Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Diễm và “Những đứa trẻ trong sương”

Hồng Phúc - 08:04, 29/10/2022

Tháng 11 năm 2021, Hà Lệ Diễm (SN 1992) - cô gái người Tày đến từ Bắc Kạn bất ngờ được vinh danh Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan Phim tài liệu Quốc tế Amsterdam (Hà Lan). Chỉ mặc một chiếc áo khoác bình dân, cô gái nhỏ bé khiến mọi người trong hội trường phải ngưỡng mộ bởi hành trình lặng lẽ, âm thầm làm bộ phim “Những đứa trẻ trong sương” suốt 4 năm.

Hà Lệ Diễm với trang phục dân tộc Tày trong một lần tác nghiệp. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Hà Lệ Diễm với trang phục dân tộc Tày trong một lần tác nghiệp. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Làm phim tài liệu chỉ vỏn vẹn 2 triệu đồng

Xưa nay, nói đến đạo diễn, người làm phim, hình ảnh công chúng thường thấy là những chàng trai cao to với những đạo cụ quay phim hoành tráng, cùng với êkip vài ba người. Thế nhưng, cô gái Tày nhỏ nhắn này lại chọn một con đường chông gai: trở thành nhà làm phim tài liệu độc lập. Có phim, Diễm “cân” tất từ a đến z: quay, dựng phim, xử lý âm thanh, ánh sáng,…

“Mình là người yêu thích cảm giác tự do và thích tự tìm tòi, mày mò học hỏi mọi thứ. Hơn 10 năm bước vào con đường này, mình nghiệm ra rằng, chỉ cần bình tĩnh, điều chỉnh được hơi thở thì các khung hình sẽ được quay vào ống kính chuẩn chỉnh, không bị rung. Quan trọng là câu chuyện, là cảm xúc. Vất vả đến mấy, chỉ cần đủ đam mê thì khó khăn sẽ là những chuyện nhỏ”, Diễm chia sẻ.

Tốt nghiệp khoa Báo chí - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), Diễm đã từng làm báo. Nhưng có lẽ môi trường báo chí chưa thỏa được tâm hồn nhạy cảm và trái tim luôn muốn thu hết những thanh âm của đời sống nên cô gái Tày đã rẽ sang hướng làm phim tài liệu - một dòng phim vốn rất kén người xem.

Sự nghiệp 10 năm làm phim của Diễm mới chỉ có 3 tác phẩm. Trừ “Giường xinh” là bài tốt nghiệp khóa học làm phim tài liệu Varan Vietnam năm 2016, 2 tác phẩm còn lại đều đạt giải. “Con đi trường học”- phim đầu tay Diễm tự làm một mình khi còn là sinh viên đại học - đạt giải Cánh diều Bạc năm 2013 (năm đó Cánh diều không có giải Vàng).

“Con đi trường học” là phim kể về một phụ nữ người Dao đơn thân bị HIV, một mình nuôi con ở Bắc Kạn. Cả niềm tin yêu và hy vọng sống chị dồn vào đứa con trai duy nhất. Để có những thước phim chân thật nhất, cô sinh viên Hà Lệ Diễm khi ấy cứ rảnh là bắt xe khách từ Hà Nội về Bắc Kạn, trèo đèo lội suối tới căn nhà cheo leo giữa rừng núi, ăn ngủ cùng nhân vật. “Có khi chỉ ăn măng xào, nộm ớt nghe nhân vật kể chuyện đời mình, tôi cảm thấy mình thực sự được sống nhiều hơn”, Diễm kể.

Ít người biết rằng, dù được giải Cánh diều Bạc nhưng với bộ phim “Con đi trường học”, số tiền mà Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển tài năng điện ảnh (TPD) hỗ trợ cho đạo diễn làm phim độc lập chỉ vỏn vẹn 2 triệu đồng. Để hoàn thành bộ phim, Diễm đã sử dụng máy ảnh canon 550D của mình để quay thay vì thuê máy quay. “Một đứa giày bê bết đất, lỉnh kỉnh chân máy, máy quay, lăn lộn ở bất cứ góc khuất, xó xỉnh nào của cuộc sống để làm phim...”, Diễm tự nhận mình như thế.

Từ kẻ lang bạt khắp nơi, cơm đường cháo chợ để làm phim, bằng nỗ lực âm thầm và lòng đam mê, cống hiến với nghề, Hà Lệ Diễm đã được đặt chân đến những đất nước xa xôi cô từng mơ ước như: Hàn Quốc, Hồng Kông, Canada, Hà Lan, Ấn Độ… để tham gia những khóa học và dự án phim quốc tế.

Phim chính là cuộc sống

Diễm theo đuổi dòng phim tài liệu trực tiếp, ưu tiên sự thật, tối giản lời bình, hầu như không có bàn tay can thiệp của đạo diễn. Cuộc sống, tính cách, hoàn cảnh của nhân vật được đạo diễn kể bằng những thước phim hoàn toàn trung thực. Nữ đạo diễn thường làm phim về đề tài phụ nữ, trẻ em vùng cao. “Tôi yêu không khí, con người của những vùng đất núi đồi trập trùng, sương giăng mây phủ. Nó khiến tôi có cảm giác tự do, phiêu lưu và được là chính mình chứ không phải một cô gái mắc kẹt trong những chiếc hộp bê tông ở thành phố”, Diễm tâm sự.

“Những đứa trẻ trong sương” là phim dài gần 100 phút kể về cô bé người dân tộc Mông tên Di, 12 tuổi, sống trong bản cách trung tâm Sa Pa khoảng 12 cây số. Nhiều cô bé xinh xắn, hồn nhiên như cây cỏ như Di phải đối diện với tục kéo vợ - điều có thể làm thay đổi tương lai của các em theo hướng ít tích cực.

Bộ phim có sự hỗ trợ sản xuất, dựng phim của vợ chồng đạo diễn Trần Phương Thảo và Swann Dubus, hậu kỳ bởi Purin Pictures và White Light Studio (Thái Lan) đã giúp Diễm giành giải thưởng tuyệt đối cho vai trò đạo diễn tại Liên hoan Phim tài liệu Quốc tế Amsterdam năm 2021. Đây là liên hoan phim tài liệu có quy mô lớn nhất hiện nay, thu hút các nhà làm phim tài liệu từ khắp thế giới.

3 năm rưỡi quay phim, dựng mất 6 tháng, nguyên việc dịch nháp phim từ tiếng Mông sang tiếng phổ thông đã mất 3 tháng. Diễm đã cùng Di trải qua tuổi thơ tươi đẹp từ khi em là đứa trẻ tới khi trở thành thiếu nữ. Đạo diễn trẻ luôn trăn trở rất nhiều về số phận những đứa trẻ vùng cao như Di. Giữa giá trị truyền thống cần gìn giữ với một bên là sự xâm lấn của giá trị hiện đại, ngày sau cuộc đời những phụ nữ ấy sẽ thế nào?

Diễm miệt mài hằng năm trời với nhân vật, chứng kiến họ lớn lên, thay đổi. Rõ ràng, trên thực tế, tảo hôn, buôn bán phụ nữ và trẻ em tại vùng DTTS, miền núi là những vấn đề rất nóng được cả xã hội quan tâm. Nhưng không lên án, phê phán, phim của Diễm trong trẻo, nhẹ nhàng nhưng đầy ám ảnh.

“Tôi không phán xét ai hay điều gì tốt xấu. Tôi làm phim là để ghi lại những điều chân thật nhất từ đời sống của nhân vật, bởi suy cho cùng, chúng ta cũng là những người từ ngoài nhìn vào chứ không thực hành văn hóa của họ. Bất kỳ văn hóa nào không còn phù hợp nữa thì cộng đồng ấy sẽ loại bỏ thôi. Có điều, qua phim của mình, tôi mong muốn nói với những đứa trẻ vùng cao được tiếp cận với nhiều cơ hội học tập hơn. Bởi vì bầu trời ngoài kia rất rộng lớn”.

Cuộc đời họ có thể khác hơn không? Đó là tiếng nói đầy trách nhiệm và nhân văn của một người làm phim. Phim của Diễm như là hơi thở của đời sống, những phận người cũng tự nhiên đi vào phim khiến đạo diễn nhiều lúc quên mất phải bật máy quay. Những khung trời trong trẻo, những tiếng cười và cả những giá trị đè nặng lên mỗi phận người, tất cả đã hòa quyện nhuần nhuyễn trong những thước phim tài liệu khiến công chúng vừa xúc động vừa day dứt.

Trò chuyện với đạo diễn trẻ này, tôi cảm nhận được rõ rệt con người khiêm nhường và chân thật của cô. Diễm kể về khó khăn, vất vả trên những chặng đường làm phim một cách nhẹ tênh. Cô bảo, nghề nào cũng khó khăn, gian nan cả, quan trọng là mình thu xếp cuộc đời mình cho gọn gàng để có thể sống hạnh phúc với niềm đam mê của mình.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lão nghệ nhân "đưa" khách Tây về làng

Lão nghệ nhân "đưa" khách Tây về làng

Bắt tre trúc quanh nhà cất lên “tiếng nói” của mình, lão nghệ nhân già nơi rẻo đất cửa sông còn mạnh dạn “đưa Tây về làng”, khởi tạo nguồn sinh kế xanh cho chính cộng đồng địa phương từ cơn sóng du lịch làng quê đang nở rộ.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: 63 tỉnh thành hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương

Thủ tướng: 63 tỉnh thành hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương

Phát biểu bế mạc Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị ở cấp xã, ngày 15/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, 63 tỉnh thành, hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương, phải thay đổi tư duy, xóa bỏ định kiến để tất cả vì sự phát triển chung, đồng thời điều quan trọng nhất của cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy là chuyển đổi trạng thái sang kiến tạo, chủ động phục vụ, giải quyết các công việc, vấn đề của người dân và doanh nghiệp, gần dân, sát dân, bám dân, bám cơ sở.
Người có uy tín Trà Văn Có: Xây dựng tộc họ khuyến học

Người có uy tín Trà Văn Có: Xây dựng tộc họ khuyến học

Gương sáng giữa cộng đồng - Thái Sơn Ngọc - 17:35, 15/06/2025
Tại thôn Trà Nô, xã Phước Hà, huyện Thuận Nam, ông Trà Văn Có là Người có uy tín chăm lo xây dựng tộc họ khuyến học, khuyến tài tiêu biểu của địa phương, được Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Ninh Thuận biểu dương, khen thưởng. Đây là tộc họ điển hình về tinh thần hiếu học, nhiều người tốt nghiệp đại học tham gia công tác địa phương. Với vai trò là Người có uy tín, ông Có tích cực tham gia xây dựng bản làng no ấm, thanh bình.
Người “vác tù và” ở buôn Trum

Người “vác tù và” ở buôn Trum

Gương sáng giữa cộng đồng - Lê Hường - 17:32, 15/06/2025
Ông Y Taih Priêng (SN 1962), Trưởng buôn Trum, xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông được người dân gọi bằng cái tên trìu mến “người vác tù và” của buôn. Ông chia sẻ với dân cách làm kinh tế, hòa giải, gắn kết các mối quan hệ, động viên người dân cùng nhau bảo vệ an ninh, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.
Chung kết cuộc thi Miss & Mister Fitness Super Model World mùa 3 tại Quy Nhơn

Chung kết cuộc thi Miss & Mister Fitness Super Model World mùa 3 tại Quy Nhơn

Thể thao - Giải trí - T.Nhân-H.Trường - 17:10, 15/06/2025
Tối 14/6, tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành, Tp. Quy Nhơn (Bình Định) diễn ra đêm chung kết cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới mùa 3 năm 2025 (Miss & Mister Fitness Super Model World 2025) với sự góp mặt của 33 thí sinh đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Đây là lần đầu tiên tỉnh Bình Định đăng cai tổ chức sự kiện này.
Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới)

Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới)

Tin tức - Minh Nhật - 15:05, 15/06/2025
Trong 2 ngày (14 và15/6), Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới).
Báo chí Cách mạng Việt Nam - Nhịp cầu nối hiệu quả giữa Quốc hội với Nhân dân

Báo chí Cách mạng Việt Nam - Nhịp cầu nối hiệu quả giữa Quốc hội với Nhân dân

Thời sự - Minh Nhật - 13:42, 15/06/2025
Sáng 15/6, tại Nhà Quốc hội diễn ra cuộc gặp mặt thân tình với lãnh đạo các cơ quan báo chí, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn gửi lời tri ân sâu sắc tới đội ngũ những người làm báo cả nước, đồng thời nhấn mạnh vai trò to lớn của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay ngày 11/6, có những thông tin đáng chú ý sau: Ruộng bậc thang Y Tý mùa đổ ải. Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh . Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sáp nhập Khánh Hòa - Ninh Thuận: “Cơ hội vàng” để vùng đồng bào DTTS phát triển

Sáp nhập Khánh Hòa - Ninh Thuận: “Cơ hội vàng” để vùng đồng bào DTTS phát triển

Vấn đề - Sự kiện - Ngọc Ánh - 13:40, 15/06/2025
Ngày 12/6 vừa qua, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Theo đó, hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa sẽ sáp nhập thành tỉnh Khánh Hòa (mới) có diện tích tự nhiên 8.555km2, quy mô hơn 2,2 triệu dân và 65 đơn vị hành chính trực thuộc (48 xã, 16 phường, 1 đặc khu). Việc sáp nhập hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận đang mở ra nhiều cơ hội thúc đẩy vùng đồng bào DTTS phát triển.
Cà Mau: Giai đoạn 2026 – 2030 thêm 815 tỉ đồng cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn

Cà Mau: Giai đoạn 2026 – 2030 thêm 815 tỉ đồng cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn

Xã hội - Như Tâm - 13:27, 15/06/2025
Ông Nguyễn Minh Luân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh vừa ký ban hành Quyết định số: 1122/QĐ-UBND về việc Ban hành Đề án Kế hoạch vốn ngân sách tỉnh Cà Mau ủy thác sang Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2026 – 2030.
Thuận Châu (Sơn La): Hỗ trợ 2,5 tỷ đồng thực hiện gói chính sách chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em

Thuận Châu (Sơn La): Hỗ trợ 2,5 tỷ đồng thực hiện gói chính sách chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em

Tin tức - Minh Anh - 12:22, 15/06/2025
Thuận Châu (tỉnh Sơn La) là huyện miền núi, với trên 90% dân số là đồng bào DTTS; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều chiếm 18,16%, giao thông đi lại còn khó khăn; một số hủ tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại; trình độ nhận thức của người dân còn hạn chế. Trong những năm gần đây, số lượng phụ nữ được tiếp cận, sử dụng dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ, trẻ em DTTS ngày càng tăng.
Tâm là gốc của phước lành

Tâm là gốc của phước lành

Dân tộc - Tôn giáo - Việt Hà - 12:14, 15/06/2025
Không cần nhiều tài sản, người nghèo vẫn có thể tạo nên phước báu lớn nếu biết thực hành bố thí bằng tâm thanh tịnh, đúng như lời dạy của Đức Phật.
Bão số 1 ở miền Trung khiến 7 người chết, mất tích

Bão số 1 ở miền Trung khiến 7 người chết, mất tích

Tin tức - Minh Nhật - 21:02, 14/06/2025
Mưa lũ phức tạp do bão số 1 đã khiến 7 người chết, mất tích, hàng nghìn ngôi nhà, hàng chục ha hoa màu bị ngập, nhiều tuyến đường giao thông bị hư hỏng nghiêm trọng.