Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Ngày Tết nghĩ chuyện nếp nhà

Ngô Thế Lâm - 06:05, 31/01/2025

Tết Việt, cùng bao biến thiên của thời gian, từ những giao thoa cũ, mới như một quy luật tất yếu, vẫn còn đó vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người những điều xưa cũ thật khó đổi dời. Tết vẫn như một lời hẹn ân cần, một niềm háo hức sum vầy, xốn xang…

Nấu bánh chưng ngày Tết. Ảnh TL
Nấu bánh chưng ngày Tết. Ảnh TL

Tôi đã thuộc nằm lòng câu nhắn gửi đầy yêu thương của mẹ cho đứa con xa những ngày cuối Chạp: “Bao giờ con được nghỉ Tết, con đã đặt vé tàu chưa?”. Qua năm tháng, lời của mẹ trong tôi đã mặc nhiên trở thành một nghĩa vụ trở về. Và tôi chưa lần nào lỡ hẹn với mẹ, với gia đình cùng mặc định của riêng mình: Tết là để về nhà!

Ngôi nhà của bố mẹ xấp xỉ tuổi tôi, đã nhuốm màu thời gian với những mảng tường, khoảng sân cũ kỹ, rêu mốc. Ở đấy cưu mang và lưu giữ bao ký ức vui buồn tuổi thơ tôi. “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”, việc đầu tiên khi về nhà đón Tết, tôi thường bắt tay ngay vào việc sơn sửa, “khoác áo” mới cho ngôi nhà của mình. Việc làm này luôn tạo lên trong tôi những xúc cảm thật khó tả, như thể tôi đang được đối thoại với thời gian, với bao dời đổi thăng trầm…

Làng quê dần hiện đại, các dịch vụ phục vụ Tết cũng nhan nhản mọc lên, nhưng dù bận rộn đến mấy, bố tôi vẫn giữ thói quen tự gói bánh chưng mỗi dịp Tết. Khi nồi bánh được nhóm lên, ùng ục sôi là có bao câu chuyện nhỏ to được nhớ về, quây quần san sẻ.

Du Xuân.
Du Xuân

Mẹ tôi, người phụ nữ được khen ngợi là rất giỏi bếp núc, luôn quan tâm trau chuốt cho từng mâm cỗ Tết, đặc biệt là cỗ tất niên và cúng giao thừa. Mẹ cũng không quên căn dặn con cháu dù đi đâu, làm gì cũng nhớ về nhà bên mâm cơm chiều 30 Tết. Mâm cơm mang một dư vị thiêng liêng, không dễ trộn lẫn và không giống với bất cứ bữa cơm nào trong năm. Và như mẹ từng nói, nó không nhất thiết phải thịnh soạn, mà cốt yếu là ở sự đông đủ, chan hoà của các thành viên trong gia đình.

Còn bố tôi, từ nhỏ đã tập cho tôi thói quen về với các lễ nghi họ tộc. Đầu tiên, cứ vào độ 25 tháng Chạp trở đi, tôi thường theo bố đi tảo mộ, sang sửa lại mộ phần cho ông bà, tiên tổ, thay cát mới cho lư hương trên bàn thờ. Tiếp đến, bố đưa tôi về lễ Chạp họ - một nghi thức cuối năm để kết nối con cháu, anh em trong họ hàng, thắt chặt tình máu mủ, ruột thịt. Mặc dù lặp lại đều đặn mỗi năm nhưng trong tôi vẫn vẹn nguyên những xúc cảm bồi hồi khi nhìn từng cây hương, ngọn khói ngày cuối năm bịn rịn bay lên trong niềm tưởng nhớ ông bà, khắc khoải thương về cội nguồn, quê xứ…

Lại nhớ, những mùa Tết đã xa, thời mà các phương tiện truyền thông còn hạn chế, chưa có các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, chụp ảnh ngày Tết trở thành một thói quen mặc định và như một nhu cầu tinh thần không thể thiếu để lưu giữ lại những khoảnh khắc đoàn viên của gia đình. Mãi đến sau này, khi nhớ về và ngoảnh lại, ta chợt thấy yêu thương và trân quý nhiều hơn nghĩa tình xưa cũ, nơi có những cái Tết còn ở lại bền sâu trong khắc khoải lòng mình.

Mâm cơm chiều 30 Tết với các món ăn đậm bản sắc của miền Nam. Ảnh TL
Mâm cơm chiều 30 Tết với các món ăn đậm bản sắc của miền Nam. Ảnh TL

Để thấy rằng, dù đời sống có hiện đại đến đâu, giá trị mới có hấp dẫn thế nào, những nếp nghĩ, thói quen cũ vẫn như một dòng chảy thâm trầm mà hun đúc thành đạo lý, nếp ứng xử cần giữ gìn ngày Tết. Điều này càng có ý nghĩa hơn đối với lớp trẻ ngày nay khi thiên về lối sống phóng túng, có phần vị kỷ, ngày càng xa rời các giá trị truyền thống của cha ông.

Nếp xưa, tục cũ hiện diện từ những điều gần gũi, giản đơn trong mỗi gia đình ngày Tết cũng góp phần gìn giữ và trao truyền văn hóa dân tộc qua từng thế hệ. Với ý nghĩa đó, như một sợi dây kết nối, thắt chặt tình thân gia đình, họ mạc; giúp ta học được cách yêu thương, biết ơn và trân trọng quá khứ. Hơn bao giờ hết, ta có cơ hội tìm về ý thức cội nguồn để nhắc nhớ, răn dạy mà sửa sang, trau chuốt nhân cách, tâm hồn.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
“Nước trời” của người Tà Riềng

“Nước trời” của người Tà Riềng

Đến xã Đắc Tôi, huyện vùng biên Nam Giang (Quảng Nam) mà không một lần thưởng thức “nước trời” thì quả thật uổng phí. Khắp dãy Trường Sơn, những vạt rừng đoák xanh tươi đựng thứ nước màu trắng đục, thơm dịu, nồng nàn đã gắn bó với đồng bào Tà Riềng (một nhóm địa phương thuộc dân tộc Gié-Triêng) và trở thành đặc sản quê hương Nam Giang. Nơi đây gọi là rượu tà vạt.
Tin nổi bật trang chủ
Tuyên Quang: Tập quán trồng lúa nước của người Tày là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Tuyên Quang: Tập quán trồng lúa nước của người Tày là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Sắc màu 54 - Minh Nhật - 1 giờ trước
Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có quyết định chứng nhận “Tri thức và tập quán trồng lúa nước của người Tày” ở thị trấn Lăng Can và các xã: Hồng Quang, Khuôn Hà, Thượng Lâm, Phúc Yên, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sau Tết nông dân Lào Cai xuống đồng sản xuất vụ Xuân

Sau Tết nông dân Lào Cai xuống đồng sản xuất vụ Xuân

Kinh tế - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Ngay sau kỳ nghỉ tết Nguyên Đán, bà con nông dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã xuống đồng để sản xuất vụ Xuân bảo đảm kịp khung thời vụ.
Thanh niên cả nước nhập ngũ từ 13-15/2 và điểm mới trong tuyển quân

Thanh niên cả nước nhập ngũ từ 13-15/2 và điểm mới trong tuyển quân

Tin tức - Minh Nhật - 1 giờ trước
Từ ngày 13-15/2, thanh niên cả nước sẽ lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự. Quá trình khám sức khỏe được thực hiện chặt chẽ giúp hạn chế việc bù đổi, loại trả công dân không đủ tiêu chuẩn.
Du khách nô nức trẩy Hội Lim Xuân Ất Tỵ

Du khách nô nức trẩy Hội Lim Xuân Ất Tỵ

Sắc màu 54 - Minh Nhật - 1 giờ trước
Trong hai ngày 9 - 10/2 (tức ngày 12 - 13 tháng Giêng năm Ất Tỵ), Hội Lim - lễ hội lớn nhất vùng Kinh Bắc, đã chính thức khai hội, thu hút hàng nghìn du khách thập phương đến trẩy hội, du Xuân.
Xuân ấm áp trong những căn nhà “3 cứng”

Xuân ấm áp trong những căn nhà “3 cứng”

Công tác Dân tộc - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Thời gian qua, tỉnh Ninh Thuận đã huy động nhiều nguồn lực chung tay xây dựng nhà ở cho những gia đình khó khăn bảo đảm an cư, vươn lên ổn định cuộc sống. Trong mùa Xuân mới Ất Tỵ 2025 này, nhiều gia đình ở tỉnh Ninh Thuận phấn khởi đón Tết đầm ấm, vui tươi trong những căn nhà “3 cứng” còn thơm mùi sơn mới...
Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê

Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 8/2/2025, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội Thuyền hoa và Đua thuyền trên sông Dinh. Lễ hội cầu ngư xã An Phú. Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Nét đẹp văn hoá trong hội “Hát qua làng” tại xã Bản Phiệt

Nét đẹp văn hoá trong hội “Hát qua làng” tại xã Bản Phiệt

Tin tức - Thanh Nga - 2 giờ trước
Cứ mỗi độ Xuân về, người Dao Tuyển ở xã Bản Phiệt lại mong chờ lễ hội "Hát qua làng" để chúc phúc, mừng năm mới qua các câu hát giao duyên và tham gia các trò chơi dân gian. Đây là phong tục truyền thống mang đậm nét văn hoá độc đáo của đồng bào Dao Tuyển tại xã Bản Phiệt.
Tăng cường bảo vệ đàn gia súc và diện tích rau màu trong những ngày rét đậm

Tăng cường bảo vệ đàn gia súc và diện tích rau màu trong những ngày rét đậm

Trang địa phương - Minh Nhật - 2 giờ trước
Những ngày qua, nhiệt độ tại các tỉnh miền núi phía bắc giảm mạnh, trời rét đậm, một số khu vực vùng núi cao có băng giá, ảnh hưởng việc sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi.
Định hình cho một thành phố di sản

Định hình cho một thành phố di sản

Sắc màu 54 - Tiêu Dao - 2 giờ trước
Huế định hướng phát triển trên cơ sở những nét đặc thù về lịch sử, văn hóa, cảnh quan kiến trúc của mô hình thành phố trực thuộc trung ương. Trước vận hội mới, di sản văn hóa Huế giàu tiềm năng đứng trước ngưỡng lịch sử được cởi bỏ “tấm áo” gò bó để tỏa sáng giá trị lịch sử, văn hóa.
“Nước trời” của người Tà Riềng

“Nước trời” của người Tà Riềng

Phóng sự - Hồng Phúc - Văn Sơn - 4 giờ trước
Đến xã Đắc Tôi, huyện vùng biên Nam Giang (Quảng Nam) mà không một lần thưởng thức “nước trời” thì quả thật uổng phí. Khắp dãy Trường Sơn, những vạt rừng đoák xanh tươi đựng thứ nước màu trắng đục, thơm dịu, nồng nàn đã gắn bó với đồng bào Tà Riềng (một nhóm địa phương thuộc dân tộc Gié-Triêng) và trở thành đặc sản quê hương Nam Giang. Nơi đây gọi là rượu tà vạt.
Đánh thức du lịch Nam Trà My

Đánh thức du lịch Nam Trà My

Du lịch - Minh Ngọc - 4 giờ trước
Chú trọng đầu tư, phát triển hạ tầng du lịch vùng sâm và phát huy các giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc Xơ Đăng, tạo điểm nhấn cho bức tranh du lịch Nam Trà My là hướng đi mà chính quyền địa phương đã và đang thực hiện.