Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làng ca sĩ dưới chân núi Lang Bian

Uông Thái Biểu - 19:52, 08/05/2023

Người Cơ Ho dưới chân triền núi Lang Bian có năng khiếu âm nhạc bẩm sinh. Từ vùng đất này đã cất lên rất nhiều giọng hát, hàng chục ca sĩ đã thành danh trong tỉnh, trong nước. Nếu chia tỷ lệ ca sĩ trên dân số, thì mật độ “người hát” ở vùng này rất cao, có thể là nhất nước.

Những đôi chân trần, tiếng chiêng hòa quyện cùng ngọn lửa dưới chân núi Lang Bian
Những đôi chân trần, tiếng chiêng hòa quyện cùng ngọn lửa dưới chân núi Lang Bian

Huyền thoại như ước mơ lãng mạn

Theo nhiều khảo cứu, người Cơ Ho dòng Lạch và dòng Chil trên Cao nguyên Lang Bian là những bộ tộc được biết đến từ rất sớm. Có giả thiết cho rằng, chính tên bộ tộc Lạch là khởi thủy danh xưng thành phố Cao nguyên Đà Lạt sau này (Đạ: Dòng nước; Lạch: Người Lạch). Đồng bào Lạch và Chil sống tập trung tại các buôn Đưng, Bonneur và Đăng Ya với chỉ khoảng vài nghìn nhân khẩu ở thị trấn và xã Lát thuộc huyện Lạc Dương, Lâm Đồng.

Người dưới chân triền núi Lang Bian có năng khiếu âm nhạc bẩm sinh. Từ vùng đất này đã cất lên rất nhiều giọng hát, hàng chục ca sĩ đã thành danh trong tỉnh, trong nước. Nếu chia tỷ lệ ca sĩ trên dân số thì mật độ “người hát” ở vùng này rất cao, có thể là nhất nước. Đó là điều rất khó lý giải. Nhớ lần người già Păngting Bốr ở sát chân núi Lang Bian kể với tôi: “Ông bà xưa vùng này truyền rằng, con trai, con gái của buôn làng muốn có giọng hát hay thì phải tìm bắt đủ bảy con ve sầu mang về cho thầy cúng đọc thần chú và “sâm” cổ (động tác vuốt vào thanh quản để điều chỉnh cổ họng) rồi nướng lên ăn. Người được ăn ve như vậy thì giọng hát sẽ khỏe khoắn, cao vút và truyền cảm”.

Mang chuyện này hỏi Krajăn Plin, người đã viết ca khúc “Lang Bian s’ning” (Nghĩ về Lang Bian, lời Krajăn Dick). Ông bộc bạch, là người lớp sau, không biết thực hư thế nào, nhưng chuyện này nói lên rằng, người Lạch luôn ước ao có được giọng hát bền bỉ, cuốn hút và lay cảm như tiếng ve sầu.

Còn nhạc sĩ kiêm ca sĩ Krajăn Dick, nguyên Phó Đoàn Ca múa nhạc dân tộc Lâm Đồng, một người con của buôn Đăng Ya thì kể: “Người Lạch, người Chil dưới chân núi Lang Bian chúng tôi yêu âm nhạc ngay từ khi máu ở trong mình biết chảy. Âm nhạc giúp buôn làng quên đi đói khổ, cho chúng tôi luôn dạt dào cảm xúc với núi rừng quê hương, sống yêu đời, lạc quan dù trong hoàn cảnh nào”.

Cậu bé Dick ngày xưa hát vang núi rừng khi lên rẫy đuổi chim, săn thú, xuống suối bắt cá, hái rau khi trưởng thành là một nhạc sĩ tên tuổi, sáng tác nhiều ca khúc dạt dào âm hưởng dân ca bản địa. Krajăn Dick còn là giọng hát chủ đạo của Đoàn Ca múa nhạc dân tộc Lâm Đồng trong thời gian dài, được khán giả ví như “Y Moan của vùng Nam Tây Nguyên”. Ở tuổi 60, nghỉ hưu về lại buôn làng, Krajăn Dick tiếp tục trao truyền tình yêu âm nhạc và đốt lửa cảm hứng cho lớp con, lớp cháu. Tôi lại hỏi về huyền tích bảy con ve, ông nheo mắt cười vui: “Ve sầu thì hồi con nít có bắt về nướng ăn nhiều đấy, nhưng mà có phải do vậy mà hát hay, hát khỏe hay không thì mình… không biết đâu!”

Cũng giống các bậc sư phụ, đàn anh, ca sĩ Bonneur Trinh cũng nói, từ hồi ông bà đã yêu ca hát rồi, em cũng không biết giải thích thế nào. Nhưng quả là người Lạch ai cũng biết hát, ai cũng yêu văn nghệ. Đó là bản năng thiên phú, trời đất núi rừng ban cho người đồng bào mình như thế. Hồi đoạt giải Nhất tiếng hát Truyền hình TP. Hồ Chí Minh năm 2002 với bài “Lang Bian s’ning” và “Hồ trên núi” (của nhạc sĩ Phó Đức Phương), em cũng chưa qua trường lớp đào tạo thanh nhạc nào cả. Người viết bài rồi dạy em hát, hướng dẫn em đi thi là cậu họ Krajăn Plin…

Những cô gái say mê múa hát dưới chân núi mẹ Lang Bian huyền thoại
Những cô gái say mê múa hát dưới chân núi mẹ Lang Bian huyền thoại

Những thế hệ ca hát

Quả thật, niềm đam mê hát ca đã ngấm từ trong dòng máu, trong hơi thở của họ. Từ miền núi non sương gió trên cao này mỗi ngày lại ngân lên giai điệu những ca khúc “Nồng nàn Cao nguyên”, “Tạm biệt suối nguồn”, “Gọi gió” của Krajăn Dick hay “Lang Bian s’ning”, “Ka Bing ơi, em hãy về”, “Ban Mê nhớ” của Krajăn Plin. Riêng tôi, từ lâu đã thấu cảm âm nhạc của những người con của Yàng dưới chân núi mẹ Lang Bian này. Cũng như đêm nay, tôi cùng bạn bè nghe em gái Cơ Ho nấu bếp hát ca khúc “Bóng cây Kơ nia” bằng một niềm đồng cảm, xao xuyến. Ở làng buôn này không hề có phân biệt chuyên nghiệp hay nghiệp dư, em gái “nhà bếp” và các ca sĩ chuyên nghiệp như Daguot Đoát, Pàngpề Duil, rồi ngay cả già làng Krajăn Plin… đã cùng đốt lên ngọn lửa tình yêu âm nhạc trong không gian ấm áp giữa miền núi rừng lạnh lẽo, giá sương.

"Người Lạch, người Chil dưới chân núi Lang Bian chúng tôi yêu âm nhạc ngay từ khi máu ở trong mình biết chảy. Âm nhạc giúp buôn làng quên đi đói khổ, cho chúng tôi luôn dạt dào cảm xúc với núi rừng quê hương, sống yêu đời, lạc quan dù trong hoàn cảnh nào...”.

Nhạc sĩ kiêm ca sĩ Krajăn Dick Nguyên Phó Đoàn Ca múa nhạc dân tộc Lâm Đồng, người con của buôn Đăng Ya (huyện Lạc Dương)

Nhớ khi hay tin ca sĩ Bonneur Trinh đoạt giải Nhất Tiếng hát truyền hình TP. Hồ Chí Minh, chúng tôi lên buôn núi chúc mừng. Già làng Păngting Bốr rất vui, nhưng ông cũng nói thêm rằng: Ở đây còn nhiều người hát hay như Trinh lắm! Quả đúng như vậy, sau đó một năm, hai dì cháu Krajăn Út và Cil Pơi cùng lớn lên ở buôn Bonneur với Bonneur Trinh tiếp tục gây sự ngạc nhiên khi vượt qua gần 6.000 thí sinh trong cả nước để cùng 15 người khác vào đêm chung kết và nhận giải Sao Mai 2003 do VTV tổ chức tại Quảng Ninh.

Tiếng ca của nhiều người con xã Lát, thị trấn Lạc Dương cũng từ miền đất này bay xa như Cil Glé, Panting Sally, Panting Benziên, Krajăn Drim, Krajăn Doan, Liênghót Uyên Ly…, rồi Dagout Liêm, Krajăn Sik, Krajăn Điôn, Liênghót Kinh… Nhiều con em của buôn làng cũng đã, đang theo học tại các trường nghệ thuật trong nước. Hai người con của già làng Krajăn Plin là Cil Dalin và Cil Jolin, sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Văn hóa nghệ thuật quân đội và Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh, đã từng bước trưởng thành trên sân khấu ca nhạc.

Rồi ca sĩ trẻ Dagout Đoát đẹp trai vừa thắng giải ở một cuộc thi âm nhạc khu vực hay nữ ca sĩ Pàngpề Duil có thể tự tin biểu diễn nhiều dòng nhạc trên các sân khấu trong tỉnh, trong nước. Cả cậu chàng Krajăn K’Druynh hồi nhỏ bắt chước hát theo người lớn trong mỗi đêm lửa rừng, thì từ năm 2013 đã mang chất giọng bốc lửa cao nguyên của mình chinh phục công chúng và lọt vào vòng chung kết cuộc thi Tìm kiếm tài năng - Vietnam’s got talent. Đến bây giờ, ca sĩ K’Druynh trở về buôn làng, tạo lập một Trung tâm giao lưu văn hóa cồng chiêng quy mô hoành tráng. Anh tâm sự, mở trung tâm vừa kinh doanh du lịch, vừa góp phần bảo tồn văn hóa Cơ Ho mà cũng thỏa mãn niềm đam mê âm nhạc mỗi ngày cùng với những người bạn dưới chân núi Mẹ…

Hòa cảm giữa không gian nghệ thuật của những người con núi rừng, nghe tâm sự về niềm đam mê ca hát của họ, tôi cảm nhận rằng, huyền tích “ăn bảy con ve” vẫn sẽ mãi được lưu truyền trong câu chuyện âm nhạc của buôn làng này. Dù không biết những chàng trai, cô gái tôi vừa kể tên trên có được ăn ve nướng và thầy cúng có “sâm” giọng cho họ hay không, nhưng quả thật, người dưới chân ngọn núi Lang Bian có năng khiếu âm nhạc bẩm sinh. Ở nơi chốn này, họ hát như là thở mỗi ngày.

“Yêu âm nhạc từ khi máu trong người biết chảy”, nhắc lại lời Krajăn Dick. Dòng cảm thức và những huyền thoại sẽ là chất men lôi cuốn du khách và công chúng âm nhạc mọi miền về với cao nguyên. Những đêm rừng Lang Bian mãi mãi mang vẻ đẹp huyền diệu bởi tiếng hát mê say của những đứa con của Yàng hòa trong âm thanh suối đàn tingning, klongpút, t’rưng và vòng xoang uyển chuyển theo nhịp cồng chiêng đắm đuối bên bếp lửa thiêng giữa đại ngàn mênh mang…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ

"Hiến kế" để thành lập Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng

Du lịch - Ngọc Ánh - 4 giờ trước
Tại Tọa đàm “Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng – những cơ hội của tương lai”, nhiều chuyên gia văn hóa, bảo tàng, di sản và người dân làng cổ cùng bàn thảo, "hiến kế" để thành lập Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng. Tọa đàm do Ban Đại diện Nhân dân làng Bát Tràng phối hợp với Trung tâm Tinh hoa Làng nghề Việt tổ chức.
Quảng Nam: Thành lập Bảo tàng đa dạng sinh học cấp tỉnh đầu tiên cả nước

Quảng Nam: Thành lập Bảo tàng đa dạng sinh học cấp tỉnh đầu tiên cả nước

Xã hội - T.Nhân-H.Trường - 4 giờ trước
Tỉnh Quảng Nam vừa đưa vào hoạt động Bảo tàng đa dạng sinh học cấp tỉnh đầu tiên trong cả nước. Đây là hoạt động triển khai thực hiện Đề án tổ chức Năm phục hồi đa dạng sinh học Quốc gia - Quảng Nam 2024 - Chung sống hài hòa với thiên nhiên; đồng thời hưởng ứng Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học 2024 - “Hãy là một phần của Kế hoạch đa dạng sinh học” và Ngày Quốc tế Bảo tàng 2024 - “Bảo tàng vì giáo dục và nghiên cứu”.
Nam Giang (Quảng Nam): Chuẩn bị tổ chức Liên hoan cồng chiêng lần thứ VI

Nam Giang (Quảng Nam): Chuẩn bị tổ chức Liên hoan cồng chiêng lần thứ VI

Sắc màu 54 - T.Nhân - H.Trường - 4 giờ trước
UBND huyện Nam Giang (Quảng Nam) vừa thống nhất nội dung tổ chức Liên hoan “Âm vang cồng chiêng” lần thứ VI năm 2024.
Bình Định: Tổ chức chuỗi sự kiện du lịch Hè năm 2024

Bình Định: Tổ chức chuỗi sự kiện du lịch Hè năm 2024

Du lịch - T.Nhân - 5 giờ trước
Nhằm hưởng ứng Năm Du lịch Quốc gia 2024 và tiếp nối thành công của Tuần lễ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định năm 2024 (Amazing Binh Dinh Fest 2024); đẩy mạnh quảng bá thương hiệu du lịch Bình Định đến du khách trong và ngoài nước, UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Kế hoạch tổ chức chuỗi sự kiện du lịch Hè năm 2024.
Ngoại hạng Anh: Chiến thắng sát nút Newcastle, Man United chấm dứt mạch trận tồi tệ

Ngoại hạng Anh: Chiến thắng sát nút Newcastle, Man United chấm dứt mạch trận tồi tệ

Thể thao - Hoàng Minh - 5 giờ trước
Đá bù vòng 34 Ngoại hạng Anh, Newcastle đến làm khách trên sân nhà của Man United. Dù đã rất nỗ lực, nhưng đội khách vẫn phải nhận thất bại sát nút trước một Man United đang gặp nhiều khó khăn.
Tin trong ngày - 15/5/2024

Tin trong ngày - 15/5/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 15/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Triển lãm ảnh với chủ đề “Cuộc sống đời thường của Bác Hồ”. Tăng diện tích trồng dược liệu quý tại vùng đồng bào DTTS và miền núi. Người cha nuôi của 200 trẻ em khó khăn. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Kon Tum: Giới thiệu hơn 9.000 vị trí việc làm cho người lao động

Kon Tum: Giới thiệu hơn 9.000 vị trí việc làm cho người lao động

Xã hội - Ngọc Chí - 5 giờ trước
Sáng 16/5, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Tỉnh Đoàn Kon Tum và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Ngày việc làm năm 2024. Với hơn 9.000 vị trí việc làm trong nước và đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, đây là cơ hội để người lao động tiếp cận đầy đủ, kịp thời thông tin thị trường lao động và lựa chọn việc làm phù hợp.
Đắk Nông: Người dân gửi thư cảm ơn Công an giải cứu bé gái bị lừa “việc nhẹ lương cao”

Đắk Nông: Người dân gửi thư cảm ơn Công an giải cứu bé gái bị lừa “việc nhẹ lương cao”

Trang địa phương - Hoàng Thùy - 5 giờ trước
Ngày 16/5, Công an Tp. Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông cho biết, đơn vị vừa nhận được thư cảm ơn của chị H’Riêu Byă, dân tộc Ê Đê, ở Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk vì đã kịp thời giải cứu và đưa em gái của chị về với gia đình an toàn khi bị kẻ xấu dụ dỗ lừa đảo với chiêu trò "việc nhẹ lương cao".
Ngoại hạng Anh: Chelsea có chuỗi 4 trận bất bại sau chiến thắng trước Brighton

Ngoại hạng Anh: Chelsea có chuỗi 4 trận bất bại sau chiến thắng trước Brighton

Thể thao - Hoàng Minh - 5 giờ trước
Chelsea đã vươn lên vị trí thứ 6 trên bảng xếp hạng sau khi đánh bại Brighton tại trận đá bù Vòng 34 Ngoại hạng Anh. Đây là chiến thắng thứ tư liên tiếp của Chelsea sau trận thua nặng nề Arsenal 0-5 ngày 24/4.
Truyền dạy nhạc cụ truyền thống Chăm tại huyện Hàm Thuận Bắc

Truyền dạy nhạc cụ truyền thống Chăm tại huyện Hàm Thuận Bắc

Chính sách dân tộc - Lâm Tấn Bình - 5 giờ trước
Bảo tàng tỉnh Bình Thuận vừa phối hợp với UBND xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận tổ chức mở lớp truyền dạy nhạc cụ truyền thống Chăm gồm trống Ginang và kèn Saranai cho 21 học viên là con em đồng bào Chăm thuộc xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc.
Đắk Lắk: Nhiều tập thể, cá nhân hiến tặng hiện vật văn hóa truyền thống

Đắk Lắk: Nhiều tập thể, cá nhân hiến tặng hiện vật văn hóa truyền thống

Sắc màu 54 - Lê Hường - 11 giờ trước
Ngày 15/5, Thị ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk tổ chức sinh hoạt chuyên đề năm 2024 “Tự soi, tự sửa trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ”.