Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giảm nghèo bền vững - Nhìn lại một chặng đường: Không dễ xác định thu nhập (Bài 2)

Sỹ Hào - 21:17, 09/07/2020

Thu nhập là một tiêu chí “cứng” để xác định hộ nghèo, từ đó các chính sách giảm nghèo được triển khai nhằm hướng đến mục tiêu cải thiện mức sống cho người dân. Nhưng để xác định được thu nhập của hộ nghèo, nhất là hộ đồng bào DTTS không hề dễ.

Nhiều gia đình có nhà kiến cố nhưng vẫn là hộ nghèo do nhà được xây dựng từ các nguồn hỗ trợ. (Trong ảnh: Gia đình chị Thào Thị Hong, ở bản San Thàng 2, xã Sang Thàng, TP. Lai Châu có nhà mới từ tháng 11/2019 từ nguồn hỗ trợ Quỹ Vì người nghèo của tỉnh Lai Châu - Ảnh TL)
Nhiều gia đình có nhà kiến cố nhưng vẫn là hộ nghèo do nhà được xây dựng từ các nguồn hỗ trợ. (Trong ảnh: Gia đình chị Thào Thị Hong, ở bản San Thàng 2, xã Sang Thàng, TP. Lai Châu có nhà mới từ tháng 11/2019 từ nguồn hỗ trợ Quỹ Vì người nghèo của tỉnh Lai Châu - Ảnh TL)

Chưa sát thực tế

Báo Dân tộc và Phát triển số 1637, ra ngày 8/7/2020 đã phản ánh, bộ công cụ đo lường nghèo đa chiều giai đoạn 2016 - 2020 đã bộc lộ rất nhiều hạn chế; trong đó, cách tính thu nhập để xác định hộ nghèo vẫn chưa sát với mức sống cụ thể của từng hộ gia đình.

Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2016 - 2020, hộ có thu nhập từ 700.000 đồng/người/tháng trở xuống (ở khu vực nông thôn) được công nhận là hộ nghèo (khu vực thành thị là 900.000 đồng trở xuống). Để ước tính thu nhập khi rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm, Thông tư số 17/2016/TT-BLĐTBXH, ngày 28/6/2016 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) đã đưa ra 14 chỉ số (Phụ lục số 3b).

Bộ chỉ tiêu này gần như “kiểm kê” tất cả các yếu tố để tính thu nhập (số nhân khẩu/hộ, người không có khả năng lao động, trình độ học vấn, lĩnh vực việc làm, nhà cửa, tài sản…), nhưng chỉ mới dừng ở việc xác nhận thông tin (định tính) một cách trực quan, khó kiểm chứng thu nhập thực chất.

Đơn cử, theo bộ chỉ số ước tính thu nhập này, một gia đình có nhà kiên cố, có ti vi, tủ lạnh, bình nóng lạnh… thì không thể được công nhận là hộ cận nghèo, chứ đừng nói là hộ nghèo. Nhưng trên thực tế, những tài sản này chưa chứng minh được hộ này có thu nhập trên mức chuẩn nghèo, cận nghèo hay không.

Hộ anh Hồ Bá Trung, sinh năm 1984, ở xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu (Nghệ An) là một ví dụ. Năm 2018, lốc xoáy đã làm sập một phần căn nhà của anh nên anh vay mượn tiền người thân, bạn bè làm lại một căn nhà kiên cố để ở. Nhà có mẹ già, con nhỏ nên anh cố sắm cái tủ lạnh, bình nóng lạnh, bởi anh thường xuyên phải đi làm thuê. Trước khi chưa làm lại nhà, anh vẫn thuộc hộ nghèo; nhưng cuối năm 2019, khi xét duyệt, gia đình anh đã được công nhận… thoát nghèo vì đã có điều kiện kinh tế khá hơn trước!.

Nhiều khu tái định cư, đồng bào được ở trong những ngôi nhà kiên cố nhưng tỷ lệ hộ nghèo vẫn cao. (Ảnh minh họa)
Nhiều khu tái định cư, đồng bào được ở trong những ngôi nhà kiên cố nhưng tỷ lệ hộ nghèo vẫn cao. (Ảnh minh họa)

Băn khoăn nâng chuẩn thu nhập

Một vấn đề đáng lưu ý là, bộ chỉ số ước tính thu nhập khi rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo hướng dẫn của Thông tư 17/TT-BLĐTBXH chưa có sự tách bạch rõ ràng giữa thu nhập và chi tiêu của một gia đình. Bởi thực tế, những chỉ số như: Số điện tiêu thụ hằng tháng, ti vi, tủ lạnh, xe máy… là những yếu tố “đầu ra” của thu nhập.

Trong khi đó, theo quy trình rà soát của Tổng cục Thống kê (TCTK), thu nhập của hộ gia đình bao gồm các khoản thu như: Thu từ sản xuất (sau khi đã trừ chi phí sản xuất và thuế sản xuất); thu từ tiền công, tiền lương (bao gồm tất cả các khoản tiền công, tiền lương, công tác phí, ăn ca, bồi dưỡng, các khoản thưởng...).

Nhưng cách tính thu nhập của TCTK lại khó áp dụng khi điều tra, rà soát hộ nghèo, nhất là các hộ có lao động đi làm ăn xa, thu nhập chủ yếu từ tiền công, tiền lương. Với những lao động đi làm ăn xa, thu nhập từ lương có thể 5 - 7 triệu đồng/tháng, nhưng nếu trừ chi phí sinh hoạt tại nơi làm việc thì tiền gửi về nhà không còn bao nhiêu.

Phải khẳng định, với các chính sách giảm nghèo đã được triển khai trong những năm qua, thu nhập của đại đa số người dân đã được nâng lên đáng kể. Minh chứng rõ nhất là chuẩn nghèo về thu nhập được nâng cao hơn qua từng giai đoạn. Trong giai đoạn 2021 - 2025, theo dự thảo của Bộ LĐTB&XH, chuẩn nghèo về thu nhập dự kiến sẽ được nâng lên thành 1,2 triệu đồng/người/tháng (khu vực nông thôn), 1,6 triệu đồng/người/tháng (khu vực thành thị), tăng gần gấp đôi so với mức chuẩn của giai đoạn 2016 - 2020.

Việc nâng chuẩn nghèo là phù hợp với bước phát triển mới trong công tác giảm nghèo. Tuy nhiên, tính thu nhập trong quá trình rà soát hộ nghèo như thế nào cho hợp lý vẫn cần được tính toán kỹ lưỡng; đặc biệt, cần xem xét chỉ số “việc làm” là yếu tố “đầu vào” quan trọng nhất. Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.