Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cần nhiên liệu cho một chuyến tàu

TS Hoàng Xuân Lương - 06:52, 01/05/2021

Nhìn lại chặng đường 75 năm của Cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc, ai cũng thấy rõ Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội, các doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân ngày càng quan tâm, chăm lo cho đồng bào DTTS. Sự quan tâm đó thể hiện trong các nghị quyết của Đảng, được thể chế hóa trong Hiến pháp, một số Luật chuyên ngành; trong các nghị quyết của Quốc hội và hệ thống chính sách dân tộc khá toàn diện.

Chiều ngày 19/6, tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội Khóa XIV, các Đại biểu Quốc hội nhấn nút biểu quyết thông qua Nghị quyết Phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 với tỷ lệ 100% số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.
Chiều ngày 19/6, tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội Khóa XIV, các Đại biểu Quốc hội nhấn nút biểu quyết thông qua Nghị quyết Phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 với tỷ lệ 100% số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.

Nếu xét dưới góc độ lòng nhân ái thì chính sách dân tộc ở Việt Nam rất nhân văn, đứng ở tốp đầu thế giới. Tuy nhiên một thực tế là vùng DTTS đang đứng trước nguy cơ tụt hậu ngày càng xa hơn so với sự phát triển của cả nước; tỷ lệ hộ nghèo ngày càng đổ dồn về vùng DTTS; sự phân hóa xã hội càng sâu sắc thì mầm mống các mâu thuẫn ngày càng nảy sinh, tiềm ẩn các xung đột xã hội; những đứt - gãy về văn hóa đang tạo nên mất năng lực nội sinh, chỉ cần một cơn gió từ bên ngoài thổi vào là có thể gây ra bão lớn.

Đã đến lúc phải dũng cảm nhìn vào sự thật, để có tầm nhìn và giải pháp căn cơ hơn về vùng DTTS và công tác dân tộc.

Thử nhìn lại những nguyên nhân gốc rễ

Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị đã nêu rõ: Trong tất cả các nguyên nhân dẫn đến khó khăn vùng đồng bào DTTS thì nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Nhiều cán bộ cao cấp người DTTS vẫn luôn muốn nhắc lại lời của Bác Hồ: “Muốn đoàn kết phải thật lòng, no đói, sướng khổ có nhau”.

Kinh phí đầu tư cho chính sách dân tộc phải được hiểu chỉ là phần kinh phí đầu tư thêm cho các công dân sống ở vùng DTTS, ngoài các chính sách quốc gia chung mà bất cứ công dân nào cũng được hưởng. Nếu hiểu như thế thì toàn bộ nguồn thu ngân sách trên địa bàn vùng dân tộc, miền núi sẽ gấp ít nhất 3 lần kinh phí đầu tư cho chính sách dân tộc. Hiện nay, mỗi xã ở vùng đặc biệt khó khăn trung bình mỗi năm được đầu tư khoảng 1,5 tỷ đồng. Thật khó tìm một xã nào ở miền xuôi mà đầu tư hạ tầng các loại dưới 10 tỷ đồng? Điều này cho thấy, nguồn lực đầu tư cho chính sách dân tộc thời gian qua là còn rất thấp.

Các quan điểm của Đảng, các nguyên tắc của Hiến pháp không được thể chế hóa bằng bộ Luật chuyên ngành nên các chính sách dân tộc chỉ mới là các giải pháp tình thế, thời vụ. Có chính sách mà không đủ nguồn lực thực hiện, có chính sách mà không đạt được mục tiêu đề ra.

Nguyên nhân của tình trạng này nằm ở 4 vấn đề then chốt: Các chính sách dân tộc đang nghiêng về khía cạnh chính sách xã hội- nhân đạo, chưa phải là đầu tư phát triển; Các doanh nghiệp lớn hoạt động ở vùng dân tộc, miền núi đang nghiêng về khai thác, chưa chú trọng đầu tư cho phát triển bền vững; Các chính sách dân tộc đang được xây dựng từ trên xuống, chưa khơi dậy được nguồn lực nội sinh, người dân chưa phải là chủ thể thực hiện chính sách dân tộc; Ủy ban Dân tộc là cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc, nhưng là cơ quan cấp Bộ duy nhất ở Việt Nam không được nắm, phân chia và quản lý nguồn lực cho chính sách dân tộc.

Nhìn ra các nước quanh ta

Có thể nói công tác dân tộc ở những quốc gia đa dân tộc đều có những hạn chế, bất cập, chưa có một quốc gia nào thành công mỹ mãn. Chỉ có gạn đục, khơi trong, chắt lọc những bài học tốt của bạn bè để soi chiếu, trong quá trình hoàn thiện chính sách dân tộc cho khát vọng xây dựng một quốc gia Việt Nam đại đoàn kết các dân tộc là động lực chủ yếu của sức mạnh và con đường đi lên của đất nước.

Ấn Độ là một quốc gia hơn 1,35 tỷ người, gần 500 tộc người với đa dạng tôn giáo. Có bài học hay nhất là chính sách cơ bản về dân tộc được xác định cụ thể trong Hiến pháp, đó là nguồn ngân sách bố trí cho chính sách dân tộc trong toàn liên bang, cũng như từng bang, phải bố trí ít nhất tương đương với tỷ lệ người DTTS; trong toàn bộ hệ thống hành chính, kể cả lực lượng vũ trang phải bố trí tỷ lệ người DTTS tương đương tỷ lệ dân số của toàn Liên bang, cũng như từng bang, cho đến từng địa phương cụ thể. Đây chính là cơ sở pháp lý vững chắc nhất cho các chính sách dân tộc cụ thể, cũng là căn cứ vững chắc để giải quyết các mâu thuẫn, bất đồng nảy sinh giữa các dân tộc.

Ở Thái Lan, có một mô hình rất thành công đó là Dự án Hoàng Gia. Từ nguồn lực của các tổ chức quốc tế và của Hoàng gia, Nhà Vua Thái Lan đã trực tiếp chỉ đạo một dự án tổng thể cho các xã, thôn bản vùng DTTS. Dự án làm theo hình thức cuốn chiếu, dứt điểm từng thôn, bản; đồng bộ từ kết cấu hạ tầng, đến phát triển kinh tế, các khâu sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm theo một chuỗi liên kết nhịp nhàng. Chúng tôi đã có dịp khảo sát vùng dự án dọc theo biên giới Thái Lan- Myanmar thì thấy sau khoảng 5 năm dự án hoàn thành thì đời sống người dân thay đổi hẳn, các gia đình đều mua sắm được ôtô, tủ lạnh, tivi; con em người DTTS được đào tạo, hầu như bản nào cũng có tiến sĩ, thạc sĩ…

Trung Quốc là một nước đông dân nhất thế giới, có 56 dân tộc cùng sinh sống. Nhiều việc Trung Quốc xử lý chưa thành công, nhưng có 2 việc họ làm tốt, ta có thể học. Một là chính sách “Hưng Biên Phú dân” tập trung xây dựng khu vực biên giới vững mạnh, kết cấu hạ tầng đồng bộ, hỗ trợ mọi mặt cho người dân biên giới ổn định; gắn kết hệ thống chính trị cơ sở với lực lượng vũ trang; Hai là Mô hình quản lý nhà nước về dân tộc. Ở Trung Quốc cũng có Ủy ban Dân tộc nhà nước, có 21 Thứ trưởng của 21 bộ, ngành khác tham gia vào UBDT, nhưng có 2 điểm khác biệt: Khi UBDT đã họp bàn tập thể, đã có ý kiến của cả 21 thành viên các Bộ ngành, thì Chính phủ xem xét giải quyết, chứ không phải làm công văn đi hỏi lại các bộ, ngành nữa. Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT có quyền nhận xét đánh giá đối với 21 Thứ trưởng của các Bộ tham gia làm thành viên UBDT, kể cả trong khen thưởng, quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm… Ủy ban Dân tộc nhà nước Trung Quốc nắm, phân chia và quản lý các nguồn lực về chính sách dân tộc.

Nhìn về tương lai

Dấu ấn lịch sử trong lĩnh vực công tác dân tộc, khẳng định vai trò của Ủy ban Dân tộc trong thời gian qua là việc tham mưu, đề xuất, xây dựng Đề án Tổng thể đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Đề án đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 88/2019/QH14, ngày 18/11/2019. Và ngày 19/6/2020, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Đây là lần đầu tiên lĩnh vực công tác dân tộc có một Chương trình mục tiêu quốc gia, là giải pháp quan trọng mang tính đột phá nhằm tập trung nguồn lực phát triển toàn diện, bền vững vùng DTTS và miền núi trong giai đoạn tới.

Nhưng có thể hình dung chuyến tàu đưa vùng DTTS, miền núi đi đến bến bờ của sự phát triển thịnh vượng đã được đặt lên đường ray, còn cần nhiên liệu, người cầm lái, sự gắn kết đồng bộ giữa các toa tàu để giải quyết 4 vấn đề then chốt như đã nói trên sẽ là cuộc hành trình đầy gian nan, thử thách đòi hỏi sự nỗ lực không mệt mỏi của cả hệ thống chính trị.

                                         

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.