Chi Lăng (Lạng Sơn): Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia sáng tạo, thụ hưởng các giá trị văn hóa

PV: Xin ông cho biết tình hình triển khai thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG 1719 từ năm 2021 đến nay?

Ông Hoàng Đức Bình: Với đặc thù là địa phương có tỷ lệ đồng bào DTTS đông, chiếm 84%, gồm dân tộc Nùng chiếm 48,9%, dân tộc Tày chiếm 34% và các DTTS khác chiếm 1,1%. Nhiều giá trị văn hóa của các DTTS, đặc biệt là các làn điệu dân ca đang mai một, có nguy cơ thất truyền; các thiết chế văn hóa tại cơ sở còn nhiều hạn chế… Do đó, huyện Chi Lăng xác định, việc triển khai thực hiện Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 có ý nghĩa quan trọng, góp phần khôi phục, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, thiết chế văn hóa với mục tiêu nâng cao đời sống tinh thần cho Nhân dân và định hướng lấy văn hóa để trở thành động lực phát triển du lịch tại địa phương.

Triển khai thực hiện Dự án 6, Chương trình MTQG 1719, huyện Chi Lăng đã hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế 3 nhà văn hóa thôn tại các xã vùng III theo cơ chế đặc thù: nhà văn hóa thôn Trung Tâm, xã Vân An với tổng số tiền là 471,851 triệu đồng; nhà văn hóa thôn Bản Dù, xã Vân Thủy với tổng số tiền là 322 triệu đồng; nhà văn hóa thôn Cốc Lùng, xã Bằng Hữu với tổng số tiền là 450 triệu đồng.

Hỗ trợ trang thiết bị cho 5 nhà văn hóa thôn tại xã Bằng Hữu và xã Chiến Thắng với tổng số tiền là 207,7 triệu đồng; hỗ trợ kinh phí mua trang thiết bị cho 9 nhà văn hóa thôn của 4 xã vùng III, năm 2024 với tổng số tiền là 259 triệu đồng; hỗ trợ trang thiết bị, âm thanh cho 10 đội văn nghệ truyền thống của 3 xã: Bắc Thủy (3 đội), Liên Sơn (3 đội), Vân An (4 đội).

Từ năm 2021-2024, huyện Chi Lăng đã tổ chức 6 lớp truyền dạy các làn điệu dân ca các DTTS trên địa bàn huyện: truyền dạy 1 lớp hát lượn tại xã Bằng Mạc (gồm 25 học viên tham gia); 1 lớp hát sli tại xã Chiến Thắng (có 30 học viên tham gia); 2 lớp truyền dạy dân ca xã Vân Thủy và xã Chiến Thắng (hát sli), với tổng số học viên là 105 người (chủ yếu là các em học sinh độ tuổi từ 10-15 tuổi); 1 lớp truyền dạy dân ca, dân vũ cho CLB sinh hoạt văn hóa văn nghệ dân gian các thôn xã Bằng Hữu, với tổng số học viên tham gia là 50 người, trong đó học viên là các em học sinh cấp THCS là 20 em; 1 lớp truyền dạy các loại hình văn hóa dân gian dân tộc Tày, Nùng tại các thôn xã Nhân Lý cho 40 học viên.

Hỗ trợ kinh phí mua trang phục truyền thống dân tộc Tày, Nùng cho 4 CLB văn nghệ truyền thống (trong đó, xã Vân An 2 CLB, xã Lâm Sơn 2 CLB) với tổng số tiền là 98 triệu đồng. Tổ chức Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số huyện Chi Lăng năm 2024…

PV: Ông đánh giá như thế nào về hiệu quả trong triển khai các nội dung của Dự án 6 trên địa bàn huyện Chi Lăng?

Ông Hoàng Đức Bình: Bằng sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là ngành văn hóa, có thể thấy, qua 4 năm triển khai thực hiện Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 đạt được những kết quả tích cực, góp phần khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch trên địa bàn.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị Nhà văn hóa thôn được đầu tư xây dựng đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt văn hóa của người dân. Các nhà văn hóa thôn đã phát huy hiệu quả khi khai thác sử dụng, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia sáng tạo, thụ hưởng văn hóa, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn, góp phần thực hiện và nâng cao chất lượng tiêu chí số 6 “Cơ sở vật chất văn hóa” trong xây dựng Nông thôn mới; tiêu chí số 16 “Văn hóa” trong thực hiện xây dựng Nông thôn mới nâng cao.

Việc bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực cho văn hóa được thực hiện, từ đó góp phần thực hiện công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn huyện, tạo tiền đề để hình thành các CLB, đội văn nghệ quần chúng tại cơ sở; đồng thời thúc đẩy việc phổ biến, truyền dạy các làn điệu dân ca truyền thống của dân tộc trong cuộc sống, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng. Qua đó, góp phần quảng bá các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của huyện, phục vụ phát triển du lịch, dịch vụ của địa phương.

Cũng từ nguồn lực của Dự án 6, các câu lạc bộ, đội văn nghệ truyền thống được hỗ trợ hoạt động, tăng cường gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, nâng cao mức thụ hưởng về văn hóa, đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt văn hoá tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn. 

PV: Trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 6, huyện Chi Lăng có gặp khó khăn gì không, thưa ông?

Ông Hoàng Đức Bình: Nguồn vốn được giao của Dự án 6 còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của đối tượng thụ hưởng trong giai đoạn hiện nay. Trên địa bàn huyện còn nhiều nhà văn hoá, sân thể thao thôn còn thiếu các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động, chưa đạt so với tiêu chí nông thôn mới hiện nay, đặc biệt là ở các thôn đặc biệt khó khăn.

Văn bản hướng dẫn thực hiện còn chung chung, chưa cụ thể, do đó còn vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 6. Quy trình thực hiện giải ngân kinh phí xây dựng nhà văn hoá thôn khi triển khai còn gặp một số khó khăn, cán bộ chuyên môn cấp xã chưa đủ năng lực để lập dự toán, thiết kế dẫn đến vướng mắc trong quá trình lập hồ sơ để triển khai thực hiện.

Kinh phí hỗ trợ của Nhà nước trong xây dựng, nâng cấp Nhà văn hoá thôn còn thấp. Cụ thể, hiện nay, nguồn vốn xây dựng mới, sửa chữa nhà văn hóa thôn đang thực hiện theo Nghị quyết số 18/2020/NQ-HĐND của Hội đồng Nhân dân tỉnh Lạng Sơn về Quy định chính sách hỗ trợ xây dựng nhà văn hóa thôn đạt chuẩn, sân tập thể dục thể thao xã trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2025; thì mức hỗ trợ xây mới nhà văn hóa thôn tại các xã vùng III là 130 triệu đồng/nhà văn hóa thôn (trong đó xây mới 120 triệu đồng, mua sắm trang thiết bị là 10 triệu đồng); các xã vùng I hỗ trợ xây mới 90 triệu đồng (80 triệu đồng xây mới, 10 triệu đồng mua sắm trang thiết bị). Mức hỗ trợ nâng cấp sửa chữa tại các xã vùng III là 90 triệu đồng/nhà văn hóa thôn (80 triệu đồng sửa chữa, 10 triệu đồng mua sắm trang thiết bị); tại các xã vùng I, sửa chữa 60 triệu đồng, (sửa chữa 50 triệu đồng, mua sắm trang thiết bị 10 triệu đồng).

Đời sống của người dân còn khó khăn nên việc huy động nguồn kinh phí xã hội hóa để xây dựng các công trình công cộng nói chung và nhà văn hóa thôn chưa thực sự đạt hiệu quả.

Vì vậy, huyện Chi Lăng mong muốn cấp có thẩm quyền ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ cho huyện Chi Lăng để thực hiện triển khai các nội dung của Dự án 6 trên địa bàn các xã, thôn đặc biệt khó khăn, nhất là các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó tập trung đối với các nội dung hỗ trợ mua sắm trang thiết bị nhà văn hoá thôn.

Hướng dẫn cụ thể hơn nữa việc hỗ trợ trang thiết bị cho CLB, đội văn nghệ truyền thống nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các CLB, đội văn nghệ tại các thiết chế văn hoá, phục vụ đời sống của Nhân dân trên địa bàn.

Trân trọng cảm ơn ông!