Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tái hiện Tết mùa mưa của dân tộc Hà Nhì tại “Ngôi nhà chung”

Minh Anh - 17:42, 03/05/2025

Sáng 3/5, nằm trong khuôn khổ các hoạt động dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5, đồng bào Hà Nhì đến từ xã Ka Lăng, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu đã tái hiện Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) của dân tộc mình tại không gian làng dân tộc Hà Nhì, Khu các làng dân tộc I, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Đồng bào Hà Nhì giã bánh dày để làm lễ vật cúng
Đồng bào Hà Nhì giã bánh dày để làm lễ vật cúng

Tết Mùa mưa được tổ chức vào tháng 5 âm lịch hàng năm, khi bắt đầu mùa mưa và khi lúa đã đến thì con gái, dân bản sẽ họp bàn và thống nhất ngày cúng. Thường thì ngày cúng được chọn là ngày hợi (con lợn) hoặc ngày thìn (con rồng). Khi đã chọn được ngày các hộ gia đình sẽ gần như cùng lúc tổ chức các nghi thức của Tết Mùa mưa và thường được tổ chức trong 4 ngày, đồng thời đây cũng là 4 ngày kiêng kị đó là ngày Hợi, tí sửu, dần. Trong 4 ngày này mọi người không được đi làm mà chỉ ở nhà vui chơi ca hát vui vẻ với nhau.

Tết mùa mưa với mong muốn cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, trồng ngô được nhiều ngô, trồng lúa được nhiều lúa, nuôi lợn, nuôi trâu, nuôi gà được sinh sôi đầy đàn và cầu mong ông bà tổ tiên phù hộ cho con cháu được khỏe mạnh.

Bánh dày giã xong được gói bằng lá chuối để đem dâng cúng
Bánh dày giã xong được gói bằng lá chuối để đem dâng cúng

Từ chiều hôm trước, phụ nữ trong nhà sẽ đi lấy lá chuối, ngâm gạo nếp, chuẩn bị các đồ dùng, vật dụng cho lễ cúng, gồm: 3 con gà, 10 quả trứng gà, 1 bát gạo, 3 chiếc bánh dày, 1 lít rượu trắng, 3 đôi đũa, 2 bát cháo, 2 bát gà luộc xé, 10 chén uống rượu bằng tre, 1 giỏ đựng cơm, 1 lồng gà, 1 chiếc mẹt hoặc mâm to, 1 chiếc mẹt hoặc mâm nhỏ, 1 cây đu.

Thầy cúngthực hiện nghi lễ cúng cây đu
Thầy cúngthực hiện nghi lễ cúng cây đu

Rạng sáng hôm sau, vào ngày Hợi, những người phụ nữ trong nhà sẽ đồ xôi, giã bánh dày. Gạo nếp được lựa chọn là loại nếp thơm, dẻo do chính bàn tay của những người trong gia đình cấy trồng. Giã xong, họ sẽ nặn thành những chiếc bánh dày vừa mềm, vừa trắng, vừa rẻo để cúng tổ tiên, với ý nghĩa là những thành quả lao động vất vả của gia đình trong năm qua, đồng thời là thứ lễ vật thơm ngon mong tổ tiên về chứng giám cho lòng thành của gia chủ, phù hộ cho gia chủ năm tới được mùa màng bội thu.

Nghi lễ buộc chỉ cổ tay
Nghi lễ buộc chỉ cổ tay

Gia chủ nhà thực hiện nghi thức gọi hồn của các thành viên trong gia đình. Lễ vật gồm 2 con gà, 1 quả trứng, 1 bát Âu nước trắng, 1 chai rượu và một số vật dụng, trang sức không thể thiếu đó là vòng tay, khăn, áo, quần, váy của các thành viên trong gia đình. Sau đó gia chủ tiến hành gọi hồn :

"Hồn ơi

Hồn đi nương đi nãy

Hồn đi chơi đi lạc

Hồn hãy về với chủ

Để cho chủ khỏe mạnh, không ốm, không đau"

Mâm lễ vật lên cúng 2 bên tổ tiên nội ngoại
Mâm lễ vật lên cúng 2 bên tổ tiên nội ngoại

Cúng xong chủ lễ sẽ mang tất cả các lễ vật vào nhà, để cạnh bàn thờ sau đó sẽ cho các thành viên trong nhà cùng uống bát nước trắng, khi từng người uống nước sẽ đồng nghĩa với việc hồn của họ đã trở về, sau đó gia chủ sẽ trả lại trang sức, quần áo, vật dụng cho từng người.

Sau khi trao tặng đồ cho các thành viên trong gia đình, rồi thầy cúng tiến hành cắt tiết gà, trong quá trình cắt tiết gà các thành viên sẽ cùng nhau sờ tay vào lồng gà để cầu mong mọi điều được may mắn, hồn sẽ không bị đi lạc, ông bà tổ tiên phù hộ cho con cháu mạnh khỏe, làm ăn phát đạt.

Cúng xong cho trẻ nhỏ hoặc người già ăn trước rồi sau đó cả gia đình mới cùng ăn
Cúng xong cho trẻ nhỏ hoặc người già ăn trước rồi sau đó cả gia đình mới cùng ăn

Để thực hiện nghi thức tiếp theo gia chủ sẽ thực hiện việc cắt tiết gà, đồng thời cho mọi người trong gia đình chuẩn bị 2 bát cháo, 2 bát thịt nạc gà xé, 1bộ gan gà luộc, 2 chén rượu, 2 đôi đũa để cúng 2 bên nội ngoại.

Chuẩn bị xong gia chủ dâng mâm lễ vật lên cúng 2 bên tổ tiên nội ngoại, lễ vật gồm có: 2 bát cháo, 2 bát thịt nạc gà xé, 1bộ gan gà luộc, 2 chén rượu, 2 đôi đũa... rồi đại diện gia đình

Cúng xong, tùy từng gia đình sẽ ưu tiên cho trẻ nhỏ hoặc người già ăn trước rồi sau đó cả gia đình mới cùng ăn. Cũng có thể gia chủ sẽ mời thêm anh em, bạn bè, hàng xóm láng giềng đến ăn Tết với gia đình mình.

Cây đu được dựng ở khu đất giữa bản cho trẻ nhỏ còn người lớn sẽ cùng nhau chơi
Cây đu được dựng ở khu đất giữa bản cho trẻ nhỏ còn người lớn sẽ cùng nhau chơi

Cây đu được dựng ở khu đất giữa bản cho trẻ nhỏ còn người lớn sẽ cùng nhau chơi, trẻ nhỏ sễ được ưu tiên chơi trước. Trước khi chơi cây đu, ông chủ lễ sẽ buộc cây gai, cây hạt dẻ vào ống tre cùng với 1 ngọn đuốc buộc vào cây đu để cấm không cho ai được động vào. Khi làm lễ ông chủ lễ dùng tay đẩy chiếc đu về phía trước với mong muốn xua đuổi hết tà ma ra khỏi cây đu và ra khỏi bản để không còn cuối nhiễu người dân trong bản nữa.

Làm lễ xong, ông chủ lễ sẽ vứt cây gai, cây hạt dẻ, ống tre và ngọn đuốc đi và thông báo cho mọi người bắt đầu chơi đu và chơi hội, ai biết hát thì hát, ai biết múa thì múa và cùng nhau chơi các trò chơi dân gian của dân tộc.

Trò chơi ấp trứng được diễn ra trong một bầu không khí rộn ràng và sôi động
Trò chơi ấp trứng được diễn ra trong một bầu không khí rộn ràng và sôi động

Sau phần Lễ đến phần Hội các chàng trai Hà Nhì đánh trống chiêng, chũm chọe vòng quanh sân hội để mời gọi già trẻ, lớn bé từ khắp cuối bản, chân đồi cùng về nhảy múa.

Sau buổi lễ bà con mở hội nhảy múa rộn ràng
Sau buổi lễ bà con mở hội nhảy múa rộn ràng

Bà con người Hà Nhì vào vòng xòe thường đi thành từng nhóm. Họ múa đều theo tiếng nhạc cụ với những động tác tay khi uyển chuyển nhẹ nhàng, khi lại dứt khoát, mạnh mẽ, thể hiện các hoạt động lao động, sản xuất thường ngày như gặt lúa, dệt vải... Điệu xòe này là màn kết hoàn hảo của buổi vui chơi trên sân hội giúp thắt chặt sự gắn bó, đoàn kết cộng đồng của những người trẻ ở các thế hệ người Hà Nhì.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đặc sắc Chương trình nghệ thuật “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang”

Đặc sắc Chương trình nghệ thuật “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang”

Tối 3/5, tại Sân vận động tỉnh Điện Biên, UBND tỉnh Điện Biên đã long trọng tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang” kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975 - 30/4/2025); 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2025); 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Tin nổi bật trang chủ
Hoàn thành việc lấy ý kiến nhân dân về các đề án sắp xếp, sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã

Hoàn thành việc lấy ý kiến nhân dân về các đề án sắp xếp, sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã

Ngày 3/5, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cho ý kiến về tình hình, tiến độ thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính các cấp.
Đặc sắc Chương trình nghệ thuật “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang”

Đặc sắc Chương trình nghệ thuật “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang”

Sắc màu 54 - Thúy Hồng - 22:33, 03/05/2025
Tối 3/5, tại Sân vận động tỉnh Điện Biên, UBND tỉnh Điện Biên đã long trọng tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt “Non sông gấm vóc - Một dải vinh quang” kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975 - 30/4/2025); 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2025); 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Sớm nâng cấp sân bay Côn Đảo thành cảng hàng không quốc tế

Sớm nâng cấp sân bay Côn Đảo thành cảng hàng không quốc tế

Thời sự - PV - 20:29, 03/05/2025
Chiều 3/5, trong chuyến công tác tại huyện Côn Đảo, Thủ tướng Phạm Minh Chính có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa-Vũng Tàu. Cùng dự có các đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Trần Quang Phương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương.
An Giang: Nhiều đối tượng bị bắt ngay sau khi gây án để điều tra về hành vi giết người

An Giang: Nhiều đối tượng bị bắt ngay sau khi gây án để điều tra về hành vi giết người

Tin tức - T. Tầm - Minh Triết - 19:34, 03/05/2025
Chiều 3/5/2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang cho biết đang tạm giữ hình sự 04 đối tượng gồm: Nguyễn Thanh Sil (SN 2005); Trần Anh Kiệt (SN 2007); Nguyễn Thanh Tùng (SN 2008) và Nguyễn Trần Hồng Khương (SN 2009), cùng cư trú tại TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang) để tiếp tục điều tra về hành vi “Giết người và Gây rối trật tự công cộng”.
Cà Mau: Sở Dân tộc và Tôn giáo tổ chức đoàn thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản Vesak 2025

Cà Mau: Sở Dân tộc và Tôn giáo tổ chức đoàn thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản Vesak 2025

Tin tức - Như Hạnh - 19:19, 03/05/2025
Ngày 3/5, bà Nguyễn Thu Tư, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cà Mau làm trưởng đoàn đã đến thăm, tặng quà tại Niệm Phật đường Phước Điền tại xã Phong Điền, huyện Trần Văn Thời nhân dịp đại lễ Phật đản năm 2025. Tham dự có ông Huỳnh Ngọc Sang, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; bà Quách Kiều Mai, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh; Hoà thượng Thạch Hà, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) tỉnh, Chủ tịch Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh; đại diện các lãnh đạo các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương.
Lễ chiêm bái Xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức bắt đầu từ chiều 6/5

Lễ chiêm bái Xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức bắt đầu từ chiều 6/5

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 19:00, 03/05/2025
Lễ chiêm bái Xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức tại Việt Nam Quốc Tự bắt đầu từ 14h ngày 6 đến 10/5 (từ mùng 9 đến 13 tháng tư năm Ất Tỵ).
Gìn giữ di sản cho đời sau

Gìn giữ di sản cho đời sau

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 29/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Xếp hạng di tích Bãi đá có hình khắc cổ ở Hòa Bình. Chùa Monivongsa Bopharam nơi thành phố cực Nam. Gìn giữ di sản cho đời sau. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sau loạt bài Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: UBND tỉnh Kon Tum yêu cầu huyện Đăk Tô kiên quyết xử lý theo quy định

Sau loạt bài Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: UBND tỉnh Kon Tum yêu cầu huyện Đăk Tô kiên quyết xử lý theo quy định

Pháp luật - Ngọc Chí - 18:04, 03/05/2025
Thực hiện chỉ đạo của Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Lê Ngọc Tuấn, chiều ngày 3/5, Văn phòng UBND tỉnh Kon Tum đã có Văn bản gửi Sở Dân tộc và Tôn giáo, UBND huyện Đăk Tô và UBND các huyện, thành phố kiểm tra, xử lý nội dung phản ánh của Báo Dân tộc và Phát triển.
98 nài ngựa tham gia vòng loại Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18 năm 2025

98 nài ngựa tham gia vòng loại Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18 năm 2025

Tin tức - N. Vân - 15:00, 03/05/2025
Đã thành thông lệ, mỗi khi hè về cũng là lúc “Cao nguyên trắng” Bắc Hà rộn rã tiếng vó ngựa với giải đua ngựa truyền thống. Năm nay, giải đua được khởi tranh vào sáng 3/5/2025 tại Sân vận động trung tâm huyện. Đây là hoạt động văn hóa, thể thao độc đáo, khởi động cho chuỗi sự kiện hấp dẫn tại Festival mùa hè Bắc Hà 2025.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tri ân các Anh hùng liệt sĩ, chiến sĩ cách mạng tại Côn Đảo

Thủ tướng Phạm Minh Chính tri ân các Anh hùng liệt sĩ, chiến sĩ cách mạng tại Côn Đảo

Thời sự - PV - 14:45, 03/05/2025
Nhân Kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước và Kỷ niệm 50 năm Giải phóng Côn Đảo, sáng 3/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Lễ viếng, tri ân các Anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc tại nghĩa trang Hàng Dương và nghĩa trang Hàng Keo, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Bộ Y tế yêu cầu tháo gỡ quảng cáo 2 thực phẩm bảo vệ sức khoẻ chứa chất cấm sibutramine

Bộ Y tế yêu cầu tháo gỡ quảng cáo 2 thực phẩm bảo vệ sức khoẻ chứa chất cấm sibutramine

Sức khỏe - Anh Trúc - 12:08, 03/05/2025
Sáng 3/5, Bộ Y tế cho biết đã phát hiện một số sàn giao dịch thương mại điện tử, website, mạng xã hội đang kinh doanh, quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe: Dáng xuân Phục linh Gold và Best Slim Collagen có chứa chất cấm sibutramine - một hoạt chất đã bị cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
Bình Dương, kiểm tra hành chính các khu nhà trọ, công an phát hiện nhiều hung khí và ma tuý

Bình Dương, kiểm tra hành chính các khu nhà trọ, công an phát hiện nhiều hung khí và ma tuý

Tin tức - Duy Chí - 11:35, 03/05/2025
Thực hiện kế hoạch cao điểm ra quân tấn công, trấn áp các loại tội phạm bảo đảm an ninh trật tự dịp trước, trong và sau Lễ kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh Bình Dương đã ra quân kiểm tra các cơ sở kinh doanh lưu trú, nhà trọ và các khu nhà ở xã hội. Qua đó đã phát hiện, thu giữ nhiều hung khí và ma tuý.