Ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam phát biểu tại buổi tập huấnHiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Luật Người khuyết tật năm 2010, cùng nhiều điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về quyền của người khuyết tật, đều khẳng định rõ: người khuyết tật có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ công dân, trong đó có quyền tham chính - quyền được tham gia bầu cử, ứng cử, tham gia vào các tổ chức chính trị, xã hội và đóng góp tiếng nói của mình vào quá trình hoạch định chính sách.
Việt Nam hiện có hơn 7 triệu người khuyết tật, chiếm hơn 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng chiếm khoảng 28,9%.
Theo ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, với sự tâm huyết, trách nhiệm và đồng hành của báo chí về quyền tham chính của người khuyết tật sẽ không còn là một khái niệm xa vời trên văn bản pháp luật, mà sẽ trở thành hiện thực trong đời sống xã hội.
"Báo chí phản ánh tiếng nói, quyền lợi được tham chính, được hòa nhập với đời sống xã hội một cách bình đẳng của những sản phẩm báo chí cụ thể, mở ra cơ hội để người khuyết tật được thực hiện trọn vẹn quyền tham chính của mình. Đài Tiếng nói Việt Nam cũng đang rất tích cực tham gia vào việc tuyên truyền để góp phần vào thay đổi cách nhìn, nhận thức xã hội trong vấn đề này", ông Phạm Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Bà Madeleine Blocki cho rằng sự tham gia thực chất của người khuyết tật là nền tảng của một xã hội hòa nhập. Bà Madeleine Blocki, Bí thư Thứ hai, Đại sứ quán Australia tại Hà Nội cho biết: Australia luôn đặt bình đẳng và hòa nhập làm trọng tâm trong hợp tác phát triển. Với tư cách là Đối tác Chiến lược Toàn diện của Việt Nam, chúng tôi cam kết đồng hành cùng các đối tác Việt Nam để xóa bỏ rào cản, cộng hưởng tiếng nói và tạo cơ hội — bảo đảm rằng không ai bị bỏ lại phía sau, đặc biệt là phụ nữ và người khuyết tật.
“Người khuyết tật được lắng nghe, tham gia tích cực và đóng góp một cách ý nghĩa trong mọi giai đoạn xây dựng chính sách và chương trình trên tất cả các lĩnh vực. Khi người khuyết tật tham gia vào đối thoại, họ góp phần định hình các chính sách ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của họ. Chúng tôi tin rằng sự tham gia thực chất của người khuyết tật là nền tảng của một xã hội hòa nhập” - bà Madeleine Blocki nói.
Tại Việt Nam, việc tăng cường sự tham gia của người khuyết tật trong các cơ quan dân cử có thể được thúc đẩy thông qua một cách tiếp cận đa chiều, kết hợp giữa hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực cho các chủ thể liên quan, đấy mạnh công tác truyền thông và xây dựng môi trường chính trị ngày càng bao trùm.
Quang cảnh buổi tập huấnTrong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV (2021-2026), trong tổng số 500 đại biểu, chỉ có 4 đại biểu (tương đương 0,8%) là thương binh, là những người theo quy định của Luật Người khuyết tật năm 2010 được coi là người khuyết tật.
Đáng chú ý, kết quả khảo sát nhanh của UNDP (2022) tại Việt Nam cho thấy 63% người khuyết tật mong muốn tham gia ứng cử, đồng thời chỉ ra các yếu tố cần được tập trung giải quyết là tăng cường sự tự tin (28%), cải thiện cung cấp thông tin (14%) và thúc đẩy sự ủng hộ từ cộng đồng với cử tri (9%).
Trên thực tế, hiện nay, các chính sách cho người khuyết tật vẫn còn thiên về tính chất bảo trợ, chủ yếu tập trung vào hỗ trợ đời sống thay vì xây dựng một khung pháp lý và cơ chế phù hợp nhằm khuyến khích và tạo điều kiện để người khuyết tật thực hiện quyền ứng cử. Đặc biệt, các quy định liên quan đền sức khỏe, năng lực và trình độ trong pháp luật vẫn còn thiếu rõ ràng và chưa có hướng dẫn cụ thế khi áp dụng cho người khuyết tật, và vô tình cản trở người khuyết tật thực hiện quyền ứng cử.
Phiên thảo luận tại khóa tập huấn “Kỹ năng đưa tin về quyền tham chính cho người khuyết tật”Về khía cạnh tiếp cận, môi trường làm việc tại các cơ quan dân cử hiện chưa đáp ứng được yêu cầu tiếp cận toàn diện cho các dạng khuyết tật khác nhau. Những hạn chế trong di chuyển, truy cập thông tin, tài liệu cũng như thiết kế không gian làm việc chưa phù hợp sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng tham gia và thực hiện vai trò của người đại biếu dân cử nếu người khuyết tật được bầu chọn.
Chương trình tập huấn được tổ chức trên tinh thần nhiệt tình trao đổi, nêu ý kiến, đóng góp để các nhà báo, phóng viên, cán bộ truyền thông, chính sách sẽ tăng cường sự hiểu biết và nhận thức về các vấn đề liên quan đến các nhóm người khuyết tật, đặc biệt về quyền tham chính của họ. Thông qua đó, đưa tin thật khách quan và chính xác, giúp nâng cao nhận thức của công chúng về vấn đề này.
Khóa tập huấn “Kỹ năng đưa tin về quyền tham chính cho người khuyết tật” diễn ra trong 2 ngày từ 16-17/9. Chương trình tập huấn gồm nhiều phiên thảo luận về: Vai trò của báo chí trong thay đổi nhận thức của người khuyết tật bầu cử và tự ứng cử; Phương thức tác nghiệp của phóng viên, biên tập viên trong lĩnh vực; Nguyên tắc đưa tin về người khuyết tật và tham chính; Báo chí đưa tin về bầu cử, ứng cử, đại biểu là người khuyết tật – Thách thức và cơ hội…
