Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Không hẹn ở Xín Mần...

Thanh Hải - 20:52, 12/09/2023

Một chợ phiên đậm nét văn hóa của đồng bào các dân tộc miền núi phía Bắc, một cao nguyên Suối Thầu hoang sơ và hấp dẫn, những ngôi nhà tường trình chất chứa bao giọt mồ hôi mặn chát ngày vợ cùng chồng cõng đá, nhào đất… Chúng tôi đã không hẹn mà gặp ở Xín Mần (Hà Giang) những hình ảnh như thế và còn hơn thế.

Những khúc cua trên hành trình vào Xín Mần
Những khúc cua trên hành trình vào Xín Mần

Có gì ở Xín Mần

Xín Mần với những dãy núi như trải dài, bất tận. Mở mắt ra đã thấy núi, điệp trùng đến không ngừng. Người Mông, Tày, Nùng, Dao… ở Xín Mần làm nhà trên núi, sản xuất trên núi, sinh sống trên núi. Con người nương tựa vào núi để sinh tồn như thế suốt bao năm qua. Thượng tá, Trưởng công an huyện Xín Mần Bùi Đình Tiến ví von: Nếu đứng trên đỉnh núi ở Cốc Pài, ném quả bóng thì chẳng biết sẽ lăn đến đâu. 

Xín Mần độ này, lúa đang thì con gái, mơn mởn giữa đại ngàn. Chúng tôi đã đi qua biết bao rẫy lúa, ruộng lúa bậc thang nhấp nhô, trải dài theo triền núi. Còn ngô, hễ có vùng đất thuận lợi, hạt cũng được người dân trỉa xuống; qua nắng gió, sương sa mà nảy mầm, vươn mình.

Đến vùng đất biên viễn đúng ngày Chủ nhật, du khách sẽ được hoà mình vào không khí nhộn nhịp của chợ phiên ở thị trấn Cốc Pài. Này nhé, khi sương núi còn giăng giăng, trên khắp các ngả đường đổ về Cốc Pài đã rộn rã những bước chân. Những bà mẹ địu rau, ngô, bí, dưa… từ rẫy xuống. Những ông bố chở theo mấy trẻ nhỏ, không quên kèm chặt phía trước con lợn mươi cân. Đấy còn là ớt, rau rừng, gừng, nghệ, mèn mén, thảo quả, mác khẻn… bày bán khắp các dãy phố.

Sắc màu chợ phiên Cốc Pài
Sắc màu chợ phiên Cốc Pài

Những sản vật ấy, không chỉ là những tảo tần, khó nhọc của vùng đất biên thùy; mà hơn hết là nét văn hóa đặc trưng của đồng bào các dân tộc miền núi phía Bắc. Ngày phiên xuống chợ, là đủ trang phục sặc sỡ của đồng bào Mông, Tày, Nùng, Dao… Ấy là sắc áo xanh của người Nùng từ Thèn Phàng, Chí Cà, Tả Nhìu, Cốc Rế; sắc áo đen của người Dao ở Xín Mần; còn người Mông xuống chợ với sắc màu lộng lẫy nhất, ngập tràn màu đỏ, màu hồng. Ði trong chợ phiên, cứ ngỡ như đang đi trong cảnh sinh hoạt của ngày hội văn hóa đa sắc tộc. Vừa cá tính và độc đáo; vừa sum vầy và ấm áp; vừa cuốn hút và mời gọi…

Mấy chị bạn ở Thanh tra Bộ Công an cùng trong chuyến công tác lên Xín Mần xuýt xoa: đẹp quá, thích quá. Và rồi, đáp lại những biểu cảm ấy, họ đã khuân về thành thị nào măng, ớt, dưa, chanh, mác khẻn, thảo quả… khiến cho chuyến xe ngày hôm sau trở ra không còn là cảm nhận mà hơn thế là đủ đầy những sản vật núi rừng.

Chúng tôi cũng đã có những khoảnh khắc khó quên ở cao nguyên Suối Thầu nằm cách thị trấn Cốc Pài 5km. Mùa thu, sắc vàng của nắng ấm cùng những làn gió mát dịu trườn qua bao thung lũng đổ về, khiến du khách mê đắm. Trong gió, tôi nghe như có tiếng khèn Mông dìu dặt và tiếng sáo La Chí réo rắt gọi bạn tình.

Sức hút hấp dẫn của cao nguyên Suối Thầu
Sức hút hấp dẫn của cao nguyên Suối Thầu

Còn mây, cứ từng đợt, từng đợt sà xuống, rồi lướt qua. Có lúc, cả Suối Thầu chìm trong mây, nhưng rồi lại nắng ửng liền ngay đó thôi. Từ trên cao nguyên Suối Thầu nhìn xuống, dòng sông Chảy nhỏ như sợi chỉ chảy ngoằn ngoèo giữa những dãy núi cao vời vợi.

Trước khi đến Suối Thầu, chúng tôi đã rất thích thú khi ngắm nhìn những ngôi nhà tường trình ở xã Nàn La. Những ngôi nhà được đắp bằng đất với bức tường dày chừng 30-40cm trông rất vững chãi. Màu thời gian hiện rõ không chỉ qua từng tấm Fibro xi măng hay cọng lá lợp mái mà còn hiện hình ngay trên mỗi bức tường đất bạc thếch. Giàng Seo Sử, chủ nhân một ngôi nhà tường trình nằm sát bên con đường bê tông dẫn đến Suối Thầu kể: vợ chồng ta làm cả thôi. Đất được lấy từ núi mà, rồi nhào nặn nhiều ngày để xây đó. Nhà tường trình là nét văn hóa của dân tộc ta đó.

Trên con đường đổ vào Cốc Pài, tôi mường tượng đến lời anh bạn thời đại học, nay là phóng viên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Hà Giang, đã từng nói trong đêm rượu mèn mén hôm trước: Sẽ đi qua bãi đá cổ, thác tiên đèo gió đấy. Đẹp lắm, tranh thủ mà ghé nhé. Ông ở Xín Mần lâu chút, còn có cơ hội đi di tích lịch sử Nàn Ma, suối khoáng Nậm Choong, cửa khẩu Xín Mần…

Bãi đá Nấm Dẫn với vô số những tảng đá kì thú, hằn sâu dấu vết thời gian
Bãi đá Nấm Dẫn với vô số những tảng đá kì thú, hằn sâu dấu vết thời gian

Quần thể văn hóa đá cổ Nấm Dẫn gắn liền với đời sống văn hóa của người Nùng. Đó là tám phiến đá lớn có nhiều hình khắc cổ, nằm rải rác trên diện tích 8ha. Ngay như ở phiến đá lớn hình mai rùa, các nhà khoa học đã phát hiện 79 hình vẽ, trong đó có 40 hình tròn, hai hình chữ nhật, một hình vuông, sáu hình hồi văn, năm hình biểu tượng sinh thực khí phụ nữ, hai hình bàn chân người... Nét khắc chìm thô sơ trực tiếp vào bề mặt đá có niên đại hơn một nghìn năm.

Những điểm trừ

Ở một huyện vùng cao biên giới như thế, Xín Mần rõ ràng là rất giàu tiềm năng và lợi thế để “hái tiền” từ du lịch trải nghiệm. Nhưng, đường đến Xín Mần còn là cả vấn đề lớn khiến không ít du khách “một lần đi không trở lại”. “Xín Mần” theo tiếng Hán có nghĩa là “Cửa mở”. Nhưng, đường giao thông thì “chưa mở” tí nào. Chỉ mỗi 90km từ Quang Bình vào Cốc Pài đã ê ẩm cả người sau non một buổi ngồi xe thì mấy ai còn hứng thú cho những cảnh đẹp mời gọi phía trước. Trên Tỉnh lộ 178, hàng chục km đường đầy ổ voi và lởm chởm đất đá khiến cho hành trình vào Xín Mần thêm dài hơn.

Vào Xín Mần còn có con đường từ Hoàng Su Phì, nhưng nghe nói con đường ấy cũng đã rất khó đi. Còn nếu đi từ Bắc Hà (Lào Cai) sang Xín Mần, và muốn đi tiếp các địa danh ở Hà Giang như Đồng Văn, Quản Bạ, Vị Xuyên… thì chắc chắn phải đi trên con đường “khổ ải” mà chúng tôi đã từng đi.

Những thửa ruộng bậc thang ở Xín Mần
Những thửa ruộng bậc thang ở Xín Mần

Lại nói về Suối Thầu. Đã có một con đường bê tông đủ một làn xe, vừa được đầu tư. Ngoại trừ điều ấy thì ở Suối Thầu gần như “chưa có gì”. Ở đây, phải hiểu là thiếu nhà chờ, vị trí tạm trú mưa, nắng, hay các khu dịch vụ hỗ trợ khác. Cả một cao nguyên Suối Thầu mênh mông nắng, gió, núi, mây… nhưng chỉ vài cái kiốt, quán lèo tèo cho du khách thuê đồ chụp ảnh. Thành ra, chúng tôi vẫn cảm giác như đang thiêu thiếu một điều gì.

Nhiều người cũng đã nức nở khi đề cập đến đèo gió. Nhưng, chính con đường khó nhọc trên hành trình đã khiến đèo mây lãng mạn “mất điểm”. Nói thế là bởi, khách trên xe cứ mãi lắc lư qua từng ổ voi với nền đường lởm chởm, thành ra quên mất cái lãng mạn, hấp dẫn của đèo mây lúc nào. Ngay bản thân chúng tôi, cũng đi ngang đèo mây đầy vô tình đó thôi.

Trong xu thế phát triển hiện nay, những ngôi nhà tường trình đang dần biến mất theo thời gian. Một giải pháp tổng thể để bảo vệ nhà tường trình gắn với du lịch mang tính dài hơi cũng cần phải được làm quyết liệt. Muốn vậy, phải có kinh phí để hỗ trợ người dân tu sửa, làm mới, hay bảo vệ và phục dựng… Còn chợ phiên, hãy nâng tầm lên để chợ Cốc Pài có một nét riêng của vùng đất ấy, không thể trộn lẫn. Nên chăng, chính quyền Xín Mần cần tư duy để có một biển chỉ dẫn “chợ phiên Cốc Pài”; trong đó có đủ thông tin về ngày họp, đặc sắc văn hóa và sản vật… của phiên chợ.

Tác giả bên ngôi nhà tường trình ở Nàn La, gần cao nguyên Suối Thầu
Tác giả bên ngôi nhà tường trình ở Nàn La, gần cao nguyên Suối Thầu

Điều đặc biệt là những địa điểm du lịch ở Xín Mần vẫn còn hoang sơ, bình dị và khung cảnh thiên nhiên yên bình, hùng vĩ. Cũng bởi hoang sơ nên dường như chưa có sự đầu tư nào đáng kể. Hãy hướng dẫn người dân để họ cùng làm du lịch thông qua hướng dẫn viên, mở các homestay, mở nhà hàng phục vụ ăn uống và bán hàng lưu niệm, đặc sản tại khu du lịch… quy củ hơn.

Xín Mần nằm trong cung đường phát triển du lịch phía Tây của tỉnh Hà Giang, nối với huyện Hoàng Su Phì và Quang Bình. Huyện có vị trí đắc địa, tiếp giáp với tỉnh Lào Cai, dễ dàng trong việc kết nối tuor, tuyến và phát triển du lịch với điểm du lịch Sa Pa. Riêng cao nguyên Suối Thầu đã là địa điểm “check in” cực kỳ lý tưởng đối với tất cả những du khách thích trải nghiệm. Vậy thì, nên chăng, Xín Mần hãy làm du lịch bằng tiềm năng ở cao nguyên Suối Thầu và xem đó là điểm nhấn quan trọng nhất. Mà muốn vậy, ngay từ bây giờ, hãy khắc phục ngay các “điểm trừ” về giao thông, các dịch vụ hỗ trợ, hay đơn giản hơn là chỗ đỗ xe, quay đầu xe trên cao nguyên Suối Thầu.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.