Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cận cảnh bộ cửa rồng tuyệt mỹ còn được lưu giữ từ thời Trần

Vũ Mừng - 09:54, 22/02/2024

Là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng nhất Việt Nam, chùa Phổ Minh (phường Lộc Vượng, Tp. Nam Định, tỉnh Nam ĐỊnh) được xây dựng từ thời Lý và trùng tu lớn vào thời Trần. Chùa còn lưu giữ bộ cánh cửa gồm 4 tấm chạm khắc hình rồng ở gian giữa nhà Tiền đường, được phục dựng theo tỷ lệ 1:1 so với bản gốc đang trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia và Bảo tàng tỉnh Nam Định, có niên đại từ thời Trần.

 Bộ cánh cửa gồm có 4 tấm và được làm bằng gỗ lim, nguyên khối, mỗi tấm cao 1,90m, rộng 0,80m. Bộ cửa phiên bản tại chùa được dựng theo tỉ lệ 1:1 so với bản gốc (bộ cánh cửa gốc; 02 cửa giữa đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, 02 cửa bên đặt tại Bảo tàng tỉnh Nam Định).
Bộ cánh cửa gồm có 4 tấm và được làm bằng gỗ lim, nguyên khối, mỗi tấm cao 1,90m, rộng 0,80m. Bộ cửa phiên bản tại chùa được dựng theo tỷ lệ 1:1 so với bản gốc (bộ cánh cửa gốc; 2 cửa giữa đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, 2 cửa bên đặt tại Bảo tàng tỉnh Nam Định)
Các con rồng trang trí trên cánh cửa đều có đặc điểm đầu ngẩn cao, thân uốn khúc, đuôi chụm về phía đỉnh lá đề. Thân rồng hình tròn, thon, không có vảy, mào lửa dài. Hai rồng lớn thắt túi, miệng há, bờm và râu bay lên tạo mây lửa, thân rồng mập tròn cuốn thành khúc nhỏ dần về đuôi. Rồng trong tư thế cuộn trong hình lá đề, xung quanh chấm mây lửa, giữa là bông sen nở. Phần dưới chạm bông hoa cúc nở đối xứng, phía trên chạm lá đề, cánh sen kép, hàng dưới chạm sóng nước.
Các con rồng trang trí trên cánh cửa đều có đặc điểm đầu ngẩn cao, thân uốn khúc, đuôi chụm về phía đỉnh lá đề. Thân rồng hình tròn, thon, không có vảy, mào lửa dài. Hai rồng lớn thắt túi, miệng há, bờm và râu bay lên tạo mây lửa, thân rồng mập tròn cuốn thành khúc nhỏ dần về đuôi. Rồng trong tư thế cuộn trong hình lá đề, xung quanh chấm mây lửa, giữa là bông sen nở. Phần dưới chạm bông hoa cúc nở đối xứng, phía trên chạm lá đề, cánh sen kép, hàng dưới chạm sóng nước
 Toàn bộ mặt ngoài của 4 tấm đều được trang trí. Trong đó chủ đề quan trọng nhất là con rồng. Rồng trên bộ cánh cửa được trang trí trong các khung uốn một nửa chiếc lá đề. Khi hai cánh cửa giữa khép lại tạo thành một chiếc lá đề hoàn chỉnh, hai cánh cửa bên khi khép lại là hai nửa chiếc lá đề đối xứng hai bên. Gợi cảm giác có nhiều hình tượng rồng và lá đề trên bộ cánh cửa.
Toàn bộ mặt ngoài của 4 tấm đều được trang trí. Trong đó chủ đề quan trọng nhất là con rồng. Rồng trên bộ cánh cửa được trang trí trong các khung uốn một nửa chiếc lá đề. Khi hai cánh cửa giữa khép lại tạo thành một chiếc lá đề hoàn chỉnh, hai cánh cửa bên khi khép lại là hai nửa chiếc lá đề đối xứng hai bên. Gợi cảm giác có nhiều hình tượng rồng và lá đề trên bộ cánh cửa.
Mỗi cánh cửa đều có chân quay ở hai đầu của cùng phía trong. Để cánh cửa hoạt động, các chân quay ở phía trên được khớp với các lỗ chân quay trên “bậu cửa” ăn mộng với xà hạ. Các chân quay phía dưới ăn mộng với bốn cối quay bằng đá xanh. Tất cả đều là khối đá có mặt cắt bằng 2/3 hình tròn, hai khối giữa cao 0,22 m, đường kính 0,28m, chân cối quay bằng hình chữ nhật (0,42m x 0,33m). Chỗ chân quay tròn đường kính 0,07m, hai khối hai bên nhỏ hơn một chút: cao 0,22m, đường kính 0,24m, chân đế dài 0,34m, rộng 0,29m.
Mỗi cánh cửa đều có chân quay ở hai đầu của cùng phía trong. Để cánh cửa hoạt động, các chân quay ở phía trên được khớp với các lỗ chân quay trên “bậu cửa” ăn mộng với xà hạ. Các chân quay phía dưới ăn mộng với 4 cối quay bằng đá xanh. Tất cả đều là khối đá có mặt cắt bằng 2/3 hình tròn, hai khối giữa cao 0,22m, đường kính 0,28m, chân cối quay bằng hình chữ nhật (0,42m x 0,33m). Chỗ chân quay tròn đường kính 0,07m, hai khối hai bên nhỏ hơn một chút: Cao 0,22m, đường kính 0,24m, chân đế dài 0,34m, rộng 0,29m
Hình tượng rồng không đơn thuần là đề tài trang trí làm tôn vẻ đẹp, sự uy nghi, tôn quý của bộ cánh cửa mà qua đó còn khẳng định quy mô kiến trúc, vị thế của di tích có bộ cánh cửa đó chính là chùa Phổ Minh - một công trình được xây dựng từ thời nhà Lý, đến thời Trần được mở rộng với quy mô to lớn hơn. Ngôi chùa không chỉ là một trung tâm phật giáo mà còn là một trong những công trình tiêu biểu của Hành cung Thiên Trường.
Hình tượng rồng không đơn thuần là đề tài trang trí làm tôn vẻ đẹp, sự uy nghi, tôn quý của bộ cánh cửa mà qua đó còn khẳng định quy mô kiến trúc, vị thế của di tích có bộ cánh cửa đó chính là chùa Phổ Minh - một công trình được xây dựng từ thời nhà Lý, đến thời Trần được mở rộng với quy mô to lớn hơn. Ngôi chùa không chỉ là một trung tâm Phật giáo mà còn là một trong những công trình tiêu biểu của Hành cung Thiên Trường.
   Qua bộ cánh cửa đã giúp chúng ta hiểu hơn về kiến trúc, mỹ thuật và nghệ thuật điêu khắc thời Trần. Đề tài hoa văn trang trí trên cánh cửa là cơ sở để ta hiểu hơn về nghệ thuật tạo hình, tư duy thẩm mỹ, lịch sử văn hoá, thủ công mỹ nghệ dưới triều đại nhà Trần. Từ đó phản ánh về sự hưng thịnh của Phật giáo thời Trần.
Qua bộ cánh cửa đã giúp chúng ta hiểu hơn về kiến trúc, mỹ thuật và nghệ thuật điêu khắc thời Trần. Đề tài hoa văn trang trí trên cánh cửa là cơ sở để ta hiểu hơn về nghệ thuật tạo hình, tư duy thẩm mỹ, lịch sử văn hoá, thủ công mỹ nghệ dưới triều đại nhà Trần. Từ đó phản ánh về sự hưng thịnh của Phật giáo thời Trần.
Quần thể Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Trần chùa Tháp là nơi lưu giữ rất nhiều hiện vật cổ có giá trị về lịch sử, văn hoá, kiến trúc và mỹ thuật từ thời Trần, đòi hỏi các thế hệ cùng nhau gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị ấy.
Quần thể Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Trần chùa Tháp là nơi lưu giữ rất nhiều hiện vật cổ có giá trị về lịch sử, văn hoá, kiến trúc và mỹ thuật từ thời Trần, đòi hỏi các thế hệ cùng nhau gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị ấy.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người trẻ sống đẹp ở Cao nguyên

Người trẻ sống đẹp ở Cao nguyên

Lấy di sản cha ông làm nền tảng phát triển, những người trẻ vùng cao đang góp phần giữ gìn và quảng bá văn hóa dân tộc bằng phương thức hiện đại. Tiêu biểu là H’Zu Ni Niê ở buôn cổ Ako Dhong, tỉnh Đắk Lắk - 1 trong 27 gương mặt tiêu biểu được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tặng Bằng khen tại Lễ Tuyên dương gương thanh niên tiêu biểu, có uy tín, tấm gương khởi nghiệp thành công ở vùng đồng bào DTTS miền núi năm 2025.
Tin nổi bật trang chủ

"Truyền lửa" cho tân sinh viên người Dao

Tin tức - Ngọc Ánh - 18:00, 16/11/2025
Những lời tâm sự còn rụt rè nhưng đầy quyết tâm của các tân sinh viên người Dao khi vừa xuống Thủ đô nhập học; những chia sẻ kinh nghiệm, lời động viên của các anh chị khóa trước và cả sự gửi gắm, mong đợi từ những người đang dẫn dắt và truyền lửa cho nhóm “Người Dao Việt Nam - Gắn kết từ bản sắc”... tất cả đã tạo nên dấu ấn đặc biệt tại Chương trình “Chào tân sinh viên dân tộc Dao lần thứ V” năm học 2025 - 2026, diễn ra sáng nay (16/11), tại Bảo tàng Hà Nội.
Hiệu quả mô hình

Hiệu quả mô hình "Trở về đức tin, giữ bình yên thôn, làng"

Tin tức - Ngọc Thu - 15:42, 16/11/2025
Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện mô hình vận động “Trở về đức tin, giữ bình yên thôn, làng” và Nghị quyết số 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng các cấp đối với công tác quản lý, giáo dục đối tượng FULRO tại cộng đồng, tỉnh Gia Lai đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Đà Nẵng khởi công đồng loạt 5 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Đà Nẵng khởi công đồng loạt 5 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 15:35, 16/11/2025
Ngày 16/11, tại các xã biên giới Đắc Pring, La Êê, A Vương, La Dêê và Hùng Sơn, TP. Đà Nẵng đã đồng loạt tổ chức lễ khởi công các dự án Trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở.
Lạng Sơn: Tạo động lực để các địa bàn đặc biệt khó khăn bứt phá

Lạng Sơn: Tạo động lực để các địa bàn đặc biệt khó khăn bứt phá

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 13:38, 16/11/2025
"Trong nhiệm kỳ 2021 - 2025 tỉnh Lạng Sơn có 47/88 xã và 315/644 thôn thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn, đạt mục tiêu Trung ương giao". Những thành tựu là nền tảng vững chắc, tạo động lực mạnh mẽ để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn tiếp tục vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh để tạo ra những bước đột phá trên chặng đường mới.
Xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp - Ươm mầm tương lai vùng biên cương Gia Lai

Xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp - Ươm mầm tương lai vùng biên cương Gia Lai

Thời sự - Ngọc Thu - 13:25, 16/11/2025
Lễ khởi công Dự án Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và Trung học cơ sở tại 7 xã biên giới ỏ Gia Lai đã diễn ra sáng nay, ngày 16/11. tại Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và THCS tại xã Ia Nan. Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng tham dự và phát biểu tại sự kiện ý nghĩa này.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Quảng Ngãi: Khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới

Quảng Ngãi: Khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới

Thời sự - Ngọc Chí - 12:27, 16/11/2025
Sáng 16/11, UBND tỉnh Quảng Ngãi đồng loạt tổ chức Lễ khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới. Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình dự lễ tại Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở xã Dục Nông.
Miền Trung lại bước vào đợt mưa lớn kéo dài, lượng mưa cục bộ vượt 800 mm

Miền Trung lại bước vào đợt mưa lớn kéo dài, lượng mưa cục bộ vượt 800 mm

Tin tức - Minh Nhật - 11:42, 16/11/2025
Từ sáng sớm 16/11 đến sáng sớm 18/11, khu vực từ Quảng Trị đến TP. Đà Nẵng, phía Đông các tỉnh Quảng Ngãi và Gia Lai có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến từ 200 - 400 mm, cục bộ có nơi trên 550 mm.
Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi

Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi

Thời sự - PV - 10:24, 16/11/2025
Ngày 16/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 và hoạt động song phương tại Nam Phi, theo lời mời của Thủ tướng Nhà nước Kuwait Sheikh Ahmad Abdullah Al-Ahmad Al Sabah, Thủ tướng Cộng hòa Algeria Dân chủ Nhân dân Sifi Ghrieb, Tổng thống Cộng hòa Nam Phi, Chủ tịch G20 năm 2025 Matamela Cyril Ramaphosa.
Thủ tướng: Đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất

Thủ tướng: Đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất

Thời sự - PV - 22:01, 15/11/2025
Gặp mặt đại diện các nhà giáo tiêu biểu nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, "con người quyết định tất cả, đầu tư cho con người là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất"; cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực, tạo ra mọi cơ chế, chính sách, để đột phá phát triển giáo dục đào tạo thực sự là nền tảng quan trọng nhất cho phát triển đất nước.
Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Giáo dục - Lê Hường - 18:18, 15/11/2025
Chiều 15/11, Tỉnh đoàn và Hội Sinh viên Việt Nam tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ tuyên dương “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Sinh viên 5 tốt” cấp tỉnh năm học 2024 - 2025 và trao học bổng “Thắp sáng ước mơ”, “Vững Tương lai”, “Vừ A Dính” dành cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.