhà tạm, nhà dột nát

Nhịp cầu nhân ái - Hà Linh - 2 giờ trước
Thực hiện phong trào thi đua cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát do Thủ tướng Chính phủ phát động, sáng 12/12, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Xín Cái (Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Giang) tích cực tham gia hỗ trợ hộ nghèo trên địa bàn xóa nhà tạm, nhà dột nát.
“Điểm tựa” của đồng bào Dao ở Phai Làu

“Điểm tựa” của đồng bào Dao ở Phai Làu

Người có uy tín - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Vừa là Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn và Người có uy tín thôn Phai Làu, xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh, những năm qua, anh Tằng Dảu Tình đã trở thành “điểm tựa” tin cậy của đồng bào Dao ở vùng biên giới nơi đây. Anh không chỉ làm tốt công tác tuyên truyền người dân bám bản, bám làng, giữ đất, giữ rừng, giữ biên giới quốc gia mà còn làm kinh tế giỏi.
Chư Pưh (Gia Lai): Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” nâng cao quyền năng trẻ em

Chư Pưh (Gia Lai): Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” nâng cao quyền năng trẻ em

Media - Ngọc Thu - 2 giờ trước
Nhằm thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, giải quyết các vấn đề cấp thiết đối trẻ em vùng đồng DTTS và miền núi, huyện Chư Pưh, tỉnh Gia Lai đã thành lập 3 mô hình Câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" tại các trường trung học cơ sở ở các thôn, làng đặc biệt khó khăn. Các thành viên của CLB sẽ là những “hạt nhân” tiên phong thay đổi nhận thức, xoá bỏ định kiến giới ngay khi ngồi trên ghế nhà trường và trong cộng đồng để cùng nhau vươn lên phát triển.
Chuyện hiến đất ở Bằng Cốc

Chuyện hiến đất ở Bằng Cốc

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 12/12, có những thông tin đáng chú ý sau: Bảo tồn nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc ở Lạng Sơn. Khơi nguồn dược liệu Đắk Nông. Chuyện hiến đất ở Bằng Cốc. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tương Dương (Nghệ An): Trao cồng chiêng và trang phục biểu diễn cho các đội văn nghệ truyền thống

Tương Dương (Nghệ An): Trao cồng chiêng và trang phục biểu diễn cho các đội văn nghệ truyền thống

Tin tức - Khánh Ngân - 2 giờ trước
Thực hiện Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719), mới đây, UBND huyện Tương Dương (Nghệ An) đã trao tặng cồng, chiêng, loa máy và trang phục biểu diễn cho các đội văn nghệ truyền thống.
Những khoảnh khắc đẹp quanh cột mốc ngã ba Đông Dương

Những khoảnh khắc đẹp quanh cột mốc ngã ba Đông Dương

Phóng sự - Quang Vinh - 3 giờ trước
Nằm ở độ cao 1.086m so với mực nước biển, ngã ba Đông Dương nằm ở xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum là điểm tiếp giáp giữa 3 nước: Việt Nam, Lào và Campuchia. Vốn được mệnh danh là nơi mà “một con gà gáy ba nước đều nghe”, từ nhiều năm qua, ngã ba Đông Dương đã trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút nhiều du khách đam mê du lịch, khám phá và trải nghiệm những điều mới mẻ tại cột mốc ba biên.
Nêu gương sáng ở vùng đồng bào DTTS tỉnh Quảng Ninh: Chuyện về những người “mở đường” (Bài 1)

Nêu gương sáng ở vùng đồng bào DTTS tỉnh Quảng Ninh: Chuyện về những người “mở đường” (Bài 1)

Công tác Dân tộc - Mỹ Dung - Hà Linh - 3 giờ trước
Trong các giai đoạn phát triển, tỉnh Quảng Ninh luôn đặc biệt quan tâm phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đặc biệt tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU về “Phát triển bền vững KT-XH gắn với bảo đảm vững chắc Quốc phòng-An ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” (Nghị quyết 06). Từ định hướng, chủ trương của Đảng, các nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước và nỗ lực của các tầng lớp Nhân dân, vùng DTTS và miền núi Quảng Ninh đã có sự thay đổi rõ rệt. Trong hành trình vươn lên phát triển ở các bản làng, đã xuất hiện nhiều tấm gương sáng trên các lĩnh vực, trở thành hạt nhân điển hình lan tỏa về tinh thần tự lực, tự cường, đổi mới tư duy trong vùng đồng bào.
Hàm Yên (Tuyên Quang): Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp

Hàm Yên (Tuyên Quang): Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp

Công tác Dân tộc - Hà Phúc - 3 giờ trước
Phát huy thế mạnh nông, lâm nghiệp gắn với văn hóa để phát triển du lịch, xây dựng địa phương trở thành điểm đến của du khách, góp phần giảm nghèo, tạo sinh kế bền vững cho người dân là hướng đi mới của huyện Hàm Yên (tỉnh Tuyên Quang) những năm gần đây.
Hàm Yên (Tuyên Quang): Phát huy vai trò kinh tế tập thể trong giai đoạn mới

Hàm Yên (Tuyên Quang): Phát huy vai trò kinh tế tập thể trong giai đoạn mới

Công tác Dân tộc - Hà Phúc - 3 giờ trước
Liên kết phát triển nông nghiệp hàng hóa, hỗ trợ vốn, giống, khoa học kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm đang là điểm mạnh của kinh tế tập thể. Tại huyện Hàm Yên, tham gia vào chuỗi liên kết với hợp tác xã, nhiều nông dân bứt phá, làm giàu, góp sức xây dựng thương hiệu cho các mặt hàng nông sản của địa phương.