Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Người Chu Ru ở K’răng Gọ: “Thắp lửa” nghề gốm mộc truyền thống

Đinh Hiển – Ánh Dương - 12:01, 19/01/2021

Vài chục năm trở lại đây, nghề gốm mộc của bà con đồng bào Chu Ru ở K’răng Gọ, xã Pró, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng tưởng chừng bị mai một và thất truyền do “cơn bão” đồ nhựa, nhôm, gang, inox, thủy tinh... ập tới. Tuy nhiên, hiện nay, một số nghệ nhân tâm huyết của đồng bào Chu Ru nơi đây đang nỗ lực “thắp lửa” nung nấu nhằm phục dựng và phát triển nghề gốm mộc truyền thống của tổ tiên.

Gốm mộc truyền thống của đồng bào Churu không nhiều hoạ tiết nhưng mềm mại nhờ bàn tay khéo léo nặn thủ công của các nghệ nhân.
Gốm mộc truyền thống của đồng bào Chu Ru không nhiều hoạ tiết nhưng mềm mại nhờ bàn tay khéo léo nặn thủ công của các nghệ nhân.

“Mai một chỉ là… tạm thời”

Đó là lời khẳng định của nghệ nhân Ma Li, một trong vài nghệ nhân gốm còn lại ở làng K’răng Gọ. Trong mắt người nghệ nhân già này, gốm ở K’răng Gọ hiện rõ nét tâm linh của người Chu Ru. “Sự mai một nghề gốm mộc chỉ là tạm thời. Ánh lửa rơm cháy, củi cháy, ngô cháy và mùi lửa nung gốm vẫn còn âm ỉ đâu đó và đang chờ đợi ngày thức giấc”, nghệ nhân Ma Li nói vậy.

Màu lửa gốm K’răng Gọ trở thành cảm xúc riêng, chất chứa bao câu chuyện về đời sống sản xuất nông nghiệp, về phát triển kinh tế, về sắc màu văn hóa của đồng bào Chu Ru. Nghệ nhân Ma Bi là chị gái ruột của nghệ nhân Ma Li cũng nhớ lại: Trước đây, vào mùa khô, từ tháng 12 năm trước đến tháng 4 năm sau, ngày nào ở K’răng Gọ cũng nhộn nhịp, người người nặn gốm, nhà nhà phơi gốm. Đàn ông thì tất bật gùi đất, kiếm củi, thắp lửa. Đàn bà thì gò lưng sàng đất, nhào đất, nặn gốm để đổi chiêng, ché, thổ cẩm với người Mạ, người Cơ Ho và đổi gạo, đổi muối với người Kinh…”

Không những thế, đồ gốm mộc Chu Ru còn theo chân những người Ê Đê, Ba Na sang tận Buôn Ma Thuột, Pleiku. Cũng có những thương nhân buôn bán người Lào, người Campuchia mang vật phẩm đến K’răng Gọ, đổi lấy gốm mộc Chu Ru về dùng, và bán. Đồ gốm mộc Chu Ru đã theo các lái buôn ngược xuôi vang danh khắp vùng.

Theo nghệ nhân Ma Bi, cách thức mua bán gốm thời đó cũng rất đơn giản, chỉ mang tính ước lượng tương đối, chứ ít khi tính toán chi li. Nếu là gạo, cứ đong đầy sản phẩm gốm, rồi bên này lấy gạo, bên kia lấy gốm. Nếu là vật phẩm quý, sẽ căn cứ vào độ tinh xảo của gốm để trao đổi. Và chính nghề gốm mộc đã đem lại cuộc sống ấm no, thịnh vượng cho bà con đồng bào Chu Ru ở K’răng Gọ.

Các sản phẩm gốm mộc truyền thống của đồng bào Chu Ru được trưng bày ở nhà thờ Ka Đơn.
Các sản phẩm gốm mộc truyền thống của đồng bào Chu Ru được trưng bày ở nhà thờ Ka Đơn.

Bẵng một thời gian sau, K’răng Gọ vắng hoe. Cơn bão đồ nhựa, đồ nhôm, đồ gang, đồ inox, thủy tinh... ập tới đã quét đồ gốm Chu Ru ra khỏi gác bếp. Thế là nghề nặn nồi đất, sinh kế một thời của người Chu Ru cứ xa dần, xa dần. K’răng Gọ giờ đây chỉ còn vài nghệ nhân, trong đó có hai chị em Ma Bi và Ma Li duy trì nghề nặn gốm. Như một duyên nợ, cứ có thời gian rảnh rỗi, hai chị em bà Ma Bi và Ma Li lại lên núi K’Lơr, lấy đất gùi về nặn gốm cho đỡ nhớ nghề. Thi thoảng bán một vài sản phẩm gốm cho khách du lịch, kiếm vài đồng thêm thắt chút mắm muối, chứ tập trung làm gốm không thì không đủ trang trải cuộc sống.

 “Thắp lửa” nghề gốm

“Sản phẩm gốm đặc trưng của đồng bào Chu Ru làm ra không có nơi tiêu thụ. Đó là nguyên nhân chủ yếu ở K’răng Gọ hầu như không nhà nào còn đỏ lửa, duy trì nghề làm gốm, không nhà ai cần bàn xoay rất độc đáo này”, Linh mục Phêrô Trần Quốc Hưng Long, quản xứ Giáo xứ Ka Đơn, nơi còn lưu giữ khá nhiều đồ vật làm bằng gốm mộc K’răng Gọ, của đồng bào Chu Ru, cho biết.

Theo Linh mục Phêrô Trần Quốc Hưng Long, từ thời điểm năm 2014, khi chuẩn bị khánh thành Nhà thờ Ka Đơn mới, mọi người phát hiện trong nhà kho cũ khá nhiều vật dụng bằng gốm có hình thái và màu sắc đặc biệt. Khi nghiên cứu tìm hiểu mới biết đây là những sản phẩm gốm mộc – vang bóng một thời của người Chu Ru ở K’răng Gọ.

Vậy là Giáo xứ Ka Đơn bàn bạc với các nghệ nhân, khôi phục lại nghề gốm cổ truyền của bà con người Chu Ru. Cùng với những mẫu mã gốm truyền thống, Giáo xứ Ka Đơn còn thiết kế thêm những đồ dùng và những vật phẩm trang trí mới. Hiện nay, các sản phẩm gốm của người Chu Ru còn có thêm ấm trà, tách trà, bình cắm hoa, hộp đựng gia vị, hộp đứng bánh kẹo, chân đèn thờ, chum đốt hương trầm, tượng...

Từ đó, mẫu mã gốm mộc Chu Ru đa dạng hơn, tính ứng dụng cũng cao hơn và dễ đi vào đời sống hơn. Bây giờ, sản phẩm gốm mộc Chu Ru có thể dùng trong nhà bếp, trên bàn ăn, sử dụng ở nơi thờ tự, thậm chí là điểm nhấn sang trọng cho các thiết kế nội thất, ngoại thất và sân vườn.

Nghệ nhân Ma Li giới thiệu các sản phẩm gốm mộc truyền thống của đồng bào Chu Ru.
Nghệ nhân Ma Li giới thiệu các sản phẩm gốm mộc truyền thống của đồng bào Chu Ru.

Theo Linh mục Phêrô Trần Quốc Hưng Long đánh giá: “Gốm ở đây có tiếng vang rất lạ so với gốm những nơi khác”, vừa nói vị cha xứ vừa gõ gõ lên nồi gốm và nói tiếp: “Tiếng vang rất thanh và xa, nghe như tiếng vang của kim loại, chứ không phải tiếng vang của đất nung”.

Ông Phùng Quốc Minh, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Đơn Dương, nói thêm: “Có lẽ chất đất ở K’răng Gọ, với những hạt li ti óng ánh màu kim loại, tạo cho tiếng vang của gốm trở nên đặc biệt. Gốm làm từ loại đất này, càng nung càng chắc, không hề nứt, hay vỡ”.

Hiện nay, nhà thờ Ka Đơn dành hẳn một không gian rộng để trưng bày và bán sản phẩm gốm mộc Chu Ru. Nghề nặn đất, nung gốm của đồng bào Chu Ru dần phục hồi và được nối truyền. “Để người dân giữ lại nghề thì trước hết phải làm cho họ sống được bằng nghề. Số tiền mà Giáo xứ Ka Đơn mua các sản phẩm gốm mộc Chu Ru tuy ít ỏi nhưng là niềm vui, cũng là động lực để người Chu Ru tiếp tục gắn bó với nghề truyền thống của tiên tổ”, Linh mục Phêrô Trần Quốc Hưng Long cho hay.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Điều kiện hưởng lương hưu theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024

Điều kiện hưởng lương hưu theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024

Từ 1/7/2025, người lao động khi nghỉ việc có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 15 năm trở lên, thì được hưởng lương hưu nếu đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động. Ngoài tiền lương hưu, người lao động còn được trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.
Tin nổi bật trang chủ
Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Quảng Ngãi lần thứ IV năm 2024 sẽ diễn ra vào cuối tháng 11

Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Quảng Ngãi lần thứ IV năm 2024 sẽ diễn ra vào cuối tháng 11

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 3 phút trước
Theo dự kiến, Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Quảng Ngãi lần thứ IV, năm 2024 sẽ diễn ra trong 2 ngày 29 và 30/11, tại Nhà văn hóa lao động tỉnh. Đây là sự kiện chính trị quan trọng, có ý nghĩa sâu sắc, góp phần tôn vinh các giá trị văn hóa tiêu biểu của đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh.
Quảng Nam: Cứu kịp thời người phụ nữ ăn lá ngón tự tử

Quảng Nam: Cứu kịp thời người phụ nữ ăn lá ngón tự tử

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 4 phút trước
Chiều 21/11, Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí - Phó trưởng Phòng khám Axan (đóng tại xã Axan, huyện Tây Giang, Quảng Nam), cho biết vừa kịp thời cứu sống 1 bệnh nhân nữ trên địa bàn ăn 6 lá ngón cùng lúc để tự tử.
Cà Mau: Sôi nổi Ngày hội đua vỏ lãi trên cửa biển Sông Đốc

Cà Mau: Sôi nổi Ngày hội đua vỏ lãi trên cửa biển Sông Đốc

Thể thao - Tào Đạt - 6 phút trước
Ngày 21/11, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau phối hợp với UBND thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời tổ chức Ngày hội đua vỏ lãi năm 2024. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ kỷ niệm 70 năm sự kiện chuyến tàu tập kết ra Bắc (1954 - 2024). Ngày hội thu hút hàng ngàn người dân trong và ngoài tỉnh đến theo dõi.
Quảng Nam: Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong vùng đồng bào DTTS

Quảng Nam: Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong vùng đồng bào DTTS

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 8 phút trước
Xác định tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nâng cao giáo dục pháp luật cho người dân, nhất là vùng đồng bào DTTS và miền núi có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, Quảng Nam đã tích cực triển khai và bước đầu đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đối thoại với nông dân

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đối thoại với nông dân

Trang địa phương - Mỹ Dung - 11 phút trước
Ngày 21/11, tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội nghị Lãnh đạo tỉnh đối thoại với nông dân 2024, với chủ đề “Hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất - kinh doanh, nâng cao thu nhập và chất lượng đời sống Nhân dân khu vực nông thôn”. Hội nghị có sự tham gia của 250 đại biểu trên địa bàn toàn tỉnh.
Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Tại vùng đất miền đá xám Mèo Vạc - Hà Giang, nơi có những dãy núi trùng điệp và những bản làng xa xôi, có một thầy giáo mầm non mà tên tuổi đã trở nên quen thuộc không chỉ với các em học sinh mà còn với đồng bào nơi đây. Đó là thầy giáo Hoàng Đại Nghĩa, người đã giành hơn 14 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, giúp các em mở rộng cánh cửa tri thức, vươn lên từ những khó khăn của cuộc sống.
Hoà Bình đánh thức tiềm năng phát triển du lịch vùng hồ

Hoà Bình đánh thức tiềm năng phát triển du lịch vùng hồ

Công tác Dân tộc - Lê Anh - 13 phút trước
Với những tiềm năng tự nhiên và văn hóa đa dạng, du lịch Hòa Bình có đầy đủ điều kiện “cất cánh”, mở ra nhiều cơ hội, để thu hút đông đảo khách trong nước, quốc tế đến trải nghiệm, khám phá. Từ đó đưa ngành du lịch trở thành động lực phát triển kinh tế quan trọng của tỉnh.
Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 17:35, 21/11/2024
Chiều nay, 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia, Thủ đô Phnompenh, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Khuon Sudary đã chủ trì Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lần đầu tiên thăm chính thức Vương quốc Campuchia.
Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Thời sự - PV - 16:25, 21/11/2024
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết, chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Malaysia lần này có ý nghĩa quan trọng khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực an ninh, quốc phòng, hợp tác biển và một số lĩnh vực hợp tác về điện, kinh tế số…
Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Công tác Dân tộc - An Yên - 14:57, 21/11/2024
Nhằm thúc đẩy đồng bào các DTTS phát triển toàn diện trên các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, trong nhiều năm qua, việc nâng cao kiến thức, trình độ, năng lực… cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An được các cấp, các ngành trong tỉnh rất quan tâm. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) nội dung này càng được thực hiện bài bản, quyết liệt hơn nhờ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình.
Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Kinh tế - Minh Thu - 14:51, 21/11/2024
Chủ động nâng cao nhận thức, tư duy trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường. Đây là việc làm quan trọng mà ngành Nông nghiệp tỉnh Sơn La đang hướng tới, nhằm phát triển nền nông nghiệp cạnh tranh, tiến tới xây dựng Sơn La trở thành tỉnh phát triển xanh, nhanh và bền vững.