Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kinh nghiệm phòng chống thiên tai, thảm họa của Trung Quốc

Nguyệt Anh - 18:09, 27/09/2022

Với 65% diện tích lãnh thổ là đồi núi, điều kiện địa chất và hoạt động kiến tạo phức tạp, Trung Quốc là một trong những quốc gia thường xuyên phải chống chọi với các thảm họa về lũ lụt, sạt lở.... Chỉ tính riêng năm 2019, tại quốc gia này đã xảy ra 6.181 vụ tai biến địa chất, trong đó sạt lở 4220 vụ (chiếm 68,27%), gây thiệt hại lớn về con người và tiền của.

Hình ảnh lũ lụt tại Hằng Dương tỉnh Hồ Nam ngày 9/7. (Ảnh: Getty Images)
Hình ảnh lũ lụt tại Hằng Dương tỉnh Hồ Nam ngày 9/7. (Ảnh: Getty Images)

Cơ chế quản lý và chỉ huy tập trung

Trước thực trạng đó, để thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống lũ lụt, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, chính phủ nước này đã xây dựng và thực hiện thống nhất một cơ chế quản lý và chỉ huy tập trung. Ủy ban quốc gia về phòng, chống lũ lụt và khô hạn được thành lập với thành phần chính là lực lượng chức năng của Quốc vụ viện và Bộ Tham mưu Liên hợp (Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc). Bộ Thủy lợi thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nguồn nước.

Ngoài ra, ở mỗi cấp từ trung ương xuống đến các tỉnh, địa khu và cấp huyện đều có một cơ quan quản lý nguồn nước, chịu trách nhiệm xây dựng thủy lợi và quản lý nước theo khu vực được phân công. Ở 7 dòng sông lớn là Trường Giang, Hoàng Hà, Hoài Hà, Hải Hà, Châu Giang, Liêu Hà, Tùng Hoa, đều thành lập một ủy ban thủy lợi riêng, trực thuộc Bộ Thủy lợi. Cơ quan này sẽ căn cứ vào tình hình cụ thể ở từng thời điểm để xác định kế hoạch ứng phó khẩn cấp. Các địa phương từ cấp huyện đến địa khu và tỉnh đều thành lập cơ quan chỉ huy phòng chống lũ lụt, đặt dưới sự lãnh đạo và chỉ huy tập trung, thống nhất của người đứng đầu chính quyền cùng cấp.

Do 60-70% diện tích dòng chảy của các con sông lớn ở Trung Quốc thuộc vùng núi, lượng nước ở thượng nguồn lớn, trong khi khả năng tiêu lũ ở trung và hạ nguồn còn yếu, nên việc quy hoạch, quản lý và phòng chống lũ, lụt được thực hiện theo phương châm:  "Tích - xả kết hợp, lấy xả là chính”. Giải pháp mà Trung Quốc áp dụng ở đây là xây dựng các đập ngăn lũ ở thượng nguồn; khơi thông dòng chảy, trầm tích ở trung du và hạ nguồn để tăng cường năng lực tiêu lũ. Bên cạnh đó, triển khai các biện pháp phân lũ bằng cách lợi dụng các hồ và vùng đất thấp để xây dựng các khu vực chứa và giữ nước, nạo vét và đào thêm các dòng chảy hướng thẳng ra biển.

Lực lượng cứu hộ chuyển những người dân mắc kẹt do lũ lụt ở Rongshui, khu tự trị Choang Quảng Tây, miền nam Trung Quốc. (Ảnh THX)
Lực lượng cứu hộ chuyển những người dân mắc kẹt do lũ lụt ở Rongshui, khu tự trị Choang Quảng Tây, miền nam Trung Quốc. (Ảnh THX)

Vào mùa lũ, quân đội và nhân dân sẽ được tăng cường huy động tham gia phòng, chống lũ lụt, hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Mỗi đơn vị và cá nhân, nhất là lực lượng cư trú và đóng quân hai bên bờ sông đều có nghĩa vụ phải tham gia phòng, chống lũ lụt, theo sự phân công của cơ quan phòng, chống lũ lụt các cấp. Trong đó, quân đội là lực lượng xung kích cứu hộ cứu nạn khi có các đợt lũ lớn xảy ra. Người dân là lực lượng chủ yếu thực hiện nhiệm vụ tuần tra đê điều và xử lý sự cố thông thường ở các công trình chống lũ.

Bên cạnh đó, kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng chuyên trách và người dân, sẵn sàng bổ trợ cho nhau khi cần. Khi mực nước sông thấp, việc tuần tra, kiểm soát các công trình ven sông do cơ quan chức năng phụ trách. Khi nước lũ dâng cao, dưới sự điều hành của nhân viên kỹ thuật, cư dân hai bên bờ sông sẽ là lực lượng chủ yếu trực tiếp tham gia tuần tra và bảo vệ các công trình cả ngày lẫn đêm. Các đội cơ động luôn túc trực 24/24, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn.

Thúc đẩy các giải pháp phi công trình, bảo hiểm lũ lụt

Ngoài việc tăng cường đầu tư xây dựng, gia cố các công trình chống, phòng lũ lụt, Trung Quốc coi trọng áp dụng các giải pháp phi công trình, như dự báo, cảnh báo sớm; quản lý vùng chứa nước; nạo vét dòng chảy; chính sách bảo hiểm lũ lụt; cứu trợ thảm họa....

Hơn 20.000 trạm cùng hàng nghìn điểm quan trắc và hệ thống dự báo tự động được lắp đặt trên toàn quốc để thực hiện dự báo và cảnh báo sớm. Các thiết bị hiện đại như vệ tinh, radar, hệ thống quan trắc thủy văn và truyền số liệu vô tuyến điện tiến hành xử lý, dự báo chính xác các đặc trưng cơ bản của lũ lụt như: đỉnh lũ, lượng nước, mức lũ, tốc độ dòng chảy, thời gian lũ đến, lịch sử lũ…

Binh lính và sĩ quan gia cố đê sông Trường Giang để ngăn lũ lụt ở huyện Poyang, tỉnh Giang Tây, miền đông Trung Quốc (Tân Hoa xã / Zhou Mi)
Binh lính và sĩ quan gia cố đê sông Trường Giang để ngăn lũ lụt ở huyện Poyang, tỉnh Giang Tây, miền đông Trung Quốc (Ảnh Tân Hoa xã / Zhou Mi)

Để giúp người dân sớm ổn định cuộc sống, giảm gánh nặng cho xã hội và chi phí của nhà nước, từ những năm 80 của thế kỷ trước, Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện chế độ bảo hiểm lũ lụt đối với cư dân và các đơn vị trong vùng lũ. Đối tượng tham gia theo một trong hai hình thức là tự nguyện hoặc bắt buộc, được các công ty bảo hiểm bồi thường khi có thiệt hại về tài sản. Đây là một trong những giải pháp phi công trình quan trọng mà Trung Quốc đang áp dụng. Một số nước như Mỹ, Anh, Australia, New Zealand, Ấn Độ cũng đã thực hiện chính sách này.

Từ sau trận “đại hồng thủy” năm 1998 trên sông Trường Giang và sông Tùng Hoa, Chính phủ Trung Quốc đã áp dụng mô hình: “Người dân kiểm soát, người dân phòng tránh” trong phòng, chống lũ lụt và sạt lở đất. Đây là hình thức huy động sự tham gia quần chúng nhân dân ở chính những điểm có nguy cơ cao về thảm họa địa chất, hình thành nên một mạng lưới giám sát, phòng ngừa những hiện tượng bất thường của thiên nhiên, từ đó giúp người dân chủ động có biện pháp phòng tránh. Với hơn 29 vạn người tham gia, mô hình này được triển khai thực hiện ở ba cấp (huyện, xã và thôn), tại tất cả những khu vực có nguy cơ cao về lũ lụt, thảm họa địa chất và được vận hành theo chế độ “tam tra” (điều tra trước mưa, tuần tra trong mưa và phúc tra sau mưa).

Công việc hằng ngày của họ là thay phiên nhau trực ban, tuần tra kiểm soát, ghi chép số liệu quan trắc đơn giản và báo cáo nhanh tình hình. Bất kể ngày hay đêm, những dấu hiệu bất thường về lượng mưa, nứt nẻ, chuyển dịch của mặt đất, độ nghiêng của cây cối, đột biến về lượng nước, biểu hiện của động vật..., đều được người dân quan sát và báo cáo lên trên. Họ được hưởng trợ cấp, khi thực hiện nhiệm vụ được trang bị các loại thiết bị giám sát thông minh, phân tích và gửi dữ liệu tự động; đồng thời phải trải qua các lớp bồi dưỡng, tập huấn những kiến thức cơ bản, dấu hiệu nhận biết thảm họa, cách thức thông báo và kỹ năng sơ tán khẩn cấp.... Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, người đảm nhiệm trực ban lập tức gõ kẻng cảnh báo, sau đó gửi tin báo cho cơ quan chức năng để có biện pháp ứng phó kịp thời, và phối hợp với lực lương chuyên trách và đội ứng phó khẩn cấp (cũng được thành lập ở 3 cấp huyện, xã và thôn) sơ tán người dân đến khu vực an toàn.

Lực lượng này cùng với đội ngũ chuyên trách đã tạo nên một mạng lưới rộng khắp, xuống tận cơ sở, góp phần tích cực nâng cao ý thức đề phòng, hiệu quả dự báo và khả năng phản ứng của người dân trước các tình huống khẩn cấp về địa chất, đặc biệt ở những khu vực hẻo lánh, vùng núi cao đi lại khó khăn, phương tiện kỹ thuật chưa vươn tới được.

Trung Quốc những năm gần đây đã quy hoạch lại việc phát triển hệ thống thủy điện vừa và nhỏ theo hướng ưu tiên bảo vệ môi trường. Cấm xây dựng thủy điện nhỏ ở những khu sinh thái trọng điểm quốc gia, hạn chế xây dựng ở khu vực sinh thái quan trọng và khu sinh thái yếu. Ở khu vực miền Đông và miền Trung, nơi có mức độ khai thác cao về nguyên tắc sẽ không phát triển thủy điện vừa và nhỏ. Còn tại Vân Nam - một tỉnh miền núi giáp với Việt Nam, từ năm 2016, chính quyền địa phương đã không còn phê duyệt các dự án thủy điện có công suất dưới 250.000KW, những công trình thủy điện vừa và nhỏ đã xây dựng cũng không được phép mở rộng quy mô.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tin nổi bật trang chủ
Khai mạc trọng thể Triển lãm 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Khai mạc trọng thể Triển lãm 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Sáng 28/8, tại Hà Nội, đã diễn ra Lễ khai mạc trọng thể Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).
Công an Lào Cai phá thành công đường dây liên tỉnh lừa đảo hàng chục nghìn tỷ đồng

Công an Lào Cai phá thành công đường dây liên tỉnh lừa đảo hàng chục nghìn tỷ đồng

Pháp luật - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Công an tỉnh Lào Cai phối hợp với Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) vừa triệt phá thành công đường dây lừa đảo liên tỉnh với giao dịch lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng.
Vất vả trước năm học mới của thầy cô Trường mầm non Thiết Ống

Vất vả trước năm học mới của thầy cô Trường mầm non Thiết Ống

Photo - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Do ảnh hưởng của bão Kajiki, nước sông Mã dâng cao gây ngập lụt tại Trường Mầm non Thiết Ống, xã miền núi Thiết Ống, tỉnh Thanh Hóa. Nhiều phòng học và sân trường bị bùn đất bao phủ, cơ sở vật chất hư hỏng nặng. Những ngày này, các thầy cô giáo nhà trường rất vất vả để dọn dẹp, đảm bảo kịp thời gian đón các bé vào năm học mới
Lào Cai: Mẹ hiền của trẻ khuyết tật nơi non cao Bảo Ái

Lào Cai: Mẹ hiền của trẻ khuyết tật nơi non cao Bảo Ái

Giáo dục - Tuấn Ninh - Hoàng Yên - 4 giờ trước
Lòng nhân ái, tình yêu thương con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phẩm chất đó đã được cô Hoàng Thị Vỵ, một cô giáo đã về nghỉ hưu nhưng vẫn không ngừng mang trong mình ngọn lửa tâm huyết với nghề, đặc biệt là với những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, cơ nhỡ và khuyết tật. 2 năm 4 tháng dưới sự dìu dắt, dạy bảo của cô Vỵ các em đã nói, đọc, viết, tính toán nhanh hơn, được nhiều phụ huynh đặt niềm tin.
Xã biên giới Tam Thanh bị cô lập nhiều ngày do mưa lũ, hàng trăm học sinh nguy cơ không được khai giảng đúng lịch

Xã biên giới Tam Thanh bị cô lập nhiều ngày do mưa lũ, hàng trăm học sinh nguy cơ không được khai giảng đúng lịch

Tin tức - Quỳnh Trâm - 4 giờ trước
Do ảnh hưởng của cơn bão số 5, mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua khiến xã biên giới Tam Thanh, tỉnh Thanh Hóa bị cô lập hoàn toàn. Hiện các lực lượng chức năng đang khẩn trương mở đường, thông tuyến.
Gia Lai: Đầu tư hạ tầng đồng bộ nâng cao chất lượng cho các trường nội trú, bán trú

Gia Lai: Đầu tư hạ tầng đồng bộ nâng cao chất lượng cho các trường nội trú, bán trú

Giáo dục - PV - 5 giờ trước
Những năm qua, tỉnh Gia Lai đã dành nhiều nguồn lực, tập trung xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị cho trường phổ thông dân tộc (PTDT) nội trú, bán trú. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng đồng bào DTTS.
Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Cơn mưa lớn kéo dài suốt hai ngày qua đã khiến nhiều khu vực tại Hà Nội chìm trong biển nước. Tính đến 15h ngày 27/8, các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 70 và Đại lộ Thăng Long đoạn qua phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm cũ) bị ngập sâu nghiêm trọng, gây tê liệt giao thông và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân.
Vinamilk mang các công nghệ và tiêu chuẩn hàng đầu thế giới đến Triển lãm thành tựu Đất nước 80 năm

Vinamilk mang các công nghệ và tiêu chuẩn hàng đầu thế giới đến Triển lãm thành tựu Đất nước 80 năm

Thời sự - H.P - 22:47, 27/08/2025
Vinamilk – doanh nghiệp sữa hàng đầu Việt Nam – vinh dự được lựa chọn là một trong những đơn vị tiêu biểu tham gia Triển lãm thành tựu Đất nước, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (1945–2025).
Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh thăm hội quán của đồng bào Hoa tại phường Chợ Lớn

Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh thăm hội quán của đồng bào Hoa tại phường Chợ Lớn

Công tác Dân tộc - Tào Đạt - 22:42, 27/08/2025
Chiều 27/8, Đoàn công tác của Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh đã đến thăm và làm việc tại Hội quán Nghĩa An, một trong những hội quán tiêu biểu của cộng đồng dân tộc Hoa trên địa bàn thành phố.
Nghệ An: Khẩn trương sửa chữa trường học, quyết tâm khai giảng đúng lịch

Nghệ An: Khẩn trương sửa chữa trường học, quyết tâm khai giảng đúng lịch

Giáo dục - Phạm Tiến - 17:08, 27/08/2025
Sau khi bão số 5 đổ bộ, toàn tỉnh Nghệ An có 83 trường học bị hư hỏng. Hiện ngành Giáo dục và chính quyền địa phương đang khẩn trương sửa chữa để kịp khai giảng năm học mới.
Tuyên Quang đặt mục tiêu 50% xã, phường “không ma túy” vào năm 2030

Tuyên Quang đặt mục tiêu 50% xã, phường “không ma túy” vào năm 2030

Pháp luật - Vũ Mừng - 17:01, 27/08/2025
UBND tỉnh Tuyên Quang vừa ban hành văn bản chỉ đạo tăng cường các giải pháp phòng, chống ma túy trong tình hình mới. Nội dung của văn bản nhấn mạnh, năm 2025 toàn tỉnh phấn đấu có trên 25% xã, phường “không có ma túy” và tiến tới đạt 50% vào năm 2030.
Thanh Hóa: Khẩn trương khôi phục điện sau bão số 5

Thanh Hóa: Khẩn trương khôi phục điện sau bão số 5

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 16:54, 27/08/2025
Bão số 5 đã gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống điện Thanh Hóa, khiến 55/166 xã, phường bị mất điện, hàng trăm cột điện, dây dẫn và thiết bị hư hỏng.