Khu vực nuôi cá tầm của gia đình ông Giàng A ChâuSinh ra và lớn lên nơi đại ngàn Nà Hẩu, hơn ai hết, ông Giàng A Châu thấu hiểu cảnh nghèo đói, quẩn quanh không lối thoát của đồng bào mình. Nhớ như in cái cảnh khốn khó của bà con dân bản, ông kể: “Cuộc sống trước đây của đồng bào nghèo lắm, đói triền miên, đói quanh năm, bà con dân bản chỉ biết vào rừng đào cây măng, củ mài để ăn. Họ dường như không co lối thoát”.
Được kết nạp vào Đảng, rồi là cán bộ thôn, cán bộ xã và khi là Bí thư Đảng ủy xã Nà Hẩu, ông Châu vẫn không nguôi ngoai ý chí làm giầu cũng như thay đổi cuộc sống của gia đình, nung nấu khát vọng mang đến cho bản làng một gam mầu sáng trong phát triển kinh tế, xã hội. Ông Châu đã mạnh dạn mang giống cá Tầm về nuôi ở suối, dưới những cánh rừng nguyên sinh. Với đồng bào nơi ông sống thì đây là một việc làm phá cách, táo bạo, bởi bao đời nay, người Mông Nà Hẩu ngoài nuôi mấy con gà, con lợn, làm lúa nương, cấy lúa nước, hái lượm rau rừng thì không có gì khác.
Ông Giàng A Châu chia sẻ: “Qua rất nhiều năm chứng kiến cuộc sống nghèo khó, không lối thoát của đồng bào mình, tôi nghĩ phải làm một việc gì đó để cho dân mình bớt nghèo, bớt khổ. Ngoài những ngày làm việc ở trụ sở UBND xã, tôi dành 2 ngày nghỉ cuối tuần để lên Sa Pa, Lào Cai thăm quan, học hỏi, tìm hiểu cách thức nuôi cá nước lạnh”.
Nằm giữa khu bảo tồn thiên nhiên với cánh rừng nguyên sinh, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên có khí hậu ẩm ướt và lạnh với đội ẩm trung bình khoảng 84%, nhiệt độ khoảng 23 độ C và nhiều khe suối, thác nước. Thấy khí hậu và nhiệt độ nguồn nước khá tương đồng, năm 2017 ông Châu đã dùng tiền lương để làm bể bạt, mua 3.000 con cá Tầm giống về nuôi thử nghiệm với kỳ vọng con cá này sẽ phát triển tốt và mở ra hướng đi mới cho đồng bào. Ông Châu kể lại quá trình mang con cá Tầm nuôi thử nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu của mình: “Nhận thấy tiềm năng, lợi thế này phù hợp với việc nuôi giống cá xứ lạnh một loại cá đặc sản, có giá trị kinh tế cao cao hơn nhiều so với các loại cá khác, nên tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu qua sách, báo, ti vi, rồi đến tận Sa Pa (Lào Cai) để học cách nuôi, cách chăm sóc. Lứa đầu tiên mang về nuôi cũng lo lắng bởi bao vốn liếng đã đầu tư vào đây. Rất may, ngay những ngày đầu thử nghiệm loại cá này đã có chiều hướng phát triển tốt. Năm đầu trừ tất cả các khoảng chi phí đầu tư cũng đã cho thu lãi gần 200 triệu đồng. Lần đầu tiên có nguồn thu không do biết khai thác lợi thế từ thiên nhiên, tôi mừng đến rơi nước mắt”.
Vợ chồng ông Châu chăm sóc đàn cá tầmKhi được nghỉ chế độ, ông Châu vẫn miệt mài nuôi cá Tầm và đầu tư mở rộng quy mô. Sau bao năm tháng nỗ lực, đến nay, ông Châu đã hình thành được mô hình nuôi cá Tầm lớn nhất của huyện Văn Yên với 16 bể nuôi lớn nhỏ có diện tích khoảng 1.500 m2 với khoảng 3 vạn con/ lứa, sản lượng bình quân đạt gần 25 tấn/năm. Với giá bán hiện tại khoảng 260.000 đồng/kg cá tầm thương phẩm, bình quân mỗi năm trừ tất cả các khoản chi phí ông Châu cũng thu về trên 1 tỷ đồng.
Không chỉ giúp gia đình có nguồn thu nhập và việc làm ổn định, ông Châu còn tạo việc làm cho nhiều lao động là người Mông ở địa phương. Ông cho biết: “So với trồng lúa, trồng ngô thì giá trị của việc nuôi con cá tầm này gấp từ 10 – 15 lần. Mô hình của gia đình tôi đã tạo việc làm thường xuyên cho 5 – 10 lao động địa phương với múc thu nhập từ 5 – 6 triệu đồng/ tháng”.
Để cá sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất chất lượng cao, có chỗ đứng vững chắc trên thị trường ông Châu đã không ngừng tìm tòi, nghiên cứu các tiến bộ khoa học kỹ thuật để nuôi cá theo tiêu chuẩn VietGap. Đồng thời ông đã cùng địa phương tích cực xây dựng thành công thương hiệu OCOP 3 sao cho con cá Tầm Nà Hẩu để đảm bảo được giá và ổn định đầu ra.
Vợ chồng ông Châu chăm sóc đàn cá tầmÔng Sùng A Sà – Phó Chủ tịch UBND xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên cho biết: “Gia đình ông Giàng A Châu là hộ đồng bào Mông đầu tiên của xã Nà Hẩu mang con cá Tầm về nuôi. Con cá này đã giúp gia đình ông có kinh tế ổn định, trở thành hộ giầu của thôn của xã. Thấy rõ hiệu quả kinh tế từ việc nuôi cá tầm mà ông Châu đã đạt được, nhiều đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên đã đến học và xây dựng mô hình cho gia đình mình”.
Anh Mua A Páo ở thôn Bản Tát đã từng là hộ nghèo, gia đình không có thu nhập ổn định, học ông Châu nuôi cá và được ông chỉ bảo tận tình, nay gia đình anh Páo đã có thu nhập ổn định hơn mỗi tháng. Đặc biệt là mọi người trong gia đình đã có việc làm, không vào rừng chặt cây, săn bắt thú rừng trái phép. Quan trong hơn là mọi người đã làm quen được với việc sản xuất hàng hóa, phục vụ du lịch. Anh Mua A Páo nói: “Trước đây cuộc sống khó khăn, chỉ đơn thuần trồng lúa và nuôi gà, lợn, ngày tám tháng ba thì vào rừng kiếm măng, kiếm rau để ăn nên cuộc sống nghèo lắm, thiếu ăn suốt. Thấy ông Châu nuôi con cá Tầm hiệu quả, dễ bán, có được thu nhập, tôi đã sang nhà ông Châu học hỏi kinh nghiệm, mạnh dạn vay vốn 100 triệu đồng từ Ngân hàng chính sách xã hội để đầu tư xây bể và nuôi cá. Lứa đầu cũng chỉ giám nuôi 1.800 con và năm đầu cũng cho thu nhập khoảng 130 triệu đồng. Cuộc sống thật sự đã khá hơn nhiều, vợ con đã có việc làm, không phải vào rừng kiếm ăn từng bữa nữa, nay đã thoát nghèo nhờ nuôi cá”.
Không chỉ có anh Mua A Páo mà gia đình chị Sùng Thị Tênh ở thôn Bản Tát vài năm trước thôi còn rất nhiều khó khăn thiếu thốn, sáng vào rừng hái rau rừng, săn bắt, tối về quanh quẩn trong ngôi nhà sập xệ, cái đói cái nghèo đeo bám quanh năm. Thấy ông Châu và nhiều hộ khác đã theo ông Châu nuôi cá đạt hiệu quả, gia đình chị đã học theo. Tuy chưa giầu lên nhờ nuôi cá Tầm nhưng giờ đây không còn nghèo nữa, không phải ăn bữa sáng, lo bữa tối nữa. Chị Sùng Thị Tênh chia sẻ: “Thấy ông Châu nuôi con cá này hiệu quả tôi cùng chồng sang nhà ông Châu học hỏi kinh nghiệm và cũng được ông Châu chỉ bảo tận tình về cách chọn giống, chăm sóc, phòng bệnh, nguồn nước… Thế là vợ chồng tôi đã mạnh dạn đầu tư xây bể, nuôi cá. Lứa đầu đã cho nguồn thu nhập khá lại có việc làm ổn định. Vợ chồng tôi vẫn tiếp tục nuôi con cá này với hy vọng nhờ nó mà cuộc sống của gia đình tôi tốt đẹp hơn”.
Khai thác tiềm năng về nguồn nước trong sạch, khí hậu mát lạnh giữa khu Bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, giúp người Mông từng bước thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm, biết biến những tiềm năng lợi thế do thiên nhiên ban tặng thành của cải, vật chất để phát triển kinh tế, đẩy lùi cái đói, cái ghèo đã đeo bám đồng bào từ bao đời nay… đó là việc mà ông Giàng A Châu đã làm được ở nơi đại ngàn Nà Hẩu. Con cá Tầm được nuôi từ bàn tay, khối óc, từ khát vọng đổi thay, từ tình yêu thương giúp đỡ nhau đã mang lại cho đồng bào Mông nơi đây cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Ông Giàng A Chỉnh – Phó bí thư thường trực Đảng ủy xã Nà Hẩu cho biết: “Đến nay, toàn xã đã có 10 hộ người Mông theo ông Châu nuôi cá Tầm. Cuộc sống của đồng bào đã thay đổi, giảm được đói nghèo. Sản phẩm cá Tầm của Nà Hẩu đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao, có thương hiệu, uy tín của sản phẩm trên thị trường. Đặc biệt mô hình nuôi cá Tầm không chỉ giúp người dân xã Nà Hẩu có nguồn thu nhập ổn định, nâng cao được đời sống mà còn bảo vệ được môi trường thiên nhiên, bảo vệ những cánh rừng hùng vĩ, hang động, thác nước mát lạnh, nguyên sơ, không khí trong lành,...”
Với 99% đồng bào Mông sinh sống, Nà Hẩu có diện tích rừng nguyên sinh lớn là khu bảo tồn thiên nhiên nhưng diện tích đất sản xuất tương đối nhỏ nên vấn đề tạo sinh kế bền vững từ lâu đã trở thành bài toán khó. Mô hình cá Tầm của ông Giàng A Châu đã hỗ trợ một phần đắc lực cho Chính quyền xã Nà Hẩu giải đáp thành công bài toán tạo sinh kế cho đồng bào. Sản phẩm cá tầm trong thời gian không xa, không chỉ giúp người dân xã Nà Hẩu mà cả người dân huyện Văn Yên phát huy được tiềm năng, lợi thế của địa phương trong phát triển kinh tế ngay dưới tán rừng già mà còn tạo thương hiệu và quảng bá hình ảnh huyện Văn Yên tới khắp miền gần xa.
