Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiến sĩ người Khmer với lời dạy của Bác Hồ

PV - 10:08, 08/04/2019

Được trò chuyện cùng Tiến sĩ Trần Thanh Pôn tại nhà riêng ở đường Nguyễn Kiệm, quận Phú Nhuận (TP. Hồ Chí Minh), khiến chúng tôi thêm cảm phục trước những việc làm, những đóng góp của ông trong sự nghiệp giáo dục và hết lòng giúp đỡ con em đồng bào DTTS.

TS. Trần Thanh Pôn giới thiệu cuốn sách Từ điển học sinh Khmer-Việt do ông là đồng tác giả biên soạn. TS. Trần Thanh Pôn giới thiệu cuốn sách Từ điển học sinh Khmer-Việt do ông là đồng tác giả biên soạn.

Ghi nhớ lời dạy của Bác Hồ

Sinh năm 1940 từ vùng quê nghèo thuộc xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi (Bạc Liêu), thuở nhỏ TS. Trần Thanh Pôn (tên gọi theo tiếng Khmer Chan Pôn) theo học tiểu học ở Trại Nhi đồng-Thiếu sinh quân vùng chiến khu U Minh (Cà Mau). Năm 1954, Thanh Pôn tập kết ra Bắc và học ở Trường học sinh miền Nam tại Hà Đông (Hà Nội). Những năm tháng học tập ở đây, chàng trai Khmer đã vinh dự được gặp Bác Hồ 3 lần.

Nhớ lại những giờ phút lần đầu tiên được gặp Bác Hồ, trên khuôn mặt ông hiện rõ niềm vui sướng tự hào. Hôm ấy, khi Bác tới thăm trường, học sinh xếp thành 3 hàng đón Bác, chàng trai Chan Pôn trong trang phục dân tộc Khmer được đứng ở hàng đầu tiên. “Bác đến bên cạnh vỗ vai tôi và hỏi: Cháu là người dân tộc Khmer phải không? Cháu gắng học tốt để sau này về phục vụ đồng bào nhé!”, ông kể.

Ghi nhớ lời Bác dặn, Thanh Pôn cố gắng học tập và thi đỗ Đại học Sư phạm Hà Nội. Tốt nghiệp Đại học, ông giảng dạy ở một số nơi trong đó có Đại học Sư phạm Việt Bắc. Năm 1970, Thanh Pôn làm nghiên cứu sinh ở Liên Xô với đề tài về Giáo dục học dân tộc và trở về với học vị Tiến sĩ. Từ đó đến khi về nghỉ chế độ, ngoài làm công tác quản lý như: Trưởng phòng Giáo dục dân tộc của Văn phòng II (Bộ Giáo dục) tại TP. Hồ Chí Minh; Trưởng Ban Nghiên cứu Giáo dục dân tộc (Viện Nghiên cứu Giáo dục và Đào tạo phía Nam); Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc TP. Hồ Chí Minh… TS. Thanh Pôn còn công bố gần 100 công trình liên quan đến quản lý giáo dục; giáo dục DTTS mà tiêu biểu là dân tộc Khmer.

Điều làm ông trăn trở nhất là làm sao để giúp con em dân tộc mình có thể tiếp cận với kiến thức dễ dàng hơn khi sách vở, tài liệu đều là sách đơn ngữ, không có tiếng Khmer. TS. Thanh Pôn quyết định dành thời gian và công sức biên soạn bộ sách song ngữ Việt-Khmer đầu tiên cho các em. Thời gian đầu, ông mò mẫm dịch từ ngôn ngữ Khmer sang tiếng Việt, sau đó chọn ra những từ vựng thông dụng cho học sinh hệ phổ thông. Ông còn về các vùng quê người Khmer sinh sống, gặp gỡ nhiều giáo viên, nhà sư… để tìm hiểu thêm về các từ ngữ thông dụng, những từ gốc Khmer, những từ Việt-Khmer...

Đến tháng 10/1979, 4 bộ sách song ngữ dùng cho học sinh Khmer phổ thông do ông biên tập đã hoàn thành. Đây là bộ sách đầu tiên song ngữ Việt-Khmer và được Bộ Giáo dục và Đào tạo hoan nghênh và khen thưởng. Để giúp học sinh Khmer hiểu thêm về văn hoá dân tộc mình, ông còn sưu tầm, biên soạn và xuất bản cuốn sách ca dao, tục ngữ, hò vè, phong tục tập quán người Khmer. Nhờ những bộ sách ấy mà học sinh Khmer ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long học được tiếng Việt dễ dàng hơn và bạn đọc hiểu sâu thêm nền văn hoá dân gian Khmer Nam bộ….

Nhiều việc làm xuất phát từ tấm lòng

Là người dân tộc thiểu số, luôn nghiên cứu về giáo dục dân tộc, TS. Thanh Pôn có nhiều cơ hội đến với bà con DTTS ở vùng sâu, vùng xa. Ông nhận thấy đồng bào các DTTS cuộc sống còn vất vả, khó khăn. Các em học sinh còn thiếu nhiều điều kiện học hành. Sau những chuyến đi thực tế, ông thường ghi chép cẩn thận những địa điểm và điều kiện ăn học của học sinh dân tộc. Trở về TP. Hồ Chí Minh, ông thường vận động các doanh nghiệp, các cơ quan đoàn thể tài trợ, giúp đỡ. Chính những việc làm nghĩa tình đó mà nhiều trường học ở vùng sâu, vùng xa như Bảy Núi (An Giang), Thạnh Trị (Bạc Liêu)… đã có thêm nhiều phòng học mới, các em có thêm sách vở để học tập. Ngoài ra, ông cũng vận động xây được nhiều nhà đại đoàn kết tặng gia đình nghèo ở các tỉnh Đồng Tháp, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng… TS. Thanh Pôn chia sẻ: “Thời của tôi, con em dân tộc ít được đi học, cán bộ là người dân tộc rất ít, tôi muốn con em mình đổi đời, đi lên nhờ con chữ”.

Không dừng lại ở những việc làm đó, ông còn trực tiếp tham gia giảng dạy, giúp đỡ học sinh, sinh viên người dân tộc Khmer ở các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Nhiều người được ông giúp đỡ đã trở thành những tấm gương ham học như: Thạc sĩ Danh Son, đang giảng dạy ở Trường Cao đẳng Kiên Giang; kiến trúc sư Danh Lum, công tác ở Hội Kiến trúc Khmer, bác sĩ Xa Rum, ở bệnh viện Kiên Giang, dược sĩ Lý Tài ở Sóc Trăng… Ngoài ra, TS. Thanh Pôn còn đứng ra thành lập Trung tâm Hỗ trợ phát triển dân tộc và nhân học Việt Nam-một địa chỉ kết nối lực lượng trí thức người dân tộc với những người tâm huyết có tấm lòng từ thiện, trợ cấp học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo, quyên góp hiện vật để giúp đỡ đồng bào DTTS nghèo ở vùng sâu, vùng xa…

Tuy đã ở tuổi xế chiều, độ tuổi đáng ra được nghỉ ngơi an nhàn với tuổi già nhưng TS. Thanh Pôn vẫn tâm huyết với con em đồng bào DTTS. Ông còn tâm nguyện muốn xây dựng thêm nhiều phòng học, lớp học miễn phí cho học sinh dân tộc Khmer. Công việc âm thầm, lặng lẽ ấy đã mang lại kết quả không nhỏ cho sự phát triển của ngành Giáo dục dân tộc nói chung và của đồng bào dân tộc Khmer nói riêng. Với ông, những công việc đó là làm theo lời dạy của Bác cách đây hơn nửa thế kỷ.

BẰNG GIANG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

“Sáng nay anh xuống bản/Con chim rừng hót reo/Nhành cây rừng nhường lối/ Sương tan dưới chân đèo...”. Vào đêm trước ngày lên Hà Giang làm phóng viên thường trú của Báo Dân tộc và Phát triển, tôi đã viết trong cuốn sổ tay của mình những dòng thơ ấy như một lời dặn lòng nhẹ nhàng, nhưng cũng đầy háo hức. Niềm hạnh phúc khi mỗi ngày trôi qua được cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc và cùng chung bếp lửa với đồng bào giúp tôi thêm yêu nghề và yêu cả những khó khăn làm nên bản sắc của người làm báo vùng cao.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.