Phát huy cao nhất nguồn lực trí tuệ của các nhà khoa học, quyết tâm cùng cả nước chiến thắng đại dịch

Chiều 1/9, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có buổi gặp, làm việc với hơn 70 nhà khoa học; các giáo sư, bác sĩ; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các bệnh viện, trường đại học, viện nghiên cứu ngành Y dược học; đại diện các hội đồng khoa học và cơ quan quản lý khoa học ngành Y tế.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự cuộc làm việc tại đầu cầu TP. Hồ Chí Minh. Cùng dự buổi làm việc có lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Phát biểu mở đầu cuộc làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính chào mừng đại biểu tới dự buổi gặp mặt, làm việc rất ý nghĩa trong không khí hào hùng của những ngày tháng lịch sử kỷ niệm 76 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn lắng nghe ý kiến các nhà khoa học trong tất cả quyết định liên quan tới sự nghiệp y tế nói chung và trong phòng, chống dịch nói riêng, trong đó có dịch COVID-19. Thời gian gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã liên tục có các cuộc làm việc, gặp mặt, trao đổi để lắng nghe ý kiến từ các thầy cô, các nhà khoa học ngành Y bằng nhiều hình thức khác nhau. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nhận được rất nhiều ý kiến góp ý của các nhà khoa học, có thêm thông tin, cơ sở khoa học để đưa ra các quyết định, giải pháp phù hợp với diễn biến tình hình thực tế. Trong gần 2 năm qua, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến khó lường, phức tạp, công cuộc phòng chống dịch chưa có tiền lệ, các giải pháp về y tế chủ yếu phải dựa vào trí tuệ đội ngũ các nhà khoa học ngành Y tế.

Thủ tướng nêu rõ, cuộc gặp mặt, làm việc hôm nay để bày tỏ sự tri ân, sự trân trọng và tiếp tục lắng nghe các ý kiến từ các nhà khoa học về công tác phòng chống dịch bệnh.

Tại cuộc làm việc, các nhà khoa học cho rằng, cần hết sức bình tĩnh, không nóng vội trong công tác phòng chống dịch. Các nhà khoa học đánh giá cao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia, Bộ Y tế đã luôn lắng nghe các ý kiến, điều chỉnh các chiến lược, giải pháp phòng chống dịch phù hợp với tình hình. Chính phủ, Thủ tướng luôn bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. Thông điệp về 5K, vaccine, thuốc, công nghệ cùng 4 sớm (phát hiện sớm, xét nghiệm sớm, cách ly sớm và điều trị sớm) và nhiều giải pháp phòng chống dịch khác đã được đúc rút, tổng kết từ thực tiễn để áp dụng vào cuộc sống, chứng tỏ được hiệu quả.

Việc thay đổi chiến lược điều trị, lấy xã, phường, thị trấn làm “pháo đài” trong bối cảnh số ca mắc tăng cao đã bắt đầu phát huy hiệu quả trong những ngày qua. Theo PGS.TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, kiêm Giám đốc Bệnh viện dã chiến điều trị COVID-19 tại Đồng Nai, việc triển khai các trung tâm hồi sức tích cực là hết sức cần thiết nhưng không đủ. Để giảm tử vong, phải thực hiện tổng hòa các giải pháp. Việc tập trung nguồn lực vào các tầng điều trị tầng 1, tầng 2, trong đó có các trạm y tế ngay tại xã phường, là hoàn toàn đúng đắn. Việc thiết lập hệ thống điều trị 3 tầng đã phát huy hiệu quả rõ rệt trong điều trị, giảm tử vong cho bệnh nhân.

Chúng ta cũng đã huy động cao độ tinh thần đoàn kết, nỗ lực, cố gắng vượt khó, hy sinh… của các lực lượng, của cả hệ thống chính trị, của cộng đồng doanh nghiệp và toàn dân… trong công tác phòng chống dịch, nhất là lực lượng ở tuyến đầu. Cả nước đã huy động hơn 17.000 nhân lực ngành Y, chưa kể lực lượng Quân y, chi viện cho các tỉnh, thành phố miền Nam với quyết tâm cao nhất.

Nhiều đại biểu nhấn mạnh, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hết sức quyết liệt trong triển khai chiến lược vaccine, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm thúc đẩy chuyển giao công nghệ, nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước. GS. Phạm Gia Khánh, nguyên Giám đốc Học viện Quân y, bày tỏ hết sức tâm đắc với quan điểm của Thủ tướng là phải thúc đẩy sản xuất vaccine trong nước để có vaccine sớm nhất, nhiều nhất tiêm cho nhân dân.

GS.TS. Trương Việt Dũng, Chủ tịch Hội đồng Đạo đức quốc gia trong nghiên cứu y sinh học; PGS.TS. Lê Văn Truyền, Hội đồng Tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc của Bộ Y tế, đều khẳng định các hội đồng sẽ làm việc hết sức trách nhiệm, làm việc khẩn trương nhất có thể, họp bất kỳ lúc nào cần để thực hiện các quy trình xem xét, đánh giá các ứng viên vaccine theo đúng quy định, bảo đảm an toàn, khoa học, hiệu quả.

Các đại biểu cũng nêu nhiều kiến nghị liên quan tới chiến lược phòng, chống dịch; tăng cường các trung tâm hồi sức cấp cứu tại các địa phương; lưu ý công tác chăm sóc bệnh nhân của các bệnh khác; giao nhiệm vụ nghiên cứu sản xuất vaccine cho trẻ dưới 12 tuổi; huy động nền công nghiệp dược trong nước để sản xuất thuốc điều trị COVID-19, kết hợp Đông y và Tây y trong điều trị; tăng cường đầu tư cho phòng chống các dịch bệnh truyền nhiễm cả về nguồn nhân lực và cơ sở vật chất; quan tâm chế độ, chính sách cho đội ngũ phòng chống dịch nói chung và các y bác sĩ, nhà khoa học nói riêng…

Làm rạng rỡ nền y học nước nhà với nhiều thành tựu quan trọng

Kết luận cuộc làm việc, Thủ tướng cho biết ông hết sức tâm đắc, trân trọng các ý kiến phát biểu tại cuộc làm việc rất tâm huyết, trách nhiệm, xác đáng, hàm lượng khoa học cao, xuất phát từ thực tiễn, tích lũy từ nhiều năm kinh nghiệm của các nhà khoa học.

Thủ tướng nêu rõ, các biện pháp giãn cách xã hội và tăng cường giãn cách tại một số địa phương đang gây nhiều khó khăn về đời sống vật chất, tinh thần đối với Nhân dân. Chính phủ hiểu, chia sẻ với những khó khăn, phiền toái của nhân dân. Nhân dân đang mong chờ từng ngày để dịch bệnh qua đi và để thực hiện được điều đó, chúng ta phải đẩy lùi và chiến thắng dịch bệnh bằng tổng hòa các giải pháp hiệu quả, không để dịch bệnh lây lan, tìm cách để thích ứng và an toàn trong mọi diễn biến của dịch. Chúng ta không thể sử dụng biện pháp cách ly, phong tỏa mãi được vì khó khăn cho Nhân dân và nền kinh tế là rất lớn. Việc ứng dụng khoa học y khoa trong phòng chống dịch là chìa khóa cốt lõi của thành công, để chiến thắng dịch bệnh.

Từ các ý kiến tại cuộc họp, Thủ tướng nhấn mạnh 2 nội dung. Thứ nhất là sự đóng góp của các nhà khoa học ngành Y tế đối với sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân nói riêng, sự nghiệp cách mạng nói chung. Thứ hai là đóng góp của các nhà khoa học cho những nỗ lực phòng, chống dịch bệnh COVID-19 ở nước ta và các giải pháp tiếp theo.

Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cùng Nhân dân rất hiểu, trân trọng, tự hào khi các đồng chí đã lựa chọn lĩnh vực khoa học y khoa làm mục tiêu theo đuổi. Làm khoa học đồng nghĩa với sự cống hiến, hy sinh, thậm chí phải đánh đổi bằng cả tính mạng của mình để phát hiện ra bệnh tật.

Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đầu tư phát triển ngành Y tế và lĩnh vực khoa học công nghệ. Các chuyên gia, nhà khoa học là trung tâm của hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong điều kiện khó khăn của đất nước, ngành Y tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đáng tự hào. Khoa học ngành Y đã có đóng góp rất lớn cho việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe của Nhân dân.

Thủ tướng nhắc tới số lượng các bài báo/công trình khoa học công bố quốc tế của ngành Y tế gia tăng hằng năm và tăng mạnh trong vòng 5 năm qua; nhiều nhà khoa học y tế được vinh danh tại các giải thưởng uy tín của quốc tế. Việt Nam cũng làm chủ được các kỹ thuật tiên tiến trên thế giới trong chẩn đoán, điều trị; ứng dụng và làm chủ công nghệ tiên tiến trong dự phòng các bệnh truyền nhiễm, nguy hiểm, các bệnh mới phát sinh. Chúng ta cũng sản xuất, bảo đảm được 11/12 loại vaccine trong Chương trình tiêm chủng. Năm 2003, Việt Nam được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận là quốc gia đầu tiên trên thế giới khống chế thành công dịch SARS…

Những năm qua, hoạt động khoa học công nghệ của ngành Y đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trong giải quyết những vấn đề thiết thực, cấp bách về y tế và y dược, vươn lên vị trí ngang hàng với các nước tiên tiến trong khu vực, một số lĩnh vực đạt tầm thế giới. Đã có rất nhiều nhà khoa học xuất sắc, nhiều tấm gương lao động sáng tạo, hy sinh quên mình vì sự nghiệp y học và cống hiến cho nước nhà được thế giới đánh giá cao, như tìm ra phương pháp điều trị sốt rét, mổ tim, ghép tạng, thụ thai nhân tạo, mổ nội soi tuyến giáp…

“Có thể khẳng định, truyền thống, ý chí, khát vọng cống hiến cho đất nước, cho Nhân dân và trí tuệ của con người Việt Nam đã được tỏa sáng trong ngành Y. Sự cố gắng của các đồng chí đã làm cho nền y học nước nhà rạng rỡ với nhiều dấu ấn quan trọng đối với thế giới nói chung và trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 nói riêng. Tinh thần tự lực tự cường của ngành Y tế là rất đáng tự hào”, Thủ tướng cho biết.

Trụ cột khoa học công nghệ trong phòng chống dịch

Thủ tướng cũng nhấn mạnh sự đóng góp to lớn của các nhà khoa học đối với công tác phòng, chống dịch COVID-19 ở nước ta trong gần 2 năm qua. Nhân tố cốt lõi để chúng ta đẩy lùi, chiến thắng dịch bệnh có thể khái quát hóa 3 trụ cột chính: Sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của cả hệ thống chính trị; sự đồng lòng của Nhân dân; ứng dụng các biện pháp khoa học chống dịch, dự phòng bằng vaccine và các biện pháp chữa trị cùng với thuốc.

“Tôi muốn ví von công cuộc chống dịch của chúng ta giống như việc xây một ngôi nhà. Để xây được ngôi nhà vững chắc, chúng ta không thể thiếu những cây cột vững chãi, đó chính là ứng dụng khoa học trong chống dịch”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Phân tích cụ thể hơn, Thủ tướng chỉ rõ, đó là những đóng góp về biện pháp khoa học chống dịch; đóng góp về nghiên cứu, sản xuất vaccine và thuốc chữa bệnh; nghiên cứu, xây dựng phác đồ, biện pháp điều trị phù hợp, hiệu quả và tổ chức chữa trị cho các bệnh nhân COVID-19 ở các cấp độ khác nhau, giảm tỉ lệ ca tử vong.

Trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 gần 2 năm nay, các nhà khoa học, chuyên gia ngành Y tế đã hết sức tâm huyết, trách nhiệm, đầu tư thời gian, trí tuệ để nghiên cứu, thử nghiệm và đã đạt nhiều kết quả hết sức quan trọng trong công tác phòng, chống dịch, được thế giới đánh giá cao. Việt Nam nằm trong nhóm 4 quốc gia đầu tiên trên thế giới nuôi cấy và phân lập thành công loại virus nCoV; phát triển thành công các bộ kít chẩn đoán SARS-CoV-2; thử nghiệm lâm sàng, thí điểm sử dụng thuốc kháng virus để điều trị COVID-19. Đặc biệt, công tác thử nghiệm vaccine phòng COVID-19 đang được khẩn trương triển khai và có những tiến triển tích cực, khả quan.

“Đây là những thành tựu rất đáng tự hào của đất nước Việt Nam, của dân tộc Việt Nam, của ngành Y tế Việt Nam, trong đó có sự cống hiến, hy sinh thầm lặng của đội ngũ các nhà khoa học, các chuyên gia y tế trên cả nước. Đây không chỉ là tài năng, trí tuệ của các nhà khoa học Việt Nam, mà còn là của nền khoa học Việt Nam tiệm cận những giá trị khoa học thế giới”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng nêu rõ, dịch COVID-19 diễn biến rất phức tạp, biến đổi khôn lường và có thể còn kéo dài. Trong cuộc chiến không tiếng súng, cuộc chiến chống lại kẻ thù vô hình, hết sức nguy hiểm và đầy cam go, bên cạnh lực lượng tuyến đầu, không quản hiểm nguy, gian lao, xông pha ra trận đang ngày đêm chiến đấu ngay tại các tâm dịch, chúng ta cũng có lực lượng “tiền phương” là những nhà khoa học, chuyên gia ngành Y tế thầm lặng ngày đêm nghiên cứu, thử nghiệm để sớm tìm ra những phương thuốc chữa trị, những loại vaccine hiệu quả, những phương pháp phù hợp và họ cũng phải đối mặt với những hiểm nguy không kém.

“Tất cả những cống hiến đó, hy sinh đó, vất vả đó để thực hiện sứ mệnh là bảo vệ sức khỏe, tính mạng của Nhân dân; góp phần sớm đưa cuộc sống của Nhân dân trở lại trạng thái bình thường. Nhân sự kiện hôm nay, một lần nữa tôi bày tỏ sự trân trọng, biểu dương và đánh giá rất cao những đóng góp, hy sinh, nỗ lực hết mình của tất cả đội ngũ các chuyên gia, nhà khoa học và lực lượng tuyến đầu đang ngày đêm quên mình chống dịch”, Thủ tướng chia sẻ.

Với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, bảo vệ sức khỏe, tính mạng Nhân dân là trên hết, trước hết, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các biện pháp, trong đó giãn cách xã hội là quyết định; thần tốc xét nghiệm, phát hiện sớm theo hướng dẫn của Bộ Y tế trên diện rộng là then chốt; điều trị giảm tử vong là ưu tiên hàng đầu; bảo đảm an sinh xã hội là trọng yếu; vaccine, thuốc điều trị là chiến lược; sử dụng công nghệ là cần thiết; bảo đảm an dân, an ninh, trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ quan trọng; thông tin, hướng dẫn đến tận người dân kịp thời, chính xác là rất cần thiết.

Nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự vào cuộc của nhân dân, trong số các tỉnh, thành phố đang thực hiện Chỉ thị 16, có 6 tỉnh đã kiềm chế, ngăn chặn và đẩy lùi được dịch bệnh; 13 tỉnh, thành phố đã thực hiện được một số tiêu chí kiểm soát dịch bệnh theo quy định của Bộ Y tế. Những ca tử vong đã giảm trong mấy ngày vừa qua. Tại TP. Hồ Chí Minh và Bình Dương, số ca mắc mới vẫn ghi nhận ở mức cao do đang tăng cường thực hiện xét nghiệm trên diện rộng, nhưng số ca tử vong đang từng bước được kiểm soát.

Phát triển nền y học Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới

Thủ tướng nêu rõ: Để chiến thắng dịch COVID-19 nói riêng và dịch bệnh nói chung, hơn lúc nào hết, Chính phủ cần sự cố gắng nhiều hơn nữa, nhiệt huyết hơn nữa của đội ngũ các chuyên gia, nhà khoa học để phát triển nền y học Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới. Trong đó phải xác định rõ nền y học của chúng ta là nền y học khoa học, dân tộc, đại chúng, vì nhân dân phục vụ; y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng; y tế chuyên sâu đồng bộ và cân đối với y tế cộng đồng; gắn kết y học cổ truyền với y học hiện đại, Quân y kết hợp với dân y hài hòa, hợp lý, y tế trong nước kết hợp với y tế ngoài nước.

Thủ tướng mong muốn mỗi cá nhân, tập thể các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực y tế trong và ngoài nước, phát huy truyền thống lâu đời và với kinh nghiệm, sự tâm huyết, trách nhiệm, tiếp tục chung sức, đồng lòng, bằng những hành động quyết liệt, thiết thực, hiệu quả, quyết tâm cùng cả nước chiến thắng đại dịch COVID-19, bảo vệ tính mạng, sức khỏe cho Nhân dân, sớm đưa cuộc sống trở lại bình thường và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng khẳng định, thấu hiểu nỗi vất vả và nỗ lực của các nhà khoa học, Chính phủ sẽ có những cơ chế, chính sách, nguồn lực, tạo môi trường, điều kiện tốt nhất cho đội ngũ các nhà khoa học, các y bác sĩ yên tâm công tác, cống hiến. “Tất cả các ý kiến liên quan tới COVID-19 gửi tới Thủ tướng, Thủ tướng sẽ xử lý, gửi tới các cơ quan có trách nhiệm ngay trong ngày”, Thủ tướng nêu rõ.

Với bối cảnh mới và dự báo diễn biến tiếp theo của dịch bệnh, Thủ tướng đề nghị tiếp tục huy động lực lượng chuyên gia, nhà khoa học trong triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia về phòng, chống dịch COVID-19; đồng thời, nghiên cứu, phát triển các sản phẩm khoa học công nghệ khác trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp.

Cùng với đó, nâng cao hơn nữa chất lượng khám, chữa bệnh, điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19. Tổng kết kinh nghiệm, đúc rút những bài học, từ đó phổ biến, nhân rộng những phác đồ điều trị hiệu quả. Mục tiêu đặt ra là phải giảm thiểu số lượng bệnh nhân tử vong.

Tiếp tục nghiên cứu, phát triển các sinh phẩm, thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế cho phòng, chống dịch. Đặc biệt quan tâm công tác nghiên cứu, phát triển và đẩy nhanh thử nghiệm vaccine. Hiện nay nhiều nước trên thế giới đã xác định quan điểm “sống chung”, thích ứng với dịch bệnh; do đó, vaccine và thuốc điều trị là chiến lược lâu dài, là công cụ quyết định.

Nghiên cứu, kết hợp hiệu quả giữa Đông y và Tây y trong phòng, chống dịch, nhất là trong công tác điều trị và phát triển các loại dược liệu. Phát huy hơn nữa sự kết hợp giữa Quân y với dân y. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là các nền tảng khám, chữa bệnh từ xa hiện có.

Trước tình hình khan hiếm vaccine và thuốc chữa COVID-19 hiện nay, Thủ tướng đề nghị các nhà khoa học, các chuyên gia tận dụng tối đa sự liên kết với mạng lưới các nhà khoa học, các tổ chức khoa học trên thế giới để tìm kiếm các nguồn cung vaccine và thuốc cho Việt Nam; hướng dẫn khám chữa bệnh COVID-19 cho Nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Thủ tướng đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học phát huy hơn nữa vai trò và uy tín của mình trong hỗ trợ công tác thông tin, truyền thông để phổ biến rộng rãi, giải thích rõ ràng với Nhân dân về khía cạnh, góc nhìn khoa học của những biện pháp phòng chống dịch. “Làm sao để dân biết, dân hiểu, dân tin, dân ủng hộ, hưởng ứng, dân đồng hành và cùng làm”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.

“Tôi tin tưởng rằng các nhà khoa học ngành Y sẽ tiếp tục truyền thống của thế hệ đi trước với trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng cống hiến để thắp sáng ngọn đuốc tìm tòi, khám phá, sáng tạo, phát minh vì sức khỏe của cộng đồng, vì sự phát triển của đất nước. Nhân dân luôn biết ơn và dành tình cảm đặc biệt cho các thầy cô, các nhà khoa học, các nhà quản lý ngành Y - những người thầy mặc blue trắng vì hạnh phúc của nhân dân. Đó là động lực vô cùng to lớn để các đồng chí quyết tâm rồi sẽ quyết tâm hơn nữa, cống hiến rồi sẽ cống hiến hơn nữa vì sự nghiệp bảo vệ sức khỏe của Nhân dân và xa hơn nữa là đóng góp cho đất nước, cho nhân loại”, Thủ tướng nói.

Về các kiến nghị, đề xuất tại cuộc làm việc, Thủ tướng trực tiếp giải đáp một số nội dung, đồng thời giao các cơ quan liên quan tiếp thu, giải quyết theo thẩm quyền để bổ sung các cơ chế, chính sách, biện pháp, cách tổ chức thực hiện trước mắt và lâu dài.

“Những gì đã làm tốt thì cố gắng làm tốt hơn, những gì chưa tốt thì kịp thời phát hiện, điều chỉnh. Càng khó khăn, phức tạp, càng nhạy cảm thì càng phải bình tĩnh, đoàn kết, giữ đúng nguyên tắc, phát huy dân chủ, huy động trí tuệ tập thể, cầu thị, khiêm tốn, chú ý lắng nghe tiếp thu ý kiến còn khác nhau, kể cả ý kiến phản biện, có giải pháp phù hợp, khi đã thống nhất thì tổ chức thực hiện thật hiệu quả, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, làm tốt hơn nữa mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó”, Thủ tướng nêu rõ./.