Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Qua những miền đất khát!

Nguyễn Thanh - 11:25, 17/06/2021

Mùa nắng đã trở thành nỗi ám ảnh không chỉ đối với người dân vùng cao mà ngay cả khu vực đồng bằng, thậm chí vùng ven biển khi mà tình trạng thiếu nước diễn ra rất khắc nghiệt.

Chắt chiu giọt nước ngày nắng nóng
Chắt chiu giọt nước ngày nắng nóng

"Khát" suốt nửa năm

Mùa nắng ở vùng cao xứ Nghệ, chẳng khó để bắt gặp cảnh người dân lỉnh kỉnh những chai lọ, can nhựa đưa nước về nhà. Cũng chẳng khó để bắt gặp bao người dân chen chúc nhau ở một vòi nước nhỏ, chảy từ trong núi ra, khi xung quanh là cơ man những dụng cụ lấy nước còn bỏ trống.

Ông Lang Văn Tình, ở bản Kẻ Sùng, xã Mậu Đức, huyện Con Cuông (Nghệ An) ngán ngẩm: Nhà ta có 2 giếng nước đấy, nhưng cứ đến mùa nắng là cạn hết. Mỗi năm nhà ta thiếu nước đến mấy tháng. Khổ không nói hết. 

Rồi ông Tình kể lại câu chuyện “cõng” nước của mình: Mùa hạn, sáng nào ta cũng phải xách hai can nhựa vào rừng, tận sâu trong các khe suối để lấy nước. Cả bản này đều thế cả. Không lấy nước thì chẳng có dùng đâu.

Nắng trên đầu, nóng dưới đất cùng với tình trạng thiếu nước trầm trọng khiến cuộc sống người dân quắt quay. Nhiều bản làng ở huyện Quế Phong cũng thiếu nước trầm trọng. 

Theo ông Phan Trọng Dũng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện này thì rất nhiều bản, làng đang thiếu nước trong mùa nắng nóng. Từ những bản Huồi Máy, thuộc xã xa trung tâm như Cắm Muộn cho đến các bản ở thị trấn Kim Sơn, hay xã Tiền Phong, các khu tái định cư mới được xây dựng cũng thiếu nước sinh hoạt dẫn tới cuộc sống người dân rất vất vả và gần như đảo lộn.

Lên huyện vùng cao Kỳ Sơn, câu chuyện về những ngôi làng “khát” khiến chúng tôi thêm ngậm ngùi. Giếng đào cạn kiệt, hệ thống nước tự chảy khô rang, nhiều con suối từng là nguồn nước sinh hoạt hàng ngày đã trơ đáy… khiến nhiều thôn bản nơi đây mong nước suốt nhiều tháng.

Ngay tại “cổng trời” Mường Lống (Kỳ Sơn), việc thiếu nước sinh hoạt đã trở nên quá quen thuộc với người dân, bởi ở đây mỗi năm có đến hơn 5 tháng thiếu nước. Ông Và Chá Xá, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Lống, huyện Kỳ Sơn cho biết, hầu như bản nào cũng thiếu nước sinh hoạt vào mùa nắng. Nhưng khó khăn nhất là bản Trung tâm, Mường Lống 1 và Mường Lống 2; người dân phải đi rất xa hàng km để lấy nước chắt từ các khe đá núi.

Khi đề cập đến những ngôi làng “khát”, ông Vi Hòe, Bí thư Huyện ủy Kỳ Sơn, thông tin rằng, vào mùa khô, hơn 40% dân số ở huyện thiếu nước sinh hoạt. Các xã Mường Lống, Huồi Tụ, cơ bản người dân các bản đều thiếu nước. Tại xã Đoọc Mạy, Huồi Tụ và 2 bản Khăm 1, 2 của xã Bắc Lý, có đến 60% người dân thiếu nước sinh hoạt.

Hì hục đào giếng tìm nước
Hì hục đào giếng tìm nước

Để có đủ tư liệu cho bài viết này, chúng tôi đã phải đi qua nhiều vùng đất ở xứ Nghệ; “mắt thấy tai nghe” về nỗi khổ của những cư dân đang khát nước. Chợt nhận ra rằng, miếng cơm, manh áo, ở một thời khắc nào đó, đã không còn là nỗi lo như nỗi lo thiếu nước.

Cũng bởi thiếu nước sạch, người dân miệt biển đã phải tằn tiện, dè sẻn những giọt nước hiếm hoi cho cuộc sống thường nhật của mình. Cũng vì thiếu nước nhiều làng biển Quỳnh Lưu thêm “xơ xác”.

Lãnh đạo huyện Quỳnh Lưu đã không dấu diếm: Các xã Quỳnh Thọ, Tiến Thủy, Quỳnh Thuận, Quỳnh Long… đang thiếu nước sạch mùa nắng. Để “cầm cự”, người dân miền biển đã phải mua nước ngọt từ nơi xa về dùng với giá không hề rẻ.

Chắt chiu từng giọt nước 

Hỏi vì sao lại có những ngôi làng khát; vì sao cứ đến mùa nắng nóng, người dân lại phải vất vả vượt núi, cắt rừng cõng nước về dùng; hoặc thậm chí phải bỏ một khoản tiền lớn để mua; chúng tôi đã được nghe đầy đủ những nguyên nhân không hề mới.

Ở miền núi, đốt rừng làm rẫy, phá rừng bừa bãi… đang là nguyên nhân chính của tình trạng thiếu nước sinh hoạt bên cạnh các nguyên nhân khác như biến đổi khí hậu, công trình nước sạch đầu tư đã xuống cấp, huyện thiếu những hồ đập dự trữ nước. Đặc biệt là, nguyên nhân đến từ các dự án thủy điện. Với hệ thống thủy điện chằng chịt, vào mùa khô, vì lợi nhuận, nhiều chủ đầu tư vẫn không chịu xả nước, bất chấp hạ du đang cạn kiệt. 

Đi dọc các huyện miền Tây xứ Nghệ mùa nắng, không khó để bắt gặp hình ảnh những dòng sông trơ đáy, phía trên đó là những đập thủy điện sừng sững, lạnh lùng chặn nước. Cực chẳng đã, người dân địa phương vẫn cay đắng khi gọi đó là “những dòng sông chết”.

Còn ở miền xuôi, sự xâm nhập mặn triều cường là nguyên nhân chính dẫn đến việc thiếu nước sinh hoạt. Ngoài ra, còn có nguyên nhân như nguồn nước bị ô nhiễm bởi các hoạt động sản xuất, nước xả thải sinh hoạt, nước thải các khu chăn nuôi…

Để có nước sinh hoạt, người dân tại các bản làng vùng cao đã phải góp tiền mua ống nhựa, rồi băng rừng, vượt núi để tìm nguồn nước kéo về tận bản. Đường ống dẫn quanh co theo triền núi, con dốc có khi đến mấy km. Còn vùng đồng bằng, những ngôi làng “khát” đã phải thuê thợ khoan, cuốc… hì hục nện xuống mảnh đất khô rang, nhưng rồi không phải lúc nào cũng có nước. 

Ông Phan Đức Tiến, Chủ tịch UBND xã Quang Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) trăn trở: Toàn xã có gần 2.000 hộ, thì một nửa trong số đó thường xuyên thiếu nước mùa nắng. Năm nào người dân cũng phải bỏ tiền thuê thợ đào giếng tìm nước rất tốn kém. Có những hộ đào đến 3 cái giếng mới có nước tạm dùng.

Trong khi người dân nhiều nơi đang quắt quay vì thiếu nước, thì không ít công trình nước sạch thi công xong nằm “đắp chiếu”. Nhìn từ con số hàng trăm công trình nước hoạt động kém hiệu quả hoặc ngừng hoạt động, đã cho thấy một thực tế đầy bất cập. 

Đến nay, Nghệ An có 512 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung tại 17 huyện, nhưng chỉ có 105 công trình được đánh giá hoạt động hiệu quả, 171 công trình hoạt động trung bình; còn lại 105 công trình hoạt động kém hiệu quả và 131 công trình ngừng hoạt động….

Những đứa trẻ vùng cao phụ giúp gia đình lấy nước
Những đứa trẻ vùng cao phụ giúp gia đình lấy nước

Ông Phạm Duy Kỷ, Giám đốc Trung tâm nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn thuộc Sở NN&PTNT Nghệ An từng nói rằng: Để giải quyết vấn đề thiếu nước sạch, thì cần phải khảo sát kỹ trước khi đầu tư các dự án, tránh tình trạng xây xong mà không dùng được. Khi đã vận hành, phải bàn giao cụ thể cho từng đơn vị, gắn trách nhiệm để quản lý hiệu quả. Còn các hồ thủy điện cũng nên bỏ qua lợi ích kinh tế, ưu tiên để xả nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất trong điều kiện khô hạn.

Về giải pháp lâu dài, ông Kỷ nhấn mạnh thêm: Phải tuyên truyền bảo vệ rừng, tăng độ che phủ rừng để giữ nước đầu nguồn. Không giữ rừng để giữ nước thì thiếu nước sẽ ngày càng khốc liệt. Nếu không bảo vệ được nguồn nước, dù xây bao nhiêu công trình cấp nước cũng sẽ không đủ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.