TỔNG THUẬT: Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân

Tham dự hội nghị có Bộ trưởng các bộ: NN&PTNT, KH&ĐT; lãnh đạo Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Dân vận Trung ương, Bộ Công an, Bộ KH&CN, Bộ TN&MT, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH, Bộ TT&TT, Bộ Tư pháp, Bộ VH-TT&DL, Bộ Y tế, Ngân hàng Nhà nước, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Bộ Quốc phòng... cùng trên 70 nông dân tiêu biểu đại diện cho 10,2 triệu hộ hội viên Hội Nông dân trên cả nước.

Hội nghị cũng được kết nối trực tuyến đến điểm cầu tại 63 tỉnh, thành phố.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết, qua 4 lần tổ chức Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân, nhiều vấn đề tồn tại, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực hiện chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương tập trung giải quyết, tạo sự chuyển biến rõ nét trong phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới, được đông đảo nông dân đồng thuận và tích cực hưởng ứng tham gia. Đó là nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; tổ chức sản xuất nông nghiệp hiện đại theo chuỗi giá trị; tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nhất là nông nghiệp công nghệ cao; chính sách khuyến khích, hỗ trợ ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn; hỗ trợ nông dân, nhất là nông dân trẻ khởi nghiệp; chính sách an sinh xã hội, quản lý, kiểm tra, giám sát việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng vật tư nông nghiệp.

Đảng ta đã khẳng định Nông nghiệp là lợi thế của quốc gia, là trụ đỡ của nền kinh tế. Phát triển nông nghiệp hiệu quả, bền vững, minh bạch, trách nhiệm, tích hợp đa giá trị theo hướng giữ vững an ninh lương thực, bảo vệ môi trường sinh thái; phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn. Xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, kết nối với đô thị; có đời sống văn hóa lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc; có môi trường xanh, sạch, đẹp; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân và người dân nông thôn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị.

Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân hôm nay càng ý nghĩa hơn, khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 20/12/2023 về đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới và thành công rực rỡ của Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023 - 2028.

Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 20/12/2023 của Bộ Chính trị thể hiện rõ quan điểm của Đảng, đó là bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Nông dân và phong trào nông dân; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và xây dựng tổ chức hội là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó chủ yếu, trực tiếp là cấp ủy, chính quyền và ban chấp hành Hội Nông dân các cấp. Tăng cường trách nhiệm của hội nông dân trong đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng và phát huy quyền làm chủ của nông dân; động viên, hỗ trợ nông dân thực hiện tốt vai trò chủ thể, trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới bền vững và công nghiệp hóa, đô thị hóa nông thôn, hội nhập quốc tế; góp phần xây dựng liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, làm cầu nối vững chắc tin cậy giữa Đảng với nông dân. Củng cố vai trò nòng cốt chính trị của hội trong phong trào nông dân; nâng cao hiệu quả, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ hội, phát triển tổ chức, phát triển hội viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.

2000 câu hỏi, đề xuất gửi đến Thủ tướng

Qua chuẩn bị Hội nghị đối thoại, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã triển khai lấy ý kiến sâu rộng trong các cấp Hội, hội viên nông dân cả nước; đã có gần 2.000 câu hỏi, đề xuất, kiến nghị được gửi tới Thủ tướng Chính phủ.

Thứ nhất, bà con nông dân mong muốn Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết 26/NQ-CP ngày 27/2/2023 của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2023; tầm nhìn đến năm 2045; đặc biệt là các lĩnh vực được Chính phủ ưu tiên triển khai, như phát triển kinh tế xanh, nông nghiệp sinh thái, thúc đẩy chuỗi liên kết đa giá trị.

Thứ hai, nhiều ý kiến, đề xuất, nguyện vọng quan tâm đến các giải pháp hỗ trợ nông dân khi tham gia Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, giảm phát thải vùng Đồng bằng sông Cửu Long mà Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định ban hành. Vai trò của người nông dân trong thực hiện Chương trình giảm phát thải ròng khí nhà kính của Việt Nam về 0 vào năm 2050 theo cam kết mà Việt Nam đã cùng với 150 nước tham gia ký kết tại Hội nghị biến đổi khí hậu toàn cầu COP 26.

Thứ ba, nhiều ý kiến, đề xuất, kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy hỗ trợ chuyển đổi số mạnh mẽ trong nông nghiệp như hỗ trợ, trang bị thiết bị chuyển đổi số, hạ tầng mạng, viễn thông; đặc biệt là công tác tập huấn, thông tin tuyên truyền về chuyển đổi số.

Thứ tư, về các vấn đề liên quan đến sản xuất, tiêu thụ nông sản, nhiều ý kiến, kiến nghị đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai có hiệu quả các đề án về canh tác cà phê, sản xuất tôm theo chuỗi bền vững. Trong đó, nhiều kiến nghị mong muốn Chính phủ ưu tiên hỗ trợ đầu tư vào việc quy hoạch, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung; gắn với xây dựng nhà máy chế biến, tạo chuỗi giá trị bền vững, hài hòa lợi ích giữa người nông dân và doanh nghiệp; thúc đẩy du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Thứ năm, các ý kiến, kiến nghị đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có giải pháp, chính sách trong việc xử lý ô nhiễm môi trường ở nông thôn, nhất là ô nhiễm nguồn nước ở sông, kênh mương; tình trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chưa khoa học; quy hoạch, phát triển công nghiệp, làng nghề… để xây dựng nông thôn thực sự hiện đại, xanh và ngày càng hình thành nhiều miền quê đáng sống.

Thứ sáu, về một số vấn đề khác, các ý kiến, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm tạo điều kiện giải quyết, chăm lo đời sống an sinh xã hội cho người nông dân như: Vấn đề giải quyết việc làm cho lao động nông thôn sau khi dịch chuyển sang lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ ở khu công nghiệp, ở đô thị hay đi xuất khẩu lao động (do hết hạn hợp đồng, do dịch bệnh, do tuổi tác, sức khỏe, kỹ năng, tay nghề không đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI) quay về nông thôn…

Trên cơ sở đối thoại, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định các giải pháp, đạo ngay tại hội nghị, nhằm tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc để nông dân yên tâm đầu tư sản xuất, kinh doanh, phát huy sự sáng tạo của nông dân để thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới xanh, bền vững.

Tại Hội nghị, Thủ tướng cũng sẽ trực tiếp chỉ đạo các Bộ, ngành, chính quyền địa phương nhanh chóng giải quyết những vướng mắc, trăn trở của bà con nông dân, cũng như nhu cầu chính đáng của nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã tiến tới xây dựng chuỗi giá trị liên kết, thúc đẩy chuyển đổi số nông nghiệp, xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh.

Thay đổi hơn nữa bộ mặt nông thôn và đời sống người nông dân

Phát biểu mở đầu cuộc đối thoại, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị đại biểu chia sẻ những tự hào, ấn tượng, cũng như những băn khoăn, trăn trở về nông nghiệp, nông dân, nông thôn kể từ sau Đại hội XIII của Đảng; chia sẻ thông tin, động viên, tạo khí thế, động lực mới, tạo động lực mới góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ Năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 20/12/2023 của Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, Nghị quyết Đại hội Hội nông dân vừa được tổ chức thành công và các nghị quyết của các cấp ủy Đảng.

Cuộc đối thoại diễn ra trong những ngày cuối năm 2023, khi chúng ta đã đi hết 3 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, Thủ tướng đề nghị đánh giá tình hình, những việc đã làm một cách tổng thể, khách quan, toàn diện, bao trùm; đề xuất các phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới để thực hiện mục tiêu "nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, nông nghiệp sinh thái", trí thức hóa nông dân.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu đối thoại thực chất, đi thẳng vào tình hình, những nút thắt, khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, sau đối thoại phải có tiến bộ, điều cuối cùng là phải ra sản phẩm cụ thể, ra tiền bạc, lúa gạo, đường sá…, thay đổi hơn nữa bộ mặt nông thôn và đời sống người nông dân, với tinh thần nông dân là trung tâm, là chủ thể, nông thôn là nền tảng, nông nghiệp là động lực.

Là một trong những Đại biểu vừa được tham dự Đại hội toàn quốc lần Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, qua lắng nghe phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, anh Y Pốt Niê, đến từ buôn Kla, xã Dray Sáp, huyện Krông Anna, tỉnh Đắk Lắk, cảm thấy rất vinh dự và tự hào được Đảng, Nhà nước quan tâm. Trong đó, Tổng Bí thư có nhấn mạnh đến "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh".

Cụ thể hóa chủ trương này, hiện Chính phủ đã có chủ trương chuyển từ tư duy từ sản xuất sang tư duy kinh tế trong nông nghiệp, từ nông nghiệp đơn giá trị sang nông nghiệp đa giá trị.

Anh Y Pốt Niê mong muốn được biết thời gian tới Chính phủ sẽ có những chính sách gì để thúc đẩy, khuyến khích, hỗ trợ nông dân thực hiện nhanh quá trình chuyển đổi này?

Một vấn đề nữa mà những người nông dân trông cà phê như anh Y Pốt Niê quan tâm là từ cuối năm 2024, Liên minh châu Âu (EU) sẽ cấm nhập khẩu cà phê trồng trên đất có nguồn gốc từ phá rừng và gây suy thoái rừng. Vì vậy, câu hỏi của anh Y Pốt Niê là Thủ tướng, Chính phủ sẽ có những giải pháp gì để đáp ứng yêu cầu này, nhất là về vấn đề quy hoạch vùng trồng cà phê bảo đảm phát triển bền vững thời gian tới?

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan: Tôi muốn trao đổi thêm với bà con trước khi tôi trả lời trực tiếp. Trước khi hỏi Chính phủ làm gì cho nông dân, người nông dân tự hỏi chính mình giúp gì được cho nhau.

Bởi từ chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp thì một hộ không làm được vì quy mô rất nhỏ, dù cà phê diện tích tương đối lớn.

Chúng ta muốn làm kinh tế phải có sản lượng lớn, vì thế tôi trước tiên mong rằng bà con dưới sự lãnh đạo của Hội Nông dân các cấp cũng như các ban, ngành, hợp tác xã cùng làm với nhau.

Quay trở lại câu hỏi chính, thì tôi xin được trả lời: Hầu hết các giải pháp để phát triển "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh" đều đã được đề cập, nhấn mạnh trong Nghị quyết số 19-NQ/TW. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh giải pháp nâng cao năng lực của người nông dân, tôi mong bà con thẩm thấu được tinh thần đó. Nếu người nông dân không có năng lực, không cùng với nhau ngồi vào một bàn tròn kinh tế tập thể thì rất khó.

Diện tích đất nông nghiệp của chúng ta có 0,27 ha/người, soi với đất nước bên cạnh chúng ta là Thái Lan 0,56 ha/ đầu người, tức là sản xuất nông nghiệp chúng ta bằng phân nửa họ.

Nếu ta so với các nước ở châu Âu nữa thì họ có tới 7 - 10 ha bình quân 1 hộ sản xuất. Mà quy mô càng nhỏ chi phí càng lớn. Vì thế công sức của bà con nông dân với quy mô sản xuất như thế đạt được thành tựu rất to lớn, cho thấy sự chăm chỉ của người nông dân. Tuy nhiên, chúng ta không thể nào cạnh tranh được nếu không liên kết những mảnh đất nhỏ, những mảnh vườn nhỏ trở thành 1 đại điền lớn là mô hình tỉnh Thái Bình đang làm.

Bộ NN&PTNT sẽ cùng với doanh nghiệp (DN) để hỗ trợ bà con. Nếu bà con liên kết được và hợp tác xã đủ mạnh, thì tôi nghĩ cộng đồng DN luôn sẵn sàng tạo ra những vùng nguyên liệu. Ví dụ như cà phê Tây Nguyên, DN sẽ đầu tư hỗ trợ thêm về máy móc cơ giới, kho dự trữ cà phê… Và chính DN là người đưa nông sản ra thị trường. Nhà nước đóng vai trò cầu nối và tạo ra những điều kiện phù hợp.

Điều này cũng là một trong những giải pháp thích ứng với quy định mới của Châu Âu như đại biểu vừa đề cập tới. Quy định này bắt đầu áp dụng từ 1/1/2025 với 3 ngành hàng nông sản lớn của Việt Nam, trong đó có cà phê.

Để chuẩn bị tốt nhất cho việc thực thi quy định này, Bộ NN&PTNT đã cùng Hiệp hội Cà phê ký chương trình hành động cụ thể, trợ giúp và đồng hành cùng nông dân hiểu để đáp ứng đúng quy định này. Bên cạnh đó, cũng xin thông tin thêm là chúng ta đang trong quá trình đàm phán và vẫn còn thời gian để hoàn thiện, nhưng cũng cần chuẩn bị sẵn sàng tâm thế thích ứng với những điều kiện ngày càng khắt khe của châu Âu không chỉ với cà phê, mà với nhiều loại nông sản khác.

Trách nhiệm của Bộ NN&PTNT là sẽ thông tin đầy đủ với bà con, sẽ có tổ tư vấn của Bộ cùng các đơn vị chuyên môn của Bộ giúp đỡ, đồng hành cùng nông dân.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng: Có lẽ như tôi cảm nhận chưa bao giờ ngành Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò sứ mệnh quan trọng như hiện nay, từ các kết quả đạt được, đến các tư duy chuyển dịch. Với sự nỗ lực của cả hệ thống, từ Bộ NN&PTNT, các DN đến người nông dân đang góp sức rất lớn cho sự tăng trưởng kinh tế, góp phần ổn định xã hội. Mục tiêu cuối cùng làm sao cho người nông dân luôn nở nụ cười trên môi, tức là có một thu nhập ổn định, cao trên mảnh đất của mình.

Hiện nay, chúng ta chuyển mạnh, chuyển ngay, chuyển sớm từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp là như vậy, tối ưu hóa về mặt giá trị, chứ không tối ưu hóa về mặt sản lượng. Đạt giá trị cao nhất trên một diện tích sản xuất mới là mục tiêu cuối cùng. Muốn làm được điều đó, chúng ta phải dựa trên công nghệ cao, nhưng không phải công nghệ cao là mục tiêu cuối cùng, công nghệ cao chỉ là công cụ phương tiện.

Đấy là chuyển đổi tư duy rất quan trọng hiện nay, để làm sao chúng ta không cần sản xuất quá nhiều, chúng ta làm hỏng hết môi trường, hủy hoại về mặt đất đai, tốn bao nhiêu sức lao động, bao nhiêu vốn liếng, nhưng giá trị gia tăng trên một đơn vị diện tích rất thấp. Người nông dân vẫn bấp bênh.

Cái quan trọng nhất là chúng ta sản xuất bán được ở đâu và cuối cùng người nông dân thu nhập được bao nhiêu trên đơn vị diện tích đấy.

Chứ không phải là chúng ta chỉ nói là sản xuất được bao nhiêu, mà bây giờ chúng ta phải sang bán được là bao nhiêu. Và giá trị mang lại cho người nông dân là bao nhiêu. Vấn đề rất quan trọng đã được thể hiện qua Nghị quyết Đại hội XIII cũng như các Nghị quyết của Trung ương gần đây.

Ngành Nông nghiệp đang định hướng rất đúng và trúng, nhưng phải mạnh mẽ hơn. Trong nông nghiệp hiện nay có 4 vấn đề mấu chốt: Giống; phân bón, thuốc trừ sâu; nuôi trồng và thu mua, chế biến, bảo quản, bán ra thị trường.

Người nông dân đang làm đúng khâu thứ 3, là nuôi, trồng. Tức là 3 khâu còn lại chưa làm được, mỗi một khâu giả sử giá trị gia tăng đó chiếm 25% thì hiện nay chúng ta mới làm được mỗi khâu nuôi, trồng chiếm 25%.

Thế nhưng rất bấp bênh khi thiên tai, dịch bệnh thì người nông dân mất hết; thế thì làm giống thì chưa chắc, làm thức ăn chăn nuôi chưa chắc; cái khâu bảo quản chế biến chưa chắc… Chúng tôi muốn lần này chúng ta đi sâu vào khâu giống.

Hiện nay, trong quy hoạch các vùng, 6 vùng kinh tế - xã hội của chúng ta, chúng tôi yêu cầu mỗi vùng, mỗi khu vực nông sản của mình, phải có 1 trung tâm giống. Chắc chắn ngành Nông nghiệp cũng ủng hộ, phải hỗ trợ cho người dân về lưu trữ, bảo quản, phát triển các loại giống và cung cấp các loại giống giá rẻ, chứ không phải là chúng ta cứ đi nhập khẩu.

Hay phải hình thành các trung tâm chế biến, hay trung tâm đổi mới khoa học sáng tạo cho các khu vực, làm sao chúng ta phải nâng cao được giá trị nông sản hiện nay của chúng ta. Các mặt hàng nông sản của chúng ta rất nhiều, rất tốt. Nhưng làm sao phải sử dụng nông nghệ cao, sử dụng đòn bẩy để làm sao nâng cao được giá trị nông sản.

Thứ hai, phát triển giống mới hiệu quả cao, đấy là hai mục tiêu, cũng là hướng chúng tôi đang thành lập một trung tâm hỗ trợ cho nông nghiệp, cho DN, cho nông nghiệp, công nghệ cao. Hiện nay, Bộ KH&ĐT đang cùng các bộ, ngành chuyên gia, nhất là các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp và Học Viện Nông nghiệp, hình thành trước mắt một trung tâm ở Hòa Bình, sau đó sẽ nhân rộng ra các vùng khác, các địa phương khác, để có trung tâm nghiên cứu các vấn đề này hỗ trợ người nông dân giảm chi phí nâng cao giá trị, nâng cao hiệu quả.

Bổ sung thêm, Thủ tướng cho biết chúng ta đang đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng, nhân lực) với các luật như Luật Đất Đại, Luật Hợp tác xã… để phục vụ người dân nói chung, trong đó có người nông dân.

Chúng ta cũng triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia (Chương trình nông thôn mới, Chương trình xóa đói giảm nghèo, Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) với tổng nguồn lực khoảng 800 nghìn tỷ đồng đến nay trong nhiệm kỳ này; đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông từ Bắc tới Nam, tương đối đồng đều trên các lĩnh vực; xây dựng hạ tầng ứng phó biến đổi khí hậu (vừa qua các tỉnh, thành phố đã đề xuất hàng chục nghìn tỷ đồng và đã chi khoảng 6 - 7 nghìn tỷ đồng cho hạ tầng ứng phó hạn hán, sạt lở… và đang cố gắng giải ngân khoản ODA hơn 2 tỷ USD cho Đồng bằng sông Cửu Long; đầu tư khắc phục các vùng lõm về điện và sóng viễn thông…

Cùng với đó, chúng ta đẩy mạnh chuyển đổi xanh, trong đó có việc cắt giảm phát thải trong nông nghiệp, tiến hành sản xuất xanh, như triển khai chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, đây là chương trình rất lớn và có lẽ là duy nhất trên thế giới; từ đó đáp ứng yêu cầu của các đối tác nhập khẩu.

Mặt khác, Bộ Chính trị đã có nghị quyết và Chính phủ đã có kế hoạch triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển 6 vùng kinh tế - xã hội. Các hội đồng điều phối vùng cũng được Chính phủ thành lập.

Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với nông nghiệp, nông dân là rất lớn với chính sách, cơ chế, nguồn lực như trên. Đáp lại, giá trị gia tăng toàn ngành Nông nghiệp (GDP) tăng cao, ước đạt 3,83% trong 2023, đây là mức tăng trưởng cao nhất trong 10 năm gần đây. Nông nghiệp cũng xuất khẩu 53 tỷ USD, có hơn 10 mặt hàng xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Nhiều ngành như gỗ, thủy sản đã xoay chuyển tình thế rất khó khăn để xuất khẩu với các chính sách hỗ trợ như gói tín dụng cho lâm sản, thủy sản khoảng 15.000 tỷ đồng đã giải ngân 90%.

Với vai trò chủ thể của nông dân, nông nghiệp đã góp phần bảo đảm các cân đối lớn, giúp nước ta làm đủ ăn và có xuất khẩu. Đây là đóng góp của ngành nông nghiệp, của nông dân Việt Nam.

Cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Thủ tướng mong nông dân tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc của mình.

Đưa lúa gạo thành ngành hàng tích hợp đa giá trị, tuần hoàn

Ông Bùi Văn Tuấn - Giám đốc HTX Nông nghiệp Cây Trôm (Long An), mong muốn Thủ tướng trao đổi về những chính sách để hỗ trợ nông dân tham gia Đề án 1 triệu ha sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, có sự hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi của Ngân hàng Thế giới.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết để thực hiện Đề án 1 triệu ha sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp, tín chỉ xanh, ngoài gói hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới, còn có sự tham gia của các tổ chức khác, và Bộ NN&PTNT đã cùng lãnh đạo tỉnh An Giang đã trao đổi về vấn đề này. 

Bên cạnh chính sách hỗ trợ hợp tác xã, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có những gói tín dụng riêng cho các DN và các hợp tác xã tham gia vào Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao với tiêu chí, thành viên hợp tác xã càng đông thì lãi suất có thể càng thấp. Bên cạnh đó là chính sách hỗ trợ Logistic, kho lưu trữ, liên kết chặt chẽ với DN.

Ngoài ra, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng phải tư duy lại, trồng lúa không nhất thiết là bán lúa, vì Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với nông nghiệp tuần hoàn từ thân lúa, vỏ lúa, tro, chấu, đưa ngành lúa gạo thành ngành hàng tích hợp đa giá trị, tuần hoàn. 

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh phát triển nông nghiệp cần 5 thành tố quan trọng: Thương hiệu; quy hoạch; doanh nghiệp; ngân hàng; ứng dụng khoa học công nghệ.

Trước hết phải có thương hiệu (như gạo của kỹ sư Hồ Quang Cua đạt danh hiệu gạo ngon nhất thế giới, gạo 5% tấm của Việt Nam đang được giá nhất thế giới). Cùng với đó, phải quy hoạch vùng nguyên liệu để bảo đảm sản xuất ổn định, đủ sản lượng theo thị trường. DN cung ứng sản phẩm đầu vào, lo đầu ra cho nông dân. Ngân hàng cung cấp nguồn vốn với ưu đãi phù hợp. Khoa học công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm.

Để có những yếu tố này, người nông dân phải có đề án cụ thể theo quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh thì các bên mới có thể tham gia hợp tác, hỗ trợ.

Nông dân Nguyễn Văn Hữu - Giám đốc HTX Nông nghiệp và thương mại Thanh Hải (Lục Ngạn, Bắc Giang) bày tỏ, hiện nay, Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng, nhiều nông dân tham gia làm du lịch, hoạt động hiệu quả, góp phần cải thiện cuộc sống, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương. Đây cũng là chủ trương của Chính phủ nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, bền vững trong thời gian tới đây.

Ông Nguyễn Văn Hữu mong muốn được biết Thủ tướng, Chính phủ có chính sách gì để hỗ trợ, khuyến khích người nông dân làm du lịch nông nghiệp để tạo việc làm, sinh kế, thu nhập, nâng cao đời sống, phát huy lợi thế địa phương?

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy cho biết, trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới từ 2010 đến nay, đặc biệt từ 2021 - 2025 đã xác định phát triển du lịch là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt để các bộ, ngành tham mưu.

Theo đó, ngày 22/8/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 922/QĐ-TTg về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, xác định du lịch nông nghiệp nông thôn là một trong những giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.

Theo Quyết định số 992 mục tiêu chung là đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn gắn với phát huy tiềm năng, lợi thế về nông nghiệp, làng nghề, văn hóa và môi trường sinh thái của các địa phương, nhằm nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tích hợp đa giá trị, bao trùm và phát triển bền vững.

Mục tiêu đến năm 2025: Phát triển, chuẩn hoá các điểm đến và sản phẩm du lịch nông thôn; mỗi tỉnh, thành phố phấn đấu có ít nhất một điểm du lịch nông thôn được công nhận gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái của địa phương; 50% cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nông thôn được công nhận đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch.

Đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn gắn với quá trình chuyển đổi số; ít nhất 50% điểm du lịch nông thôn được công nhận được số hóa và kết nối trên trang quảng bá, xúc tiến du lịch bằng công nghệ số.

Phấn đấu 100% điểm du lịch nông thôn được giới thiệu, quảng bá; 50% điểm du lịch nông thôn ứng dụng các giao dịch điện tử trong hoạt động du lịch.

Phấn đấu mỗi huyện nông thôn mới có tiềm năng du lịch xây dựng ít nhất một mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp nông thôn đặc thù.

Ít nhất 70% chủ cơ sở du lịch nông thôn được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ quản lý du lịch; 80% lao động du lịch nông thôn được bồi dưỡng, tập huấn và nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng phục vụ khách du lịch, trong đó ít nhất 50% là lao động nữ; mỗi điểm du lịch có ít nhất một nhân viên thành thạo ngoại ngữ.

Xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ số các điểm du lịch nông thôn trên toàn quốc.

Theo bà Trịnh Thị Thủy, năm 2023, Bộ VHTT&DL đã tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân và người dân tiếp cận thông tin về cơ chế chính sách, đặc biệt giới thiệu thêm về phát triển văn hóa du lịch cộng đồng. Đồng thời xây dựng chuyên trang quảng bá, giới thiệu về du lịch nông thôn.

Hiện nay, để tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân và người dân đầu tư phát triển du lịch nông thôn có cơ chế chính sách, hành lang pháp lý, Bộ VHTT&DL đang chỉ đạo xây dựng các hướng dẫn, thông tư quy định tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng, định mức kinh tế kỹ thuật, hướng dẫn triển khai thực hiện, cung cấp dịch vụ công tổ chức phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam.

Bộ VHTT&DL cũng đang triển khai xây dựng Đề án phát triển du lịch cộng đồng Việt Nam, trong đó xác định nâng cao thu nhập cho người dân, tổ chức tập huấn cho người dân, nâng cao năng lực, kỹ năng du lịch cộng đồng, giới thiệu về điểm đến…

Về phía các địa phương, theo tổng hợp, nhiều tỉnh, thành phố đã tổ chức triển khai Quyết định số 992 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, đã xây dựng các đề án, kế hoạch để triển khai thực hiện phát triển du lịch nông thôn. Đặc biệt, Bắc Giang là địa phương rất sớm triển khai Quyết định này, trong đó tỉnh đã xác định 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan trao đổi thêm, nông nghiệp là ngành vừa phát thải, vừa hấp thu, hấp thu thì có rừng, phát thải có trồng trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản. Chúng tôi đang xây dựng lại cấu trúc phát thải của tất cả các ngành liên quan đến trồng trọt, chăn nuôi. Bên cạnh đó, thời gian vừa rồi, Lục Ngạn đã làm du lịch nông nghiệp với các show diễn rất hay. Nền nông nghiệp giải trí hay nông nghiệp du lịch sẽ tạo ra giá trị mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ: Chúng ta rất tự hào về phong cảnh thiên nhiên, truyền thống lịch sử văn hóa của đất nước ta - đây cũng là những trụ cột chính để phát triển đất nước. Người dân Việt Nam rất cần cù, nông dân cởi mở, thật thà…, đây cũng là những yếu tố rất cần để phát triển du lịch.

Thủ tướng nhắc tới một số di sản văn hóa tiêu biểu của các vùng miền như tín ngưỡng thờ mẫu; hát then, hát xoan, quan họ tại miền Bắc; miền Trung có hát ví dặm, nhã nhạc cung đình Huế, không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên; đàn ca tài tử, cải lương ở Nam Bộ… Cùng với đó là rất nhiều di tích lịch sử - văn hóa, các di sản thiên nhiên như Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng, Yên Tử…

Theo Thủ tướng, muốn khai thác, phát huy được các tiềm năng này, trước hết, phải làm tốt việc quy hoạch phát triển du lịch gắn với thiên nhiên, di sản, truyền thống văn hóa lịch sử tại các vùng miền.

Liên quan tới câu hỏi về giảm phát thải, Thủ tướng cho biết sản xuất nông nghiệp có phát thải nhưng nếu trồng rừng có thể hấp thụ carbon; vừa qua Việt Nam đã thu được hàng chục triệu USD nhờ bán tín chỉ carbon. Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, vừa hạn chế phát thải, vừa tích cực trồng rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc.

Phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp

Nông dân Đặng Văn Bảy đến từ xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, chia sẻ con tôm Việt Nam hiện đã có mặt ở trên 180 nước trên thế giới, hàng năm, riêng kim ngạch xuất khẩu ngành tôm đạt 3,5 - 4 tỷ USD, trở thành mặt hàng chủ lực không chỉ của ngành Nông nghiệp, mà của cả nền kinh tế.

Trong thời gian qua, ở một số địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã phát triển mô hình lúa - tôm cho hiệu quả khá tốt. Chính phủ cũng đã có chủ trương về xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp, trong đó có hệ sinh thái ngành tôm; xây dựng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hướng tới mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD ngành tôm.

Ông Đặng Văn Bảy mong muốn thời gian tới Chính phủ sẽ có những chính sách hỗ trợ nông dân để xây dựng chuỗi công nghiệp và hệ sinh thái tôm phát triển mạnh hơn

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan khẳng định lợi thế của Đồng bằng sông Cửu Long là nơi có nhiều mô hình sinh thái, tôm ôm lúa như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, lan tới Bến Tre, Trà Vinh. Đây chính là nông nghiệp tuần hoàn.

Tuy nhiên, Đồng bằng sông Cửu Long cũng chưa khai thác triệt để một thương hiệu một loại gạo đặc biệt mà nuôi cùng với tôm hoặc một loại tôm mà sống cùng với lúa, như vậy thì mới tạo ra giá trị gấp nhiều lần. 

"Thậm chí có người nông dân còn nói với tôi rằng trồng lúa là để nuôi tôm giống như Hải Dương trồng lúa là để nuôi cá, nuôi rươi, bán cá, rươi nhiều hơn bán lúa. Hiện bà con mới chỉ chú trọng bán tôm chứ chưa nghĩ tới bán gạo cây từ ruộng tôm. Đó là điều chúng ta cần thay đổi tư duy để có thể tận dụng hết những lợi thế của ngành Nông nghiệp", Bộ trưởng Lê Minh Hoan trao đổi.

Vấn đề của ngành hàng tôm ở Đồng bằng sông Cửu Long là về môi trường, liên kết chuỗi ngành hàng giữa nông dân và DN. Các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long phải nhanh chóng xây dựng Hiệp hội ngành hàng tôm, trong đó có sự tham gia của hợp tác xã, DN, người nuôi tôm, nếu cứ làm riêng thì vấn đề tổn thất về dịch bệnh… của con tôm ở Đồng bằng sông Cửu Long đáng báo động.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan thông tin thêm, hiện một số thị trường nhập khẩu lớn đã áo dụng các quy định về chống bán phá giá tôm nước mặn, do người nuôi không bảo đảm môi trường. Vì vậy, những người có tầm ảnh hưởng như anh Bảy có thể đứng ra hiệu triệu, kêu gọi bà con, nông dân cùng tham gia hợp tác xã, cùng xây dựng chuỗi liên kết, cấu trúc lại ngành hàng tôm để cùng nhau sản xuất an toàn. Vì nếu một ao nuôi ô nhiễm, thải ra môi trường rồi ao khác bơm nước vào thì vấn đề ô nhiễm sẽ nhanh chóng lan rộng, dịch bệnh theo đó cũng lây lan nhanh.

Sau môi trường thì vấn đề bất cập thứ hai của ngành tôm chính là con giống. Việc chưa kiểm soát được chất lượng con giống cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng của ngành tôm. Đây chính là điểm yếu kém của ngành nông nghiệp. Và để giải quyết vấn đề nay, như tôi đã nói ở trên, vẫn rất cần sự chung tay, liên kết của các hộ dân. Nếu càng cắt rời thì tính rủi ro càng cao, do đó tôi nhấn mạnh lại một lần nữa là cần cấu trúc ngành hàng từ sản xuất cho tới doanh nghiệp, tới thị trường, kể cả bộ phận thương lái, những người cung cấp thức ăn, giống, vật tư đầu vào…

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Hệ sinh thái nuôi tôm và trồng lúa cũng là một mô hình kinh tế tuần hoàn. Để làm tốt, quy hoạch vẫn là vấn đề đầu tiên và Nhà nước phải làm, như tỉnh Bến Tre phải dành bao nhiêu ha để nuôi tôm kết hợp trồng lúa.

Nhà nước cũng phải có cơ chế, chính sách, đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại tự do; tạo cơ hội cho doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm đầu vào như phân bón, sinh phẩm… và lo đầu ra cho sản phẩm. Các ngân hàng phải vào cuộc với tín dụng phù hợp.

Cùng với đó, Nhà nước phải bảo đảm môi trường chung; đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng thủy lợi phù hợp như cống Cái Lớn - Cái Bé tại Đồng bằng sông Cửu Long… Thủ tướng mong bà con nông dân tiếp tục kiến nghị, đề xuất các chính sách phù hợp để Nhà nước có chính sách, hỗ trợ phù hợp như về giống tôm, giống lúa, phân bón, thủy lợi…

Thủ tướng cũng lấy ví dụ về việc ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh chế biến, như phần đầu tôm có thể dùng để chế biến thức ăn chăn nuôi.

Xây dựng các mô hình về nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể

Chị Trần Thị Lanh, Giám đốc HTX sản xuất, kinh doanh nông sản Quang Lanh, xã Bình Minh, huyện Kiến Xương, Thái Bình đặt hai câu hỏi tại hội nghị.

Thứ nhất là trong bối cảnh hiện nay, nếu muốn sản xuất lớn, người nông dân bắt buộc phải liên kết với nhau thông qua các hợp tác xã. Chủ trương phát triển kinh tế tập thể rất được Đảng, Nhà nước quan tâm và có nhiều chính sách hỗ trợ. Được biết, tới đây, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Đề án Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp. Vậy Chính phủ sẽ có những chính sách gì để thúc đẩy phát triển kinh tế HTX trong đề án nói trên?

Thứ hai, là chuyển đổi số trong nông nghiệp đang cần thiết hơn bao giờ hết, vừa qua Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã cho ra mắt "App nông dân". Song nhìn chung, việc tiếp cận của người nông dân vẫn còn hạn chế. Chính phủ có chính sách gì để hỗ trợ nông dân tham gia chuyển đổi số trong nông nghiệp nhanh hơn?

Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn Thực hiện Nghị quyết 20 của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ XIII và thực hiện Chương trình của Chính phủ thì Trung ương Hội Nông dân Việt Nam xây dựng đề án Hội Nông dân Việt Nam tham gia xây dựng kinh tế tập thể. Đây là nhiệm vụ là Hội Nông dân Việt Nam xác định nhiệm vụ trọng tâm.

Trong phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023 - 2028, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu nội dung Hội Nông dân Việt Nam tích cực tham gia phát triển kinh tế tập thể.

Theo đó, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tập trung 5 lĩnh vực chính: Vị trí, vai trò của Hội Nông dân Việt Nam đó là tuyên truyền, vận động, động viên, hướng dẫn nông dân tiếp tục tham gia phát triển kinh tế tập thể; bản thân Hội tích cực vận động và các cấp hội phải thực hiện mạnh mẽ tổ chức các tổ hội nghề nghiệp, chuyên môn nghề nghiệp, tức là sắp xếp nông dân cùng ngành vào một tổ hội để tạo dựng nền tảng để xây dựng các tổ hợp tác hợp tác xã; tập trung đào tạo, đặc biệt là nông dân sản xuất giỏi, xuất sắc để họ có đủ năng lực, trình độ để làm chủ tịch hội đồng quản trị hợp tác xã cũng như giám đốc hợp tác xã; khi có hợp tác rồi thì tập trung đào tạo kỹ năng quản trị cho họ; tập trung đề xuất Chính phủ hỗ trợ người nông dân về nguồn lực để Hội Nông dân Việt Nam thực hiện xây dựng các mô hình về nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể.

Về "App nông dân" trên cơ sở chủ trương của Đảng cũng như chương trình hành động của Chính phủ, Hội Nông dân Việt Nam đã có ký kết với VNPT thực hiện quá trình thúc đẩy người nông dân chuyển đổi số.

Ngày 25/12 vừa qua, tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023 - 2028 đã ra mắt "App nông dân" - trong App này có rất nhiều mục tiêu. Đó là các chủ trương chính sách, pháp luật của nhà nước, các hoạt động của Hội về chuyển giao khoa học kỹ thuật, về thông tin thị trường, về các hỗ trợ của nhà nước về vốn, các quy định về vốn, đặc biệt có phần lắng nghe ý kiến của nông dân phản ánh với Đảng, Nhà nước rằng, người nông dân đang cần gì, có nhu cầu gì và phản ánh với Đảng, Nhà nước những chủ trương, chính sách mà thực hiện ở địa phương có hiệu quả hay vướng mắc như thế nào…

Trả lời bổ sung thêm về việc liên kết, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại câu nói "muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau". Trong bối cảnh mới và trước quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, yêu cầu đặt ra là phải liên kết. Vừa qua, chúng ta đã xây dựng, trình Quốc hội ban hành Luật Hợp tác xã sửa đổi. Quốc hội ban hành các luật, Chính phủ ban hành các nghị định, các bộ ban hành các thông tư để tạo hành lang pháp lý cho nông dân liên kết, hình thành, phát triển các hợp tác xã.

Ngoài Trung ương, thì các địa phương cũng phải tham gia cùng người nông dân thành lập các hợp tác xã với sản phẩm phù hợp, phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, cùng nhau phát triển thương hiệu của vùng, địa phương… Người nông dân cần liên kết theo hướng lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, từ đó các hợp tác xã cạnh tranh lành mạnh; tạo ra chuỗi sản phẩm, chuỗi giá trị, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm; tiến hành xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại… Thủ tướng nhắc tới việc Đại sứ nhiều nước rất thích các món ăn của Việt Nam.

Về câu hỏi liên quan tới việc giúp nông dân chuyển đổi số, nhất là các hộ nông dân đơn lẻ, Thủ tướng nhấn mạnh Nhà nước phải lo về cơ sở hạ tầng số. Thủ tướng cho biết đã giao các doanh nghiệp tiến hành khắc phục các điểm lõm về điện và sóng viễn thông.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng phải cung cấp thông tin chính xác với các biện pháp phù hợp như qua các các app để người dân có thể trả lời các câu hỏi như ở đâu trồng lúa tốt, ở đâu nuôi tôm tốt, ở đâu trồng rừng tốt…, từ đó trí thức hóa nông dân. Tinh thần là chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản lý thông minh.

Giải pháp gỡ khó về thông tin thị trường và xây dựng thương hiệu nông sản

Bà Đỗ Thị Mỹ Thơm Giám đốc HTX Hùng Thơm (Gia Lai), chuyên làm các sản phẩm chanh dây chế biến, phục vụ xuất khẩu chia sẻ kinh nghiệm mở rộng kênh bán hàng thương mại điện tử trong nước và quốc tế như Alibaba quốc tế, Lazada, Kiti, Sen đỏ, TikTok…

"Phần lớn nông dân rất cần cù, chịu khó trong sản xuất, nhưng điểm hạn chế lớn nhất của bà con nông dân là thiếu thông tin về thị trường và vấn đề xây dựng thương hiệu nông sản. Xin phép được hỏi Thủ tướng, Chính phủ có giải pháp gì để giúp nông dân nắm bắt đầy đủ, kịp thời các thông tin thị trường trong nước và xuất khẩu, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ nông sản", bà Thơm đặt câu hỏi.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, trước hết, Thủ tướng Chính phủ trong những câu trả lời trước cũng đề cập rất nhiều đến vấn đề này. Quan trọng nhất hiện nay là Bộ Công Thương vẫn phải nắm bắt được tín hiệu thị trường cũng như nắm bắt được nhu cầu để làm sao cung cấp được thông tin cho bà con trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh của mình.

Bộ Công Thương có mấy nhiệm vụ. Thứ nhất là xây dựng chính sách, thể chế. Thứ hai là kết nối cung cầu. Thứ ba là cố gắng phối hợp với các cơ quan đơn vị liên quan để tiến hành các biện pháp để xúc tiến như đào tạo tập huấn để nâng cao nhận biết cũng như giải quyết khó khăn bà con nông dân gặp phải khi có những bất lợi ở cả thị trường trong nước và quốc tế.

Về chính sách pháp luật, Bộ Công Thương cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành rất nhiều quyết định liên quan để đổi mới phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản giai đoạn 2021-2025, định hướng 2030. Trong đó, thể hiện rất nhiều dự án, các chương trình cụ thể liên quan như dự án kênh tiêu thụ nông sản theo chuỗi liên kết bền vững, truy xuất nguồn gốc nông sản, bản đồ số hóa/ Xây dựng các dự án về kho dự trữ, đào tạo bồi dưỡng kiến thức kỹ năng kinh nghiệm kinh doanh nông sản… Đặc biệt tiếp tục triển khai đề án phát triển thị trường trong nước gắn với cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam". Trong đó, chú trọng tuyên truyền quảng bá tạo thuận lợi cho hoạt động tiêu thụ. Đây là nền tảng vững chắc để chúng ta tiến hành triển khai cơ sở thông tin thị trường ,đồng thời đảm bảo có nguồn tin đáng tin cậy.

Bộ Công Thương cũng phối hợp với các bộ, ngành, các địa phương tổ chức nhiều hoạt động tại địa bàn vừa cung cấp trao đổi thông tin vừa có các chương trình hỗ trợ kết nối, thu mua chế biến tiêu thụ sản phẩm địa phương…

Vấn đề thông tin xuất khẩu, có 2 hướng, thông tin thuận lợi Bộ Công Thương cung cấp rất đầy đủ, minh bạch quan trang web, kênh Thương vụ. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng phải chuẩn bị những thông tin bất lợi của thị trường. Ví dụ với sản phẩm tôm, cá từng phải chứng kiến các nước áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại như chống bán phá giá. Như vậy Bộ Công Thương thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cũng đã triển khai đề án thiết lập kênh thông tin hệ thống cảnh báo sớm.

Về xây dựng bảo vệ thương hiệu, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân mong muốn bà con nông dân cố gắng kết hợp những đặc tính văn hóa, giá trị thẩm thấu, sản phẩm tinh túy trong những sản phẩm của mình để chúng ta xây dựng nên câu chuyện. Còn để xây dựng thương hiệu lớn thì chắc chắn phải có sự liên kết, có vai trò của doanh nghiệp để đồng hành với nhau.

Về nội dung này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng để có kiến thức và nhận thức thì phải thông qua quá trình dạy và học. Nhà nước tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn bằng các hình thức khác nhau như các cơ quan báo chí có các chương trình truyền thông với nội dung, thời lượng phù hợp, thúc đẩy xuất bản các loại sách phổ biến kiến thức, hướng dẫn… Ngược lại, người nông dân cũng phải nỗ lực học tập, nghiên cứu, không ngừng nâng cao kiến thức, hiểu biết.

Để có thị trường bền vững, Nhà nước phải đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại, kết nối người nông dân với các sứ quán, cơ quan đại diện thương mại… Về phần mình, người nông dân phải có các sản phẩm bảo đảm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, sản xuất sạch, sản xuất xanh, thương hiệu, mẫu mã, bao bì, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý…

Nông dân phải được tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn, đúng, trúng, kịp thời

Ở điểm cầu Bình Dương, nông dân Nguyễn Hồng Quyết - Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2023 của tỉnh Bình Dương, cho biết hiện nay, chính sách cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông cho phép cá nhân, hộ gia đình đầu tư trồng cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm được vay tối đa 200 triệu đồng/hộ. Trong khi nhiều hộ nông dân sản xuất với diện tích lớn tới hàng chục, hàng trăm ha cần nhu cầu vốn hàng tỷ đồng.

Ông Quyết mong muốn Chính phủ ban hành cơ chế, giải để nông dân được thế chấp bằng tài sản hình thành trong tương lai (sản phẩm thu hoạch trong tương lai) để vay vốn với nhu cầu lớn phục vụ sản xuất. 

Trong khi đó ông Trần Tiến Sỹ - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Bình kiến nghị cần có giải pháp phát triển nguồn Quỹ Hỗ trợ nông dân các cấp, giúp nông dân phát triển sản xuất kinh doanh, tạo thu nhập, nâng cao đời sống, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.

Trả lời câu hỏi này, Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú cho biế Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã ban hành, triển khai, thực hiện nhiều chính sách, cơ chế hỗ trợ, ưu đãi nông nghiệp nông thôn. Riêng ngành ngân hàng, đến thời điểm hiện nay đang có hiệu lực có 18 văn bản, cơ chế chính sách trực tiếp hỗ trợ cho lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, không chỉ chung cả nước mà đi vào từng khu vực cụ thể, vùng miền.

Ví dụ như khu vực đồng bằng sông Cửu Long cho cây lúa, tôm, cá. Đối với khu vực Tây Nguyên cho cây cà phê, cây công nghiệp. Khu vực miền núi phía Bắc cũng như đồng bằng sông Hồng cũng có những cơ chế chính sách riêng, thậm chí để hỗ trợ, giải quyết, khắc phục thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, hoặc đối với bà con ngư dân

Nguồn lực ngành ngân hàng dành cho nông nghiệp nông thôn, hiện nay luôn luôn là lĩnh vực ưu tiên, không có bất cứ cơ chế giới hạn, hạn chế nào. Thậm chí có những cơ chế động viên khuyến khích, ưu tiên cho các ngân hàng thương mại thực hiện nhiệm vụ này. Trước hết về nguồn lực hiện nay, tổng dư nợ nền kinh tế vào khoảng 13,4 triệu tỷ đồng đến thời điểm hiện nay, riêng nông nghiệp nông thôn đang có tổng dư nợ khoảng 3,3 triệu tỷ, tương đương 1/4 tổng dư nợ kinh tế. Mức tăng trưởng tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp nông thôn thường xuyên duy trì mức cao nhất cho các ngành, lĩnh vực, chiếm khoảng 10 - 12%/năm.

Nam 2014, Nghị định số 55 đã mở ra cơ chế mới về nguồn vốn, bảo lãnh, điều kiện thủ tục vay vốn tín dụng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Năm 2018, Nghị định số 55 tiếp tục được sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, đến nay, thực tiễn đặt ra yêu cầu phải có cơ chế mở rộng hơn đối với tín dụng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Bộ NN&PTNT nghiên cứu mở rộng cơ chế cho vay đối với hộ nông dân, doanh nghiệp sản xuất, HTX sản xuất nông nghiệp có quy mô lớn, theo chuỗi giá trị liên kết, ứng dụng công nghệ cao.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thành Hưng nhấn mạnh mô hình tài chính là một trong 5 thành tố quan trọng để đảm bảo quá trình sản xuất của người nông dân có hiệu quả. Nguồn tài chính bao gồm tín dụng từ phía ngân hàng, bên cạnh đó nhà nước có Ngân hàng chính sách xã hội, và đặc biệt trong hệ thống hội nông dân có các quỹ hỗ trợ nông dân. 

Trong thời gian vừa qua, quỹ hỗ trợ nông dân ở địa phương gặp khó khăn trong việc bổ sung nguồn vốn điều lệ để cho người nông dân vay. TBộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 37 về tổ chức và thành lập quỹ này, và trong đó có xử lý vấn đề về vốn. Và trong năm 2023, phần vốn của các địa phương đã được bổ sung thêm, khoảng xấp xỉ gần 500 tỷ đồng, đưa tổng vốn của các quỹ địa phương lên gần 4.100 tỷ đồng. Đến nay các quỹ, bao gồm cả quỹ trung ương và quỹ địa phương đã cho vay 15.937 hộ nông dân, thông qua 1.384 dự án. Bình quân một dự án xấp xỉ gần 500 triệu đồng một dự án.

Trong thời gian tới, trên cơ sở hiệu quả của quỹ này, Trung ương sẽ bổ sung nguồn vốn. đồng thời đề nghị các địa phương quan tâm bố trí nguồn vốn cho quỹ để tiếp tục cho vay cho nông dân. 

Bên cạnh chính sách hỗ trợ như vậy, các chính sách tài khóa khác đang có hỗ trợ tích cực cho nông dân như ưu đãi thuế gắn với một số mặt hàng đầu vào của nông nghiệp, chăn nuôi, hỗ trợ chuyển giao khoa học công nghệ, xúc tiến đầu tư thương mại,...

Về câu hỏi của ông Trần Tiến Sỹ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị UBND các cấp tăng cường hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn cho người nông dân, để họ hiểu, chấp hành các quy định, tiếp cận tín dụng một cách thuận lợi, linh hoạt hơn, nhất là tăng cường hình thức cho vay tín chấp và cho vay theo tài sản hình thành trong tương lai.

Cùng với đó, Thủ tướng cho biết đã chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ mở rộng tiếp cận Quỹ Phát triển Khoa học và công nghệ tới các đối tương nông dân, các nhà khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp…

Tóm lại, các cơ quan phải có chính sách để người nông dân được tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn, đúng, trúng, kịp thời, đúng địa chỉ, đúng thời điểm. Các ngân hàng cũng phải có các quy định phù hợp bởi người nông dân Việt Nam có truyền thống lam lũ, chất phác, thật thà.

Ông Trần Văn Tân, Giám đốc HTX dược liệu QueenFarm (Thanh Hóa) nêu thực trạng, thị trường tiêu thụ nông sản nội địa gặp nhiều khó khăn, nghịch lý "được mùa rớt giá" thường xuyên lặp lại, tình trạng ùn ứ nông sản vẫn diễn ra mỗi khi vào vụ thu hoạch chính. Tuy nhiên, có tín hiệu đáng mừng là năm 2023, giá trị xuất siêu nông sản của nước ta rất lớn, đạt khoảng 11 tỷ USD.

"Chính phủ có giải pháp gì để hỗ trợ nông dân, HTX đưa các sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc sản địa phương quảng bá lên sàn thương mại điện tử trong nước và các sàn thương mại điện tử nước ngoài để giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ?", Ông Tân đặt câu hỏi.

Câu hỏi thứ hai của ông Tân đề cập đến nhiều hiện tượng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng; các đối tượng đã lợi dụng vào tâm lý nhẹ dạ, cả tin, thiếu sự tiếp cận thông tin, thiếu việc làm hoặc thu nhập thấp của người nông dân để đưa ra các chiêu, trò lừa đảo, hay việc bán những nông sản trên không gian mạng là nông sản kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái.

"Xin phép được hỏi Chính phủ và các ngành chức năng có giải pháp hữu hiệu gì để ngăn chặn và xử lý triệt để các hoạt động tội phạm như trên?", ông Tân bày tỏ.

Trả lời câu hỏi của ông Trần Văn Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết: Hoạt động thương mại điện tử trong vài năm gần đây đạt sự tăng trưởng rất tốt, từ 20-25%, chiếm tỷ trọng cao, gần 10% trong tổng sản phẩm tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ cả nước, tốc độ tăng trưởng cao, chiếm tỷ trọng 10% trong tổng tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ của cả nước nên còn nhiều dư địa để phát triển.

Trong thời gian dịch COVID-19 bùng phát, việc ứng dụng công nghệ số của bà con nông dân là giải pháp để tiêu thụ nông sản, đem lại giá trị cao không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu ra thế giới.

Chúng ta hiện nay có nhiều sàn thương mại điện tử, bán trực tiếp qua phương tiện điện tử để giới thiệu, quảng bá sản phẩm. Quan trọng nhất, nếu lên sàn thương mại điện tử hoặc sàn thương mại quốc tế đề nghị bà con lưu ý liên quan đến chất lượng, mẫu mã, hoàng hóa… đó là tiêu chuẩn đặt ra trên các sàn thương mại điện tử; khi đưa sản phảm lên sàn thương mại điện tử cũng đòi hỏi sản phẩm phải mang tính hàng hóa, tuân thủ các tiêu chuẩn… mới ưu tiên đưa lên.

Bộ Công Thương và các ngành sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con đưa sản phẩm lên sàn trước hết liên kết ngay và làm việc với các sàn thương mại điện tử trong nước, với lượng giao dịch hàng chục triệu lượt/ngày. Qua đó hỗ trợ cho bà con khi đăng ký lên tuân thủ các quy trình, quy định của các sàn thương mại điện tử

Đối với câu chuyện đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử quốc tế, lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh phải có sự liên kết, tạo thương hiệu tốt, chú trọng đào tạo, tập huấn cho bà con nông dân. Bên cạnh đó, Bộ Công thương đã chủ động, tích cực hỗ trợ bà con với nhiều sản phẩm, đặc biệt là sản phẩm OCOP để đưa ngay lên các sàn thương mại điện tử trong nước; hỗ trợ được hàng chục doanh nghiệp, với gần 10.000 sản phẩm được bán trên sàn thương mại điện tử Amazon, Alibaba…

Tiếp tục trả lời câu hỏi của ông Trần Văn Tân, Thứ trưởng Bộ Công An Lê Quốc Hùng cho rằng thời gian qua nhiều đối tượng đã lợi dụng không gian mạng để tạo ra nhiều website đạo nhái nhằm mục đích lừa đảo trên không gian mạng. Hoặc sử dụng các logo gần giống các logo sản phẩm đang bán chạy, ăn khách trên thị trường.

Rồi bên cạnh việc đạo nhái website, thay đổi logo, thay đổi tên miền… thì các đối tượng còn sử dụng các hình thức khác như: tín dụng đen, qua các app cho vay…

Trên thực tế việc lừa đảo này diễn ra đã lâu, và khi phát hiện, Bộ Công an dã chủ động tham mưu cho Chính phủ vào cuộc quyết liệt. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 1.650 vụ lừa đảo chủ yếu qua điện thoại di động, điện thoại thông minh. Phát hiện và xử lý hơn 700 vụ tín dụng đen, 400 vụ cho vay nặng lãi qua điện thoại, giao dịch nhân sự trên không gian mạng. Thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng ngày càng tinh vi.

Để phòng ngừa vấn đề này, Bộ Công an đã sớm tham mưu cho Chính phủ ban hành Chỉ thị 21, ngày 25/5/2020 về tăng cường phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo, cướp đoạt tài sản, trong đó có lừa đảo, cướp đoạt tài sản trên không gian mạng. Chỉ thị 12 ngày 25/4/2019 về tăng cường phòng ngừa và ngăn chặn tội phạm liên quan đến tín dụng đen. 

Bộ Công an cũng tích cực tham mưu Chính phủ, Quốc hội thông qua Luật An ninh mạng và sắp tới là Luật Giao dịch điện tử; ban hành Nghị định 59 về định danh và xác thực điện tử. Đồng thời, năm 2022 Bộ Công an chủ trì tham mưu Chính phủ thực hiện quyết liệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06), góp phần đối sánh và xác thực định danh các số điện thoại di động, ngăn ngừa tình trạng lừa đảo trên mạng.

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nêu ra 3 giải pháp là nâng cao nhận thức của người dân trong đó có nông dân. Bà con cần tìm hiểu kỹ các quy định về giao dịch ngân hàng, giao dịch dân sự trên mạng, trên sàn điện tử; nắm bắt được thủ đoạn của các đối tượng thường sử dụng trên không gian mạng… để chủ động phòng ngừa

Khung pháp lý cần xây dựng chặt chẽ hơn, toàn diện hơn, giảm bớt lỗ hổng về mặt pháp luật thì các đối tượng sẽ khó có thể chiếm đoạt lừa đảo trên không gian mạng.

Tăng cường phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ. Các lượng chức năng vừa phải tăng cường nắm tình hình, vừa phải tăng cường hợp tác để xử lý các đối tượng lừa đảo này. Tăng cường hợp tác quốc tế để sớm nắm bắt các hành vi lừa đảo mới từ nước ngoài vào Việt Nam.

Trao đổi thêm về câu hỏi này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết có rất nhiều chính sách hỗ trợ hoạt động chế biến nông sản trong các văn bản quy phạm pháp luật khác nhau. Thủ tướng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Nông dân Việt Nam và các bộ, cơ quan khác đẩy mạnh truyền thông để người nông dân biết, thực hiện các chính sách; khuyến khích, tạo điều kiện cho việc chế biến sâu nông sản. Các địa phương cũng phải hỗ trợ, tạo điều kiện cho nông dân tham gia chuỗi cung ứng, chế biến sâu các loại nông sản.

Về các giải pháp để ngăn chặn và xử lý triệt để các hoạt động tội phạm lừa đảo, trong đó có lừa đảo qua mạng, Thủ tướng nêu rõ, các cơ quan phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định, trong đó Bộ Thông tin và Truyền thông phải tiếp tục trình sửa đổi, bổ sung Nghị định về về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng. Các tập đoàn, tổng công ty viễn thông dùng các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các thông tin lừa đảo, xấu độc. Các cơ quan báo chí truyền thông phải vào cuộc, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân.

Đồng thời, phải làm tốt công tác phòng ngừa, nhất là người dân phải trang bị kỹ năng, kiến thức trong việc đánh giá, phòng ngừa, tự bảo vệ mình trước nguy cơ lừa đảo, nguy cơ rủi ro. Thủ tướng lấy ví dụ, những quảng cáo về lãi suất lên tới mấy chục phần trăm, thậm chí 100% thì thì nguy cơ rủi ro, lừa đảo rất cao.

Còn ông Trần Mạnh Báo- Anh hùng Lao động, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinhSeed cho rằng để tạo ra chuỗi giá trị khép kín trong sản xuất nông nghiệp từ nghiên cứu cho đến sản xuất, kinh doanh và đưa sản phẩm đến được tay người tiêu dùng thì 1 đơn vị không thể đủ nguồn lực để thực hiện, mà cần có sự liên kết, hợp tác giữa các bên và rất cần hỗ trợ của Nhà nước.

Trong thời gian qua, một số địa phương (trong đó có Thái Bình) đã hình thành các câu lạc bộ đại điền, hướng đến sản xuất lớn. "Xin hỏi Thủ tướng, có cơ chế, chính sách gì hỗ trợ, khuyến khích phát triển những mô hình liên kết hướng đến sản xuất lớn vừa mới hình thành như ở Thái Bình không, từ khâu nghiên cứu giống, liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ", ông Báo nói.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh Thái Bình là tỉnh đầu tiên thành lập câu lạc bộ đại điền, có chính sách hỗ trợ cả người đi thuê và người cho thuê.

Bộ NN&PTNT đã đưa vào trong dự thảo Luật Đất đai về việc công nhận việc cho thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp, ở đâu cũng vậy, có người cần thuê đất, có người có đất không dùng nhưng không muốn bán, nếu có thị trường sẽ gặp nhau khi thông qua Luật Đất đai.

Trong khi ban hành Luật Đất đai, Bộ NN&PTNT sẽ nghiên cứu trình Chính phủ phê duyệt chính sách về thị trường cho thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Nông dân Phạm Đình Huỳnh- Giám đốc HTX chè Quang Minh đến từ tỉnh Tuyên Quang cho rằng, hiện nay, ngoài công tác đào tạo nghề để chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân, thì nông dân đang có nhu cầu rất lớn được bồi dưỡng, tập huấn nghề ngắn ngày, nâng cao kỹ năng nghề gắn với tạo việc làm, góp phần tăng thu nhập đối với lao động nông thôn trên địa bàn. Chính phủ có chính sách, giải pháp cụ thể gì để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghề ngắn ngày gắn với giải quyết việc làm tại chỗ cho nông dân.

Trả lời câu hỏi này, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan cho hay sau gần 14 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ; thực hiện Quyết định 46 ngày 28/9/2015 về hỗ trợ dạy nghề trình độ sơ cấp dưới 3 tháng, trong đó có ưu tiên đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Đến nay có trên 10 triệu lao động nông thôn được đào tạo, trong đó 37% học nghề nông nghiệp, 63% học nghề phi nông nghiệp.

Kết quả đào tạo nghề, đến nay có trên 80% nông dân sau học nghề có việc làm mới hoặc tiếp tục làm nghề cũ nhưng có thu nhập cao hơn. trên 24% được doanh nghiệp tuyển dụng; 23,8% tổng số hộ nghèo có người tham gia học nghề có việc làm và thoát nghèo trở thành hộ khá và đã chuyển đổi khỏi những vùng nghèo.

Ngày 4/5/2023, Ban Bí thư Trung ương Đảng có Chỉ thị 21 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác đào tạo nghề nói chung, trong đó có định hướng mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, phấn đấu đào tạo qua đạt 50% người lao động qua đào tạo. Trong đó, Chính phủ tiếp tục tập trung vào 7 giải pháp chính.

Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh nâng cao hơn nữa nhận thức về đào tạo nghề, nguồn nhân lực cho nông thôn, lấy người dân nông thôn làm trung tâm; coi việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nghề cho lao động nông thôn gắn với việc làm và là một trong những điều kiện tiên quyết để thực hiện sự nghiệp nông nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Hai là, việc phát triển đào tạo, bồi dưỡng cho lao động nông thôn cần phải được tăng cường, ưu tiên đầu tư từ ngân sách, trong đó đặc biệt ưu tiên đào tạo cho lao động vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, người dân hải đảo, vùng sâu, vùng xa, nhóm yếu thế, bảo đảm công bằng xã hội về cơ hội đào tạo nghề và việc làm.

Ba là, đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân nông thôn về việc học nghề và quyền lợi của người dân nông thôn nhằm bảo đảm nâng cao hiệu quả và năng suất lao động.

Bốn là, đào tạo nghề theo nhu cầu của lao động, đáp ứng nhu cầu của người sử dụng lao động và yêu cầu của thị trường; bảo đảm việc đào tạo thực chất đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững gắn với chiến lược phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương cũng như của cả nước.

Năm là, phát triển đào tạo nghề cho người nông dân theo hướng mở, đa dạng, linh hoạt, hiệu quả, dễ tiếp cận, công bằng, đa dạng hóa các phương thức đào tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đặc biệt là công cuộc chuyển đổi số.

Sáu là, thực hiện gắn kết đào tạo nghề với sản xuất tiêu thụ sản phẩm, tăng năng suất, tăng sức cạnh tranh nông sản, tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật, phát triển kết cấu vùng sản xuất kinh doanh, cải thiện điều kiện sản xuất và môi trường.

Bảy là, coi trọng và đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nông thôn, đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp và dịch vụ mũi nhọn của vùng nông thôn để đáp ứng nhu cầu việc làm cho lao động nông thôn; đồng thời thu hút lao động nông thôn làm việc, khắc phục tình trạng lao động di cư lên các thành phố lớn gây mất cân đối cung cầu lao động.

Ông Nguyễn Xuân Khánh, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Thanh Chương, Nghệ An chia sẻ thực trạng một bộ phận lao động nông thôn là con em nông dân đi làm công nhân ở thành phố, đô thị mất việc làm (chủ yếu bị doanh nghiệp sa thải, cắt giảm lao động) đã quay trở về quê mang theo nhiều khó khăn, phức tạp cả về việc làm, đời sống và an sinh xã hội ở nông thôn. Ông Khánh mong muốn Chính phủ và các ngành chức năng có chính sách, giải pháp để hỗ trợ và giải quyết việc làm cho người lao động mất việc làm trở về nông thôn.

Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan cho biết vấn đề giải quyết việc làm cho các lao động từ khu đô thị, thành phố trở về, trong đó có công nhân đi làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trở về và lao động từ nước ngoài trở về được Bộ quan tâm, chỉ đạo.

Cụ thể, Bộ đã tham mưu Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ tạo việc làm, hỗ trợ vay vốn, quỹ hỗ trợ việc làm và các nguồn ưu đãi tín dụng khác. Trong đó, thực hiện hỗ trợ từ gói 10.000 tỷ trong chương trình phục hồi theo Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình.

Đồng thời đẩy mạnh phát triển thị trường lao động, tạo việc làm gắn các đối tượng lao động nói chung, trong đó gắn với 3 chương trình mục tiêu quốc gia là: chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ba chương trình này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hiện đang được triển khai ở các địa phương.

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 06 về phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiện đại, hiệu quả, bền vững và hội nhập nhằm phục hồi nhanh kinh tế - xã hội. Hiện nay, Bộ LĐTB&XH đã và đang tích cực phối hợp với các Bộ ngành và các địa phương quan tâm chỉ đạo hướng dẫn tổ chức thực hiện có hiệu quả các chính sách trên, đồng thời chủ động nghiên cứu các chính sách.

Hiện nay, Bộ cũng đang hoàn thiện Đề án sửa đổi Luật việc làm và sẽ báo cáo Chính phủ, dự kiến trình Quốc hội trong năm 2024. Khi sửa đổi sẽ có nhiều cơ chế, chính sách sẽ được quan tâm hơn trong đào tạo, bố trí việc làm cho lao động nông thôn.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, về nguyên tắc, để chuyển dịch lao động thì phải đào tạo nghề với các chính sách đã có tương đối đầy đủ. Thủ tướng đề nghị các địa phương triển khai, đôn đốc, hướng dẫn để người nông dân có điều kiện tiếp cận bình đẳng về giáo dục, đào tạo lao động và việc làm, từ đó chuyển đổi nghề, tham gia thị trường lao động, kể cả xuất khẩu lao động ra nước ngoài…

Về liên kết giữa doanh nghiệp và người nông dân, Thủ tướng đề nghị các cơ quan tiếp tục rà soát lại các cơ chế, chính sách, đặc biệt là các quy định trong dự thảo Luật Đất đai, tạo thuận lợi nhất cho người nông dân liên kết, phát huy tinh thần sáng tạo để khai thác hiệu quả đất đai. Trước mắt, Chính phủ sẽ ban hành một nghị định về vấn đề này; tiếp tục tổng kết thực tiễn để hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách.

Chuyển từ "tư duy sản xuất", sang "tư duy kinh tế", tích hợp đa giá trị

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao cuộc đối thoại diễn ra trong không khí sôi nổi, dân chủ, trách nhiệm, hiệu quả, đề cập tới nhiều vấn đề khác nhau, góp phần giải quyết được một số vướng mắc, ách tắc với tinh thần xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, dù một cuộc đối thoại không thể giải quyết được hết các vấn đề của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Thủ tướng giao các bộ ngành, cơ quan tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện, trình ban hành sản phẩm cụ thể, phù hợp sau Hội nghị để tổ chức triển khai hiệu quả, đồng bộ.

Hội nghị diễn ra ngay sau thành công của Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023- 2028, đã bầu Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam khóa VIII nhiệm kỳ 2023 - 2028 gồm 111 đồng chí đại diện cho hơn 10,2 triệu hội viên nông dân, đồng thời đề ra 5 mục tiêu tổng quát, 17 chỉ tiêu cụ thể, 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng gửi lời chúc mừng sự thành công của Đại hội, chúc mừng các đồng chí Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam khóa VIII nhiệm kỳ 2023 – 2028.

Thủ tướng nêu rõ, các cuộc đối thoại của Thủ tướng Chính phủ với nông dân nhằm tiếp tục triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; tiếp thu và cụ thể hóa những chỉ đạo sâu sắc của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để làm sao "Nông dân thực sự là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới xanh, bền vững' trong bối cảnh mới.

Thủ tướng khẳng định: Đảng, Nhà nước luôn nhất quán quan điểm xuyên suốt về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân; đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, chiến lược, khẳng định vai trò, vị thế của nông nghiệp, nông thôn, nông dân trong tiến trình phát triển đất nước, trong đó nổi bật là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khoá X, Nghị quyết 19 của Hội nghị Trung ương 5 Khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Nghị quyết 20 Hội nghị Trung ương 5 Khóa XIII về kinh tế tập thể; Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 20/12/2023 của Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam; Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Thủ tướng nhấn mạnh, đóng góp của lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân vào thành tựu chung của đất nước là rất to lớn và hết sức quan trọng; khẳng định được vai trò và vị trí, góp phần làm vững chắc thêm nền tảng cho đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Những năm qua, nông nghiệp nước ta đã đóng vai trò trụ đỡ của nền kinh tế. Đặc biệt tăng trưởng GDP nông nghiệp năm 2023 ước đạt tới 3,83% cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản luôn duy trì ở mức cao với 10 nhóm ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt 1 tỷ USD trở lên. Năm 2023 đánh dấu mốc quan trọng, lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam xuất khẩu trên 8 triệu tấn gạo với tổng giá trị 4,8 tỷ USD. Đã có 78% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới, có 05 tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Thủ tướng nêu rõ, việc phát triển nông nghiệp tuy đã đạt được những kết quả tích cực, song tăng trưởng nông nghiệp thời gian qua vẫn chủ yếu dựa trên "tư duy sản xuất", cần nhanh chóng chuyển đổi sang "tư duy kinh tế", tích hợp đa giá trị, gắn với phát triển xanh và bền vững .

Nông thôn đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, nhiều nơi đang chuyển sang xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Tuy vậy, việc đầu tư, quy hoạch nông thôn còn bất cập, tình trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn diễn ra ngày càng nhức nhối; vấn đề gìn giữ bản sắc văn hóa nông thôn, an ninh trật tự ở nông thôn đang đặt ra nhiều thách thức mới.

Nhận thức về vai trò, vị thế và trình độ giác ngộ của nông dân có lúc, có nơi còn chưa đầy đủ, toàn diện; cơ chế, chính sách để người dân phát huy quyền làm chủ chưa được hoàn thiện, nguồn lực hạn chế.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Nước ta là nước dân chủ. Bao nhiêu lợi đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều là của dân… Muốn cách mạng thành công thì phải dân chúng (công nông) làm gốc". Trong thư gửi điền chủ nông gia Việt Nam ngày 11/4/1946, Bác Hồ nhấn mạnh: "…Trong công cuộc xây dựng nước nhà, Chính phủ trông mong vào nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn. Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh. Nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh, thì cần phải có hợp tác xã".

Nhận thức đầy đủ vai trò chủ thể của nông dân

Để phát huy quyền làm chủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho bà con nông dân, đồng thời triển khai thắng lợi, có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là Nghị quyết 19-NQ/TW và Nghị quyết 20-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII, Nghị quyết số 46-NQ/TW của Bộ Chính trị, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, Hội Nông dân Việt Nam tập trung triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, nâng cao tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và vị thế chính trị của nông dân Việt Nam trong đổi mới và hội nhập quốc tế; nâng cao ý chí quyết tâm, không cam chịu nghèo nàn, lạc hậu, ý chí tự lực, tự cường, thực hiện khát vọng làm giàu góp phần phát triển nền nông nghiệp thông minh, nông thôn hiện đại, thúc đẩy đất nước phát triển nhanh, bền vững và nông dân thật sự có đời sống ấm no, hạnh phúc. Làm mới những động lực cũ và bổ sung thêm các động lực phát triển mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức.

Cán bộ, hội viên, nông dân cả nước ra sức phấn đấu hăng hái thi đua trong lao động, sản xuất, kinh doanh; phát huy giá trị, phẩm chất tốt đẹp của người nông dân, tích cực xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế.

Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là những nội dung liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn cho nông dân. Chú trọng giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức, khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần lao động cần cù, sáng tạo, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Hai là, nâng cao nhận thức của nông dân về phát triển nông nghiệp hàng hóa lớn, nông nghiệp thông minh, sạch và an toàn, tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học, công nghệ, tích cực hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, tận dụng mọi cơ hội, biến nguy thành cơ và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Hội và từng hội viên nông dân phải nhận thức được những thay đổi của thời đại và xu thể của thị trường để thay đổi tư duy, từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp đa giá trị gắn với nhu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu, xóa bỏ rào cản về nếp nghĩ, cách làm cũ manh mún, nhỏ lẻ, tự cung tự cấp.

Xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, theo hướng hiện đại, thân thiện với môi trường, phát thải thấp, hiệu quả cao và bền vững, trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh, thúc đẩy ứng dụng sâu rộng khoa học - công nghệ, và đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn để tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; nâng cao thu nhập và đời sống của nông dân, khắc phục nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương khẩn trương chỉ đạo, hướng dẫn, người dân tích cực tham gia triển khai có hiệu quả Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030". Tổ chức lại sản xuất, tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị; gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ nông sản trên cơ sở phát triển các hình thức hợp tác, liên kết đa dạng giữa hộ gia đình với các tổ chức hợp tác và doanh nghiệp, lấy doanh nghiệp làm trung tâm và động lực để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia; quán triệt phương châm "muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau".

Ba là, nhận thức đầy đủ vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới.

Là chủ thể trung tâm và đông đảo ở nông thôn, đối với chủ trương xây dựng nông thôn mới thì không ai khác, nông dân phải là chủ thể nhận thức, quán triệt mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng nông thôn mới. Nông dân là chủ thể thực hiện các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế nông thôn, là chủ thể của mọi quá trình kinh tế ở nông thôn, nông dân chính là người lựa chọn phương thức sản xuất, cách thức kinh doanh, dịch vụ; họ vừa là người tổ chức sản suất, người trực tiếp sản xuất vừa là người thương mại hóa các sản phẩm của quá trình sản xuất.

Do đó, phải làm sao để người nông dân hiểu, nhận thức, thấm nhuần chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới.

Tuyên truyền, vận động nông dân tích cực tham gia các chương trình mục tiêu quốc gia, các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động. Quán triệt và nghiêm túc thực hiện phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng". Điều đầu tiên phải là "dân biết" trong chuỗi từ nhận thức đến hành động: "từ nhận thức, đến quan niệm, đến thái độ và đến hành vi".

Bốn là, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nghề cho nông dân, lao động nông thôn và hoạt động dịch vụ, tư vấn, hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất, kinh doanh. Tạo điều kiện, khuyến khích nông dân, lao động nông thôn học nghề, nâng cao năng lực gắn với các mô hình nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi; mở rộng hoạt động tư vấn về nghề nghiệp, việc làm, thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Phát huy vai trò của các trường, trung tâm thuộc hội nông dân trong xây dựng, chuyển giao mô hình sản xuất, kinh doanh gắn với đào tạo, bồi dưỡng nghề cho nông dân.

Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, hỗ trợ cho nhóm nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, nông dân xuất sắc có đủ năng lực, điều kiện để thành lập hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ, là hạt nhân thúc đẩy quá trình "tri thức hoá nông dân"; giữ vai trò nòng cốt, dẫn dắt trong truyền nghề, hướng dẫn, hỗ trợ các hộ nông dân.

Đẩy mạnh hoạt động khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư; tổ chức tốt hoạt động cung ứng thiết bị, vật tư nông nghiệp; hướng dẫn, hỗ trợ nông dân đầu tư cơ sở sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi hiện đại, ứng dụng công nghệ cao gắn với quy trình sản xuất an toàn, tiên tiến; phát triển sản xuất gắn với nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.

Nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, hỗ trợ vốn cho nông dân; mở rộng mô hình hội nông dân tín chấp cho nông dân vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh. Chính quyền các cấp tăng cường quản lý, bố trí vốn từ ngân sách nhà nước, đồng thời vận động nguồn lực xã hội cho quỹ hỗ trợ nông dân để xây dựng các mô hình điểm trong phát triển nông nghiệp ở nông thôn.

Năm là, củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ Hội các cấp đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cán bộ hội phải có uy tín, trình độ, năng lực thực tiễn, trưởng thành từ phong trào quần chúng, nhất là cán bộ chuyên trách, cán bộ cơ sở, chi hội trưởng. Các cấp uỷ, tổ chức đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ Hội, nhất là cán bộ lãnh đạo, bố trí chủ tịch hội là cấp uỷ viên có đủ năng lực, trình độ, phẩm chất, am hiểu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, có uy tín, tâm huyết, trách nhiệm và kinh nghiệm công tác. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, trình độ, năng lực, phương pháp, kỹ năng công tác cho cán bộ Hội các cấp.

Hội Nông dân tích cực tham gia xây dựng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; phối hợp với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể lắng nghe, giải quyết tâm tư, nguyện vọng của nông dân; xây dựng tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội ở nông thôn, góp phần phát huy truyền thống, sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, củng cố niềm tin của nông dân đối với Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị.

Sáu là, chủ động hội nhập, mở rộng hợp tác quốc tế, đẩy mạnh đối ngoại nhân dân. Tạo điều kiện cho Hội Nông dân Việt Nam tham gia các tổ chức nông dân của khu vực và quốc tế; phát huy vai trò của nông dân trong hoạt động đối ngoại nhân dân, hội nhập quốc tế, hợp tác, giao thương, trao đổi, giới thiệu hàng hoá nông sản giữa nông dân Việt Nam với nông dân các nước. Thường xuyên thông tin, hỗ trợ cho nông dân tham gia thực hiện các cam kết quốc tế có liên quan; thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư, nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế và cá nhân nước ngoài cho phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Phối hợp với các tổ chức, đối tác quốc tế tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, tiên tiến trong sản xuất, kinh doanh cho nông dân. Tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao năng lực đối ngoại và hợp tác quốc tế cho cán bộ hội nông dân.

Bảy là, tập trung triển khai nguồn lực, nhân lực để thực hiện tốt các đề án, chiến lược phát triển của ngành nông nghiệp, trong đó chú trọng đến các chương trình, đề án về giảm phát thải, chống biến đổi khí hậu. Đặc biệt, cần tập trung nguồn lực để thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021- 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; trong đó ngành nông nghiệp cần triển khai có hiệu quả kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, khí metan trong sản xuất nông nghiệp.

Rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp, bảo đảm phát huy lợi thế của từng vùng, địa phương, đặc biệt tạo vùng nguyên liệu tập trung, bền vững, vùng nguyên liệu xanh cho phát triển công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường; đồng thời kết hợp với mục tiêu hấp thụ các-bon tại các vùng nguyên liệu nông nghiệp tập trung.

Tám là, tập trung triển khai đẩy mạnh chuyển đổi số nông nghiệp, xác định là yêu cầu thực tiễn khách quan của sự phát triển, là lĩnh vực ưu tiên thực hiện chuyển đổi số, làm thay đổi mạnh mẽ chuỗi sản xuất - chế biến - kinh doanh nông sản, hướng tới mục tiêu "Mỗi người nông dân đều có khả năng truy cập, khai thác, sử dụng hiệu quả nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp, nền tảng truy xuất nguồn gốc, giảm sự phụ thuộc vào các khâu trung gian từ sản xuất, phân phối đến người tiêu dùng".

Thủ tướng tin tưởng rằng, với khí thế mới, động lực mới, từ Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023 - 2028, nhất là việc đề ra mục tiêu "Xây dựng Hội Nông dân Việt Nam vững mạnh; phát huy vai trò nông dân là chủ thể, là trung tâm trong phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc", nông nghiệp, nông thôn nước ta ngày càng phát triển và nông dân Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế ngày càng quan trọng như lời chúc của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: "Chúc giai cấp nông dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, thực sự là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới!".