Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khẩn cấp thẩm định, bảo vệ di tích chưa được xếp hạng: Đừng để di tích đi vào hoài niệm

PV - 10:38, 21/11/2018

Trên cả nước hiện có một số lượng rất lớn các di tích chưa được xếp hạng gắn liền với đời sống lịch sử văn hóa các dân tộc Việt Nam. Do “không có danh” nên nhiều di tích chưa được bảo vệ nghiêm ngặt, đứng trước nguy cơ trở thành phế tích.

Khi lịch sử chỉ còn là dấu tích

Xã Hưng Đạo (TP. Cao Bằng) là vùng đất cổ; xã hiện có một số di tích đã được thẩm định, xếp hạng như: chùa Đống Lân, Đà Quận, thành Na Lữ, đền Vua Lê, đền Dẻ Đoóng (thế kỷ XVI-XVII),… Ngoài ra, trên địa bàn xã Hưng Đạo còn rất nhiều di tích chưa được thẩm định đang bị mai một, biến dạng nghiêm trọng; trong đó đáng chú ý là di tích Thành Bản Phủ, ở xóm Hồng Quang 1.

Để bảo vệ các dấu tích Thành Bản Phủ, ngày 05/7/2018, Hội Di sản văn hóa Cao Bình đã tiến hành đặt biển ghi nhận. (Ảnh TL) Để bảo vệ các dấu tích Thành Bản Phủ, ngày 05/7/2018, Hội Di sản văn hóa Cao Bình đã tiến hành đặt biển ghi nhận. (Ảnh TL)

Theo sử sách lưu lại (sách “Cao Bằng thực lục” của Nguyễn Hữu Cung; Địa chí Cao Bằng năm 2000,… ), Thành Bản Phủ ở Cao Bằng được xây dựng năm 214 trước Công nguyên, gắn liền với nhà Thục (là triều đại lập nên nước Âu Lạc-nhà nước thứ hai trong lịch sử Việt Nam sau nhà nước Văn Lang đầu tiên của các vua Hùng). Từ năm 1593-1667, Thành Bản Phủ cũng là Vương phủ, là nơi thiết triều của ba đời vua nhà Mạc khi nhà Mạc thất thế ở Thăng Long chạy lên Cao Bằng.

Đặc biệt, chiếu theo truyền thuyết “Cẩu chủa cheng vùa” (Chín chúa tranh vua) được đồng bào dân tộc Tày lưu truyền nhiều đời nay thì Thành Bản Phủ vẫn hiển hiện qua rất nhiều dấu tích còn sót lại. Đó là cánh đồng Tổng Chúp; giếng Ngọc (nay gọi là Bó Phủ); cây đa cổ thụ, dấu tích cự thạch của đôi guốc đá Nà Vẩư (bản Thảnh, xóm Hồng Quang 5)... Nhất là dấu tích tường thành của Thành Bản Phủ-Thành nội (xóm Hồng Quang 1), thành ngoại sân vận động phố Cao Bình vẫn khá rõ nét.

Theo bà Nông Thị Dỳ, Trưởng xóm Hồng Quang 1, các bậc cao niên trong và ngoài xóm đều biết Thành Bản Phủ là di tích cổ nghìn năm. Như dòng tộc nhà bà Dỳ đã trải qua 6 đời an cư, lạc nghiệp trên mảnh đất này vẫn lưu truyền câu đối: “Cẩm sơn mạch tú Bản Phủ lưu trường” để dặn dò thế hệ sau trân trọng, bảo vệ, gìn giữ dấu tích cổ.

Nhưng có một thực tế là những dấu tích còn lại của Thành Bản Phủ đang dần biến mất trước sự xói mòn của thời gian, ảnh hưởng môi trường, thiên nhiên và tác động của con người. Do những dấu tích cổ của Thành Bản Phủ chưa được xếp hạng, lại nằm trên đất đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng của một số chủ hộ nên chính quyền địa phương không có căn cứ pháp lý để vận động, can thiệp bảo vệ di tích.

Đặc biệt là dấu tích đôi guốc đá Nà Vẩư đang có nguy cơ biến mất khi các hộ dân đã được cấp sổ đỏ tiến hành san gạt đất lấy mặt bằng. Trước thực trạng này, ngày 05/7/2018, được sự cho phép của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và chính quyền địa phương, Hội Di sản văn hóa Cao Bình (TP. Cao Bằng) đã tiến hành đặt biển ghi nhận di tích lịch sử có từ thời Thục Phán và nhà Mạc đối với dấu tích đôi guốc đá ở bản Thảnh để bảo vệ.

Hàng chục năm chờ thẩm định

Không chỉ riêng di tích Thành Bản Phủ ở Cao Bằng mà rất nhiều di tích chưa được xếp hạng trên cả nước đang đứng trước nguy cơ biến mất do sự bào mòn của thời gian và cả do tác động của con người. Trong khi việc bảo vệ những di tích chưa được xếp hạng này rất khó khăn thì công tác thẩm định, xếp hạng cho di tích lại rất chậm, tạo ra những kẽ hở để một số cá nhân, tổ chức trục lợi từ giá trị của các di tích.

Sự việc đang làm xôn xao dư luận, gần đây nhất là việc UBND tỉnh Khánh Hòa cấp phép cho Công ty Cổ phần Đầu tư Khánh Hà triển khai dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại trên đồi Cảnh Long (TP. Nha Trang), ngay cạnh lầu Bảo Đại-một công trình được xây dựng năm 1923. Nếu theo thiết kế đã được duyệt thì chủ đầu tư sẽ “cạo trọc” đồi Cảnh Long để xây khách sạn 5 tầng với 108 phòng nằm dọc theo sườn núi; xây mới 36 căn biệt thự cao cấp và các hạng mục phụ trợ (phòng hội nghị, khu spa, bể bơi, bến du thuyền, sân tập golf…).

 Nhiều hạng mục công trình đang “áp sát” di tích lầu Bảo Đại trên đồi Cảnh Long. Nhiều hạng mục công trình đang “áp sát” di tích lầu Bảo Đại trên đồi Cảnh Long.

Vậy Khánh Hòa sẽ lấy gì để bảo đảm di tích lầu Bảo Đại không bị “sứt mẻ” vì dự án này? Bởi trên thực tế, lầu Bảo Đại dù đã được ghi vào danh mục di tích-thắng cảnh của Khánh Hòa từ năm 1995 nhưng hơn 23 năm, Sở Văn hóa-Thể thao tỉnh Khánh Hòa vẫn… đang làm hồ sơ để trình UBND tỉnh xếp hạng cho di tích này.

Ngay cả với di tích Thành Bản Phủ ở Cao Bằng, nhiều năm trước, các cấp chính quyền địa phương và những người tâm huyết cũng đã đề xuất thẩm định để xếp hạng các dấu tích còn sót lại. Đề xuất này được ông Đinh Ngọc Viện, nguyên Trưởng Phòng Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cao Bằng nêu lần đầu tiên tại Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 3 năm 2008.

Năm 2012-2013, Hội Di sản văn hóa Cao Bình (TP. Cao Bằng) đã nhiều lần kiến nghị các cấp chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn của tỉnh Cao Bằng nghiên cứu, xác minh, khoanh vùng bảo vệ, xếp hạng, trùng tu tôn tạo dấu tích Thành Bản Phủ (Thành nội và Thành ngoại) và di tích cự thạch đôi guốc đá. Từ đó đến nay, trước sự xuống cấp trầm trọng và nguy cơ bị xâm hại di tích, Hội Di sản văn hóa Cao Bình tiếp tục làm đơn lên các cấp ủy, chính quyền và cơ quan chức năng.

Việc chậm thẩm định những dấu tích để xếp hạng di tích đang và sẽ là một trong những nguyên nhân khiến không ít di tích lịch sử văn hóa đứng trước nguy cơ biến mất hoàn toàn. Bởi khi chưa được xếp hạng (tức là chưa có hồ sơ lưu trữ), cùng với việc nhiều dấu tích bị bào mòn theo thời gian thì các bậc cao niên hiểu biết về dấu tích xưa cũng ngày một ít đi vì tuổi tác. Đến lúc đó, có những di tích sẽ không còn tồn tại, ngay cả tồn tại trong hoài niệm.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Top 10 thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất Việt Nam có đến 5 nhãn hiệu của “nhà Vinamilk”

Top 10 thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất Việt Nam có đến 5 nhãn hiệu của “nhà Vinamilk”

Theo Kantar Việt Nam, Vinamilk tiếp tục là thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất năm thứ 13, và chiếm sóng Top 10 với các nhãn hiệu cùng “nhà” là Ông Thọ, Ngôi sao Phương Nam, Susu và Probi. Đáng chú ý, sản phẩm Vinamilk có mặt trong gần 9/10 hộ gia đình Việt với tần suất mua đều đặn hàng tháng (14 lần/năm).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.