Nghệ thuật vẽ sáp ong trên vải là một kỹ thuật phổ biến, độc đáo của dân tộc Mông và dân tộc Dao. Bằng bàn tay khéo léo cộng với trí tưởng tượng phong phú, những người phụ nữ dân tộc Mông, Dao đã sử dụng sáp ong để tạo ra những hình ảnh hoa văn độc đáo nhằm tô điểm thêm cho vẻ đẹp của các sản phẩm truyền thống như túi xách, ví, khăn, trang phục quần áo... Đặc biệt, người Mông (nhóm Mông hoa) có những bí quyết tạo họa tiết hoa văn trên vải hết sức độc đáo và phong phú. Họ thêu không có mẫu vẽ sẵn mà bằng trí nhớ, thêu ở mặt trái, hoa văn hiện lên ở mặt phải vải với các mô típ hoa văn phong phú hàm chứa những giá trị đẹp đẽ. Kỹ thuật tạo hình hoa văn trên vải cho thấy ước vọng của con người trong suốt chiều dài lịch sử phát triển.
Vừa qua, tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đã tổ chức trải nghiệm vẽ sáp ong trên vải mộc. Chương trình nằm trong khuôn khổ sự kiện “Sáp ong - Sắc chàm”, nhân dịp kỷ niệm Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc (18/11) và Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11). Sự kiện nằm trong khuôn khổ Dự án thành phần số 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Cùng với việc phát triển nông nghiệp, từ xa xưa, đồng bào các dân tộc Mông, Dao (Dao Tiền) đã phát triển một số nghề thủ công đặc sắc như dệt vải, thêu hoa văn thổ cẩm,… trong đó có kỹ thuật vẽ hoa văn bằng sáp ong trên vải mộc.
Sáp ong vẽ trên vải mộc được dùng là sáp của loài ong khoái. Tổ ong khoái được đồng bào các DTTS bảo vệ từ xưa đến nay. Ong đến làm tổ trong các hang, có tổ cao đến 1m.
Mùa xuân ong về, thu sang ong đi. Độ tháng 6 tháng 7 âm lịch hàng năm là dịp để bà con các dân tộc Mông, Dao tiến hành thu hoạch sáp ong. Là một trong số những nghệ nhân người Mông, chị Sùng Y Thanh (Hòa Bình) chia sẻ: “Mình cứ thu hoạch rồi chia cho cả làng, năm được nhiều thì 2kg, năm ít được 1kg, sáp ong được dùng để vẽ họa tiết trên các trang phục truyền thống”.
Khi in thì đun sáp ong nóng vừa, nhiệt độ khoảng 70-80 độ C, đủ để sáp bám vào vải.
Dụng cụ để vẽ hoa văn được gọi là bút vẽ. Với người dân tộc Mông, bút vẽ có cán làm bằng tre. Ngòi được tạo bỡi các miếng đồng hình thang chéo nhau, có khoang trống nhỏ để chứa sáp.
Với phụ nữ Dao Tiền, họ sử dụng các dụng cụ bằng tre vót mỏng, hơ trên lửa thành hình tam giác, gọi là gòee. Họ thường làm từ 5-10 gòee có kích thước từ 1-5cm để tạo các hoa văn khác nhau.
Bên cạnh các loại bút vẽ truyền thống, các dân tộc còn sáng tạo thêm các khuôn đúc hoa văn hiện đại, giúp rút ngắn thời gian làm sản phẩm.
Sau khi in xong, người ta đem vải đi nhuộm chàm. Nhuộm xong phơi nắng cho khô, cứ nhiều lần như vậy cho đến khi lên màu đẹp. Công đoạn này kéo dài 4-7 ngày (đối với người Mông) và 20-30 ngày (đối với người dân tộc Dao Tiền).
Tham dự buổi trải nghiệm, bạn Nguyễn Minh Hiểu Lê (Lớp 7A2.1, Trưởng THCS Ngô Sĩ Liên) tâm sự: “Buổi trải nghiệm giúp con trân trọng hơn những giá trị văn hóa truyền thống, hiểu hơn về kỹ thuật vẽ sáp ong của người Dao Tiền”.
Chị Nguyễn Hoài Phương (Hà Nội) chia sẻ: “Chị rất thích sự kiện giới thiệu văn hóa cũng như những nghề truyền thống của dân tộc. Chị rất vui vì được hiểu thêm phần nào cuộc sống của bà con DTTS”.
Họa tiết hoa văn trên váy, áo của các dân tộc hết sức độc đáo. Với người Dao Tiền là quả trám, đồi cao,… còn với người Mông ấy là hình xoắn ốc, là hình bông hoa, mặt trời,… Song tất cả các họa tiết ấy đều là kết tinh tri thức dân gian quý giá, phản ánh cá tính, ước vọng của con người trong suốt chiều dài lịch sử phát triển. Mỗi họa tiết, hoa văn đều thể hiện những khát vọng cao đẹp của con người.
Chương trình không chỉ thu hút các bạn học sinh, sinh viên mà còn có khách du lịch trong và ngoài nước.
Bà Frances Crawford (Australia) nói: “Tôi thực sự rất vui khi được tham gia vào chương trình này. Chúng tôi đã thực hiện một số tác phẩm vẽ bằng sáp ong. Tôi còn mua một số sản phẩm truyền thống của người Dao Tiền để lưu lại kỷ niệm”.
Bên cạnh hoạt động trải nghiệm vẽ sáp ong trên vải mộc, khách tham quan còn được mặc thử những bộ trang phục truyền thống của dân tộc Mông và Dao Tiền.
Trước xu thế hội nhập, thời trang ngày càng hiện đại, song chị Bàn Thị Liên vẫn tin rằng: “Trang phục của dân tộc mình sẽ không bao giờ mai một vì chiếc áo, chiếc váy ấy theo người Dao Tiền suốt cuộc đời. Thế hệ sau tiếp nối các thế hệ trước, kế thừa, gìn giữ và phát triển”. Chị cũng hi vọng truyền thống dân tộc mình sẽ lan tỏa khắp nơi, khắp mọi miền Tổ quốc.
Cách đây 3 năm, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Nghị quyết 06-NQ/TU, ngày 17/5/2021 về phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng – an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 (Nghị quyết 06). Với nguồn lực được ưu tiên, nhiều cách làm sáng tạo, việc triển khai Nghị quyết 06 đã tạo sức bật cho những địa bàn khó khăn của tỉnh, nhất là trong xây dựng nông thôn mới.
Sức khỏe -
Minh Nhật -
15:17, 04/05/2024 Thời tiết nắng nóng dễ làm thực phẩm ôi thiu, hư hỏng, do đó người dân cần chú ý từ khâu lựa chọn thực phẩm, bảo quản, đến chế biến thức ăn.
Tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chung tay xây dựng quê hương; tiên phong đi đầu trong các phong trào thi đua để bà con tin tưởng làm theo... là công việc mà những Người có uy tín trong đồng bào DTTS ở Thanh Hóa đã và đang miệt mài thể hiện để xứng đáng với sự tín nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền, sự tin yêu của người dân.
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, trong tháng 5 và thời gian tới cần tập trung chuẩn bị thật tốt việc phục vụ Hội nghị Trung ương, kỳ họp Quốc hội sắp tới và triển khai 15 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành.
Giáo dục -
T.Nhân-H.Trường -
13:18, 04/05/2024 Với mong muốn bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS, các trường học ở miền núi Quảng Ngãi đã mở lớp đào tạo hát múa dân ca, đánh chiêng… trong học đường. Điều này vừa tạo sự thích thú cho học sinh, vừa góp phần gìn giữ văn hoá truyền thống.
.jpg "Tin trong ngày - 3/5/2024")
Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 3/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Trải nghiệm hành trình “Theo dấu chân Người”. Số người ngộ độc bánh mì tại Đồng Nai tăng lên 469 trường hợp, 5 ca nặng. Nghệ nhân, Người có uy tín Hù Cố Xuân - Niềm tự hào của người Si La. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sắc màu 54 -
Vũ Mừng - Thanh Nam -
13:12, 04/05/2024 Giải Đua ngựa Shanrila Mường Lò (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái) được diễn ra với sự tham gia thi đấu của 64 nài ngựa, đến từ 5 tỉnh: Điện Biên, Lào Cai, Tuyên Quang, Sơn La, Yên Bái. Đây là sự kiện thể thao Kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024) và 138 năm Ngày Quốc tế Lao động (1/5/1886 - 1/5/2024).
Lên Kỳ Sơn – huyện rẻo cao xứ Nghệ, đã không ít du khách từng cảm thấy mình “lạc lối”. Cũng bởi, nơi ấy không chỉ có “cổng trời” Mường Lống bảng lảng sương bay, tháp cổ Yên Hòa huyền bí, đỉnh Puxailaileng trên dãy Trường Sơn…; mà còn là những lễ hội Pu nhạ thầu, chọi bò, hoa mận, chợ phiên… thấp thoáng sau những cánh rừng pơ mu, sa mu tuyệt đẹp. Càng cuốn hút và hấp dẫn hơn khi đó là bản sắc văn hóa độc đáo lâu đời của cộng đồng các DTTS Mông, Thái, Khơ mú nơi đây.
Thời sự -
Minh Thu -
13:02, 04/05/2024 Cách đây vừa tròn 70 năm, bộ đội ta đã nổ những phát súng đầu tiên mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ, tiến công tập đoàn cứ điểm mạnh nhất của thực dân Pháp. Trải qua “Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non”, bộ đội Việt Nam anh hùng đã vượt lên bao mưa bom, bão đạn và cắm lá cờ Quyết chiến, Quyết thắng trên nóc hầm Đờ Cát.
Xã hội -
Minh Nhật -
12:59, 04/05/2024 Hàng loạt vụ ngộ độc thực phẩm, thậm chí có trường hợp tử vong tại Nha Trang (Khánh Hòa), TP.HCM, Đồng Nai thời gian qua chính là hồi chuông cảnh tỉnh cho tất cả mọi người. Chúng ta không thể coi nhẹ vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, nếu không muốn phải trả giá, thậm chí bằng cả tính mạng.
Hướng tới chào mừng kỷ niệm 50 năm chiến thắng Đăk Pék (16/5/1974 - 16/5/2024), sáng 3/5, UBND huyện Đăk Glei (Kon Tum) tổ chức Khai mạc Ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc năm 2024.
