Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 15/11. (Ảnh: DUY LINH)Chiều 15/11, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội cho ý kiến việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Hơn 2.500 tỷ đồng chưa giải ngân được và đã bị hủy dự toán
Báo cáo tại phiên họp, liên quan đến việc bố trí nguồn vốn cho dự án đang còn ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, theo quy định tại khoản 1 Điều 68 và khoản 5 Điều 101 của Luật Đầu tư công, kế hoạch đầu tư công năm 2020 chỉ được giải ngân đến hết ngày 31/12/2021; kế hoạch đầu tư công năm 2021 của dự án đã được Chính phủ cho phép kéo dài giải ngân đến ngày 31/12/2022. Do đó, đến thời điểm hiện nay, toàn bộ số vốn kế hoạch năm 2020, 2021 còn lại chưa giải ngân hết đã bị hủy dự toán theo quy định.
Về nguyên tắc, UBND tỉnh Đồng Nai phải nộp toàn bộ số vốn chưa giải ngân hết của năm 2020, 2021 về ngân sách trung ương. Vì số tiền 2.510,372 tỷ đồng (trong đó bao gồm 1.543,623 tỷ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2021 và 966,749 tỷ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2020) đã hủy dự toán theo quy định của pháp luật nên phương án Chính phủ đề xuất tại Tờ trình số 558/TTr-CP ngày 16/10/2023 không thể thực hiện được.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh báo cáo tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)Tuy nhiên, theo Báo cáo số 12684/BC-BGTVT ngày 7/11/2023 của Bộ Giao thông vận tải về tiếp thu, giải trình các ý kiến Đại biểu Quốc hội tại tổ về điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14, do khó khăn trong việc bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 cũng như cân đối hằng năm cho dự án, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân số vốn 2.510,372 tỷ đồng sang năm 2024 để hoàn thành dự án.
Việc này tương tự như Quốc hội đã cho phép gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn kế hoạch năm 2018 tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 và gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn dự phòng ngân sách trung ương năm 2016 bổ sung cho tỉnh Bình Thuận để thực hiện dự án hồ chứa nước Ka Pét tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023.
Tổng Thư ký Quốc hội đã có Văn bản số 2991/TTKQH-KT ngày 2/11/2023 đề nghị Chính phủ bổ sung Tờ trình về việc đề xuất nguồn để bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và bố trí dự toán hằng năm. Đến hết ngày 14/11/2023, Thường trực Ủy ban Kinh tế vẫn chưa nhận được Tờ trình chính thức của Chính phủ về nội dung nêu trên.
Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, hiện nay, chưa có Tờ trình chính thức của Chính phủ về đề xuất nguồn để bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và bố trí dự toán hằng năm, nếu trên cơ sở ý kiến Đại biểu Quốc hội, UBTV Quốc hội xem xét, quyết định ngay thì chưa chặt chẽ. Trường hợp Chính phủ có Tờ trình về nguồn vốn, cũng cần có cơ quan thẩm tra để báo cáo UBTV Quốc hội để bảo đảm đầy đủ quy trình, thủ tục.
2 phương án tháo gỡ vướng mắc
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho rằng, Chính phủ cần phải tìm nguồn hợp pháp để thực hiện việc bố trí cho dự án này, bởi vì về nguyên tắc, dự toán hủy rồi thì không có cách gì để kéo dài hơn.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh tham gia ý kiến thảo luận. (Ảnh: DUY LINH)Về đề nghị cho phép thực hiện tương tự như Quốc hội đã cho phép gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn dự phòng ngân sách trung ương của tỉnh Bình Thuận để thực hiện dự án hồ chứa nước Kapet, ông Lê Quang Mạnh cho rằng, hai việc này không giống nhau.
“Bởi đối với dự án hồ chứa nước Ka Pét, khi Quốc hội đồng ý cho phép kéo dài thì Quốc hội chưa phê chuẩn quyết toán năm 2022. Bên cạnh đó, khoản dự toán cho dự án hồ chứa nước Ka Pét cũng chưa bị hủy”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội nêu rõ.
Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, trong quá trình phối hợp với Ủy ban Kinh tế để tiếp thu, giải trình ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, có một vấn đề là việc xem xét cho phép chuyển nguồn gặp vướng mắc, khó khăn, nguyên nhân là do khoản tiền 2.510 tỷ đồng đã bị hủy dự toán.
Thứ trưởng Trần Quốc Phương nêu rõ, cấp có thẩm quyền gồm cả Quốc hội hay Thủ tướng chỉ cho phép kéo dài nguồn vốn hoặc chuyển nguồn thời gian thực hiện vốn khi vẫn còn thực hiện dự toán. Do đó, hiện đã hủy dự toán thì rất khó để trình Quốc hội. Theo kế hoạch dự toán ngân sách năm 2023 và năm 2024, hiện không còn nguồn nào dư ra để đáp ứng yêu cầu bố trí cho dự án Long Thành.
Về hướng tháo gỡ vướng mắc này, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề cập 2 phương án. Thứ nhất là khoản dự phòng ngân sách trung ương năm 2023, hiện còn một khoản chưa tiêu hết có thể đáp ứng đủ khoản 2.510 tỷ đồng. Nhưng khoản này nằm trong dự toán ngân sách năm 2023, không phải năm 2024.
Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)Thứ trưởng cho rằng, muốn sử dụng khoản tiền dự phòng ngân sách trung ương năm 2023 để phục vụ cho dự toán năm 2024 thì cần phải trình Quốc hội cho phép chuyển khoản tiền 2.510 tỷ đồng thuộc dự phòng ngân sách năm 2023 sang năm 2024 để chi tiêu trong năm 2024.
Phương án thứ hai là cho phép bố trí nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2024. Theo Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, về mặt tiêu chí, phương án này không đúng với Luật Ngân sách Nhà nước, nhưng trong trường hợp cấp bách, có thể xem xét bố trí thêm. Như vậy, có thể có nguồn để đáp ứng nhu cầu bố trí vốn cho nhiệm vụ này trong năm 2024.
Trên cơ sở đó, Thứ trưởng Trần Quốc Phương mong muốn Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ đề nghị bổ sung dự toán năm 2024 khoản 2.510 tỷ đồng. Vì theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, mọi khoản chi phải có dự toán, nếu chưa có thì phải bổ sung vào năm 2024 thì mới chi tiêu được. Và nguồn tương ứng có thể đáp ứng yêu cầu này là từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương.
Phát biểu kết luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trên cơ sở ý kiến của cơ quan thẩm tra, UBTV Quốc hội đồng ý chủ trương kéo dài thời gian thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Đối với việc bố trí nguồn vốn cho dự án, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành liên quan, căn cứ quy định của pháp luật, nghiên cứu phương án cụ thể trình UBTV Quốc hội, Quốc hội cho ý kiến.
