Huyện Văn Yên được thành lập ngày 16/12/1964, trên cơ sở sáp nhập 19 xã của huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái với 6 xã của huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. Bắt tay vào xây dựng Nông thôn mới (NTM) năm 2011, các xã của huyện Văn Yên mới đạt bình quân 5 tiêu chí. Nhờ thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM cùng nhiều chương trình, dự án của Trung ương, của tỉnh, của huyện, Văn Yên đã huy động toàn thể hệ thống chính trị tham gia xây dựng NTM với tổng số tiền huy động trên 5.700 tỷ đồng để đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, hoàn thiện các tiêu chí.
Nhờ đó, bộ mặt nông thôn ở Văn Yên đã có nhiều khởi sắc; cơ sở hạ tầng được đầu tư, nâng cấp; đời sống văn hóa, xã hội, tinh thần của người dân được nâng lên. Đặc biệt, đã khơi dậy được sự đồng thuận của toàn thể cộng đồng dân cư nông thôn, tạo sự lan tỏa và phát huy sức mạnh đại đoàn kết, tinh thần chủ động, sáng tạo của từng cá nhân, từng tập thể, nhờ đó đã xuất hiện nhiều nhân tố mới, nhiều gương điển hình tiên tiến, các mô hình làm kinh tế giỏi, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.
Đến nay, 24/24 xã của huyện đã đạt chuẩn NTM, trong đó có 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và thị trấn Mậu A đạt chuẩn đô thị văn minh. Huyện cũng hoàn thành 9/9 tiêu chí theo Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM giai đoạn 2021 - 2025.
Ngày 02/01/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 01/QĐ-TTg về việc công nhận huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đạt chuẩn NTM năm 2024. Đây là dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của huyện Văn Yên, mở ra thời cơ và vận hội mới để Văn Yên tiếp tục xây dựng và phát triển, trở thành huyện NTM nâng cao trong giai đoạn 2026 - 2030, tiến tới mục tiêu trở thành huyện NTM kiểu mẫu tiêu biểu của tỉnh Yên Bái.
Tại buổi lễ, ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Yên Bái đã công bố Quyết định của Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì cho Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân huyện Văn Yên; Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện Văn Yên đạt chuẩn NTM năm 2024. Đây là dấu mốc có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo động lực mạnh mẽ để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên tiếp tục phấn đấu, ra sức thi đua xây dựng quê hương Văn Yên ngày càng giàu đẹp.