Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tính ưu việt trong chính sách dân tộc của Việt Nam: Liên tục được bổ sung, hoàn thiện (Bài 2)

Cù Hương - Tùng Nguyên - 14:54, 30/11/2023

Một trong những ưu việt của chủ nghĩa xã hội là bảo đảm tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Điều này được thể hiện rõ trong việc hoạch định, thực thi chính sách dân tộc linh hoạt, phù hợp với yêu cầu thực tiễn trong từng thời kỳ và đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của đồng bào các dân tộc.

NĐ 05 là một dấu mốc trong việc ban hành, hoàn thiện thể chế để thực hiện chính sách dân tộc, tạo đọt phá làm thay đổi căn bản diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi. (Trong ảnh: Một góc thị trấn Sông Mã, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La)
NĐ 05 là một dấu mốc trong việc ban hành, hoàn thiện thể chế để thực hiện chính sách dân tộc, tạo đột phá làm thay đổi căn bản diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi. (Trong ảnh: Một góc thị trấn Sông Mã, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La)

Hệ thống chính sách bao trùm

Vùng đồng bào DTTS và miền núi chiếm 3/4 diện tích cả nước; giai đoạn 2021 - 2025 bao gồm 51 tỉnh, thành phố, 362 huyện, 3.434 xã. Đây là địa bàn cư trú chủ yếu của các cộng đồng 54 DTTS. Đến cuối năm 2022, dân số DTTS có hơn 14,3 triệu người, với khoảng 3,4 triệu hộ, chiếm 14,7% dân số cả nước. Đa số đồng bào DTTS sinh sống ở khu vực miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội (KT – XH) đặc biệt khó khăn.

Trong tất cả các văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ Đổi Mới đều xác định vấn đề dân tộc có vị trí chiến lược lâu dài trong sự nghiệp cách mạng. Đảng ta luôn khẳng định và nhất quán chính sách dân tộc theo nguyên tắc các dân tộc “bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển”. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục yêu cầu: “ Huy động, phân bổ, sử dụng, quản lý hiệu quả các nguồn lực để đầu tư phát triển, tạo chuyển biến căn bản về kinh tế, văn hóa xã hội ở vùng có đông đồng bào DTTS”.

Thể chế hóa chủ trương đó, từ năm 1991 đến nay, dưới định hướng của “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH” (được bổ sung, phát triển năm 2011), Nhà nước đã ban hành hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ bao trùm các lĩnh vực nhằm phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trên chặng đường đó, Nghị định 05/2011/NĐ-CP ngày 14/1/2011 của Chính phủ về Công tác dân tộc (NĐ 05) là một dấu mốc trong việc ban hành, hoàn thiện thể chế để thực hiện chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước ta.

Vùng đồng bào DTTS và miền núi vẫn còn đó những vấn đề cấp bách cần được quan tâm giải quyết triệt để. (Trong ảnh: Một góc bản Nậm Củm, xã Bum Nữa, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu).
Vùng đồng bào DTTS và miền núi vẫn còn đó những vấn đề cấp bách cần được quan tâm giải quyết triệt để. (Trong ảnh: Một góc bản Nậm Củm, xã Bum Nữa, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu).

Báo cáo tổng kết NĐ 05 của Ủy ban Dân tộc cho thấy, sau khi Nghị định được ban hành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã ban hành nhiều văn bản, chính sách quan trọng để triển khai thực hiện các chính sách dân tộc quy định tại Nghị định. Trong 10 năm (2011 – 2020) thực hiện NĐ 05, đã có 445 văn bản chính sách được ban hành để triển khai đầu tư, hỗ trợ trên tất cả các lĩnh vực ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Trong đó, về chính sách đầu tư và sử dụng nguồn lực có 21 văn bản; chính sách đầu tư phát triển bền vững có 163 văn bản; chính sách phát triển giáo dục và đào tạo có 94 văn bản; chính sách cán bộ người DTTS có 17 văn bản; chính sách đối với Người có uy tín ở vùng DTTS có 4 văn bản; chính sách bảo tồn và phát triển văn hóa có 33 văn bản; chính sách y tế, dân số có 20 văn bản; chính sách thông tin - truyền thông có 25 văn bản; chính sách phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý có 10 văn bản; chính sách bảo vệ môi trường, sinh thái có 23 văn bản; chính sách quốc phòng, an ninh có 9 văn bản; chính sách phát triển thể dục, thể thao vùng DTTS có 2 văn bản; chính sách phát triển du lịch vùng DTTS có 2 văn bản; chính sách khác 22 văn bản.

Sửa đổi, bổ sung phù hợp với yêu cầu mới

Theo đánh giá của Ủy ban Dân tộc, NĐ 05 cơ bản đã thực hiện được sứ mệnh lịch sử - là văn bản QPPL định hướng tổ chức thực hiện hệ thống chính sách dân tộc thống nhất, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tế. Vùng đồng bào DTTS đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về phát triển KT – XH, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, tạo điều kiện thuận lợi để phát huy nội lực của các DTTS.

Hiện Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam được tổ chức định kỳ 10 năm một lần. (Trong ảnh: Các đại biểu dự Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ 2, năm 2020)
Hiện Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam được tổ chức định kỳ 10 năm một lần. (Trong ảnh: Các đại biểu dự Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ 2, năm 2020)

Tuy nhiên, so với bình quân chung cả nước, vùng đồng bào DTTS và miền núi vẫn còn đó những vấn đề cấp bách cần được quan tâm giải quyết triệt để. Tính đến cuối năm 2022, theo chuẩn nghèo đa chiều, bình quân tỷ lệ hộ nghèo ở 74 huyện nghèo trên cả nước đã giảm sâu, nhưng vẫn ở mức 38,62%; tỷ lệ nghèo chung của vùng đồng bào DTTS và miền núi là 28%, nhưng nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn còn trên 50%, cá biệt còn trên 60 - 70%, thu nhập bình quân của hộ DTTS chỉ bằng 1/6 mức thu nhập bình quân của cả nước. Điều kiện sống của người dân dù đã được cải thiện nhưng nhiều địa bàn vẫn thiếu hụt các chỉ số dịch vụ xã hội cơ bản…

Để giải quyết những vấn đề cấp bách này, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là sửa đổi, bổ sung văn bản pháp quy về lĩnh vực công tác dân tộc, đáp ứng yêu cầu thực tiễn; đầu tiên là sửa đổi, bổ sung NĐ 05 – văn bản pháp quy để định hướng tổ chức thực hiện hệ thống chính sách dân tộc. Sau 10 năm thực hiện cho thấy, một số nội dung trong Nghị định không còn phù hợp với hệ thống văn bản, pháp luật hiện hành; một số nội dung chưa thống nhất, đồng bộ và chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc trong tình hình mới.

Thực hiện NDD 05, có 02 văn bản chính sách để phát triển thể dục, thể thao vùng DTTS. (Ảnh minh họa)
Các môn thể thao dân tộc được bảo tồn và phát triển (Ảnh minh họa)

Thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, và là trách nhiệm đối với hơn 14,3 triệu đồng bào DTTS, Ủy ban Dân tộc đã và đang hoàn thiện Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 05. Dự thảo với rất nhiều quy định được sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ, toàn diện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 về công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc.

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 05 là yêu cầu cấp bách để định hướng tổ chức thực hiện hệ thống chính sách dân tộc trong giai đoạn hiện nay; nhất là triển khai hiệu quả Đề án Tổng thể phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 theo Nghị quyết số 88/2019/QH14 của Quốc hội, trước mắt là Chương trình MTQG phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta có Chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi; trong đó quy định, triển khai nhiều chính sách đồng bộ, toàn diện các lĩnh vực phát triển KT - XH, văn hóa, giáo dục, quốc phòng, an ninh,... Chương trình MTQG 1719 cho thấy rõ tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân ta đang hướng tới, với mục tiêu tất cả vì con người, cho con người và phát triển con người toàn diện.

Để kịp thời động viên, khuyến khích đồng bào các dân tộc, từ đó củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 05 đề xuất sửa đổi chính sách biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến, phát huy vai trò của Người có uy tín trong đồng bào DTTS. Theo Dự thảo, định kỳ 2 năm đối với cấp huyện và cấp tỉnh, 5 năm đối với cấp Trung ương tổ chức các hoạt động biểu dương, tôn vinh, vinh danh đối với các điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong bài viết tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lung linh “phố núi” A Nôr

Lung linh “phố núi” A Nôr

Chiều buông xuống, cũng là lúc ánh đèn của những biển hiệu homestay, farmstay ở A Nôr bật lên rực rỡ. Điểm du lịch sinh thái A Nôr do đồng bào Bru Vân Kiều xây dựng và vận hành giờ đây được trang hoàng lung linh như một khu phố nhỏ trên miền núi rừng hoang sơ.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh thăm, làm việc tại tỉnh Cao Bằng

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh thăm, làm việc tại tỉnh Cao Bằng

Công tác Dân tộc - Thanh Huyền - 22:47, 14/05/2024
Ngày 14/5, tại tỉnh Cao Bằng, Đoàn công tác của Chính phủ do Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 làm Trưởng đoàn đã thăm, làm việc với UBND tỉnh Cao Bằng về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư công, xây dựng hạ tầng, xuất nhập khẩu, nhà ở xã hội, thị trường bất động sản, kỷ luật kỷ cương hành chính, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh.
Trải nghiệm lễ Cầu mưa của dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng

Trải nghiệm lễ Cầu mưa của dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng

Sắc màu 54 - Thúy Hồng - 21:56, 14/05/2024
Vừa qua, nhân sự kiện chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước 30/4 và 1/5, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, đồng bào Lô Lô đến từ tỉnh Cao Bằng đã tái hiện lễ cầu mưa thu hút đông đảo du khách thăm quan, trải nghiệm.
Phát huy vai trò Người có uy tín tại vùng đồng bào DTTS Quảng Bình

Phát huy vai trò Người có uy tín tại vùng đồng bào DTTS Quảng Bình

Chính sách dân tộc - Ngọc Ánh - 21:25, 14/05/2024
Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 1265/QĐ-BVHTTDL về việc tổ chức tập huấn về công tác văn hóa, gia đình, thể thao và du lịch cho cán bộ, công chức cấp xã, nghệ nhân, già làng, trưởng thôn, bản, Người có uy tín vùng đồng bào DTTS tại Quảng Bình.
Quảng Trị: Vùng đồng bào DTTS và miền núi khởi sắc sau gần 4 năm triển khai Chương trình MTQG 1719

Quảng Trị: Vùng đồng bào DTTS và miền núi khởi sắc sau gần 4 năm triển khai Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - Phạm Tiến - 21:23, 14/05/2024
Sau gần 4 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: Từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719), đời sống kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Quảng Trị đã có những bước phát triển mới. Nổi bật là cơ sở hạ tầng, nhất là các công trình dân sinh không ngừng được đầu tư, hoàn thiện; Nhiều mô hình sinh kế hình thành và đã phát huy hiệu quả..., góp phần cải thiện đáng kể đời sống của Nhân dân, đưa tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu.
Mường Khương quan tâm đưa văn hóa các dân tộc vào trường học

Mường Khương quan tâm đưa văn hóa các dân tộc vào trường học

Sắc màu 54 - Trọng Bảo - 21:20, 14/05/2024
Huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai vừa tổ chức thành công Ngày hội bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc trong các cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện năm 2024.
Tin trong ngày - 14/5/2024

Tin trong ngày - 14/5/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 14/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Tập huấn điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024. Tràn lan hạt giống và thuốc bảo vệ không rõ nguồn gốc tại chợ phiên . Nghèo, khó... không bao giờ là lý do từ bỏ ước mơ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thủ tướng yêu cầu tăng cường kiểm soát, ngăn chặn thuốc lá điện tử

Thủ tướng yêu cầu tăng cường kiểm soát, ngăn chặn thuốc lá điện tử

Thời sự - Minh Nhật - 21:18, 14/05/2024
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Thanh Hóa: Nông dân miền núi vượt khó thi đua sản xuất làm giàu

Thanh Hóa: Nông dân miền núi vượt khó thi đua sản xuất làm giàu

Công tác Dân tộc - Quỳnh Trâm - 21:16, 14/05/2024
Với sự động viên, hỗ trợ kịp thời của chính quyền địa phương và hiệu quả thực tiễn từ phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”, nhiều nông dân ở các xã miền núi của tỉnh Thanh Hóa đã chủ động tìm tòi, học hỏi, triển khai các mô hình kinh tế phù hợp, vươn lên thoát nghèo, làm giàu từ đồng đất quê hương...
Ngoại hạng Anh: Rượt đuổi kịch tính với Liverpool, Aston Villa chạm 1 tay vào tấm vé dự Champions League

Ngoại hạng Anh: Rượt đuổi kịch tính với Liverpool, Aston Villa chạm 1 tay vào tấm vé dự Champions League

Thể thao - Hoàng Minh - 21:13, 14/05/2024
Vòng 37 Ngoại hạng Anh, Aston Villa tiếp đón Liverpool trên sân nhà với mục tiêu củng cố vị trí thứ 4 trên bảng xếp hạng. Trong trận đấu này, hai đội đã có màn thể hiện tuyệt vời, với màn rượt đuổi tỷ số kịch tính.
Đường sắt tăng chuyến, giảm giá vé tàu giữa cao điểm Hè

Đường sắt tăng chuyến, giảm giá vé tàu giữa cao điểm Hè

Xã hội - Minh Nhật - 21:08, 14/05/2024
Nhằm phục vụ cao điểm Hè 2024, ngành Đường sắt tăng cường chạy tàu Thống nhất giữa Hà Nội - TP. Hồ Chí Minh, đồng thời, áp dụng nhiều chính sách giảm giá vé.
Xác định Chương trình MTQG phát triển văn hóa xứng tầm vai trò là “sức mạnh mềm” phát triển đất nước

Xác định Chương trình MTQG phát triển văn hóa xứng tầm vai trò là “sức mạnh mềm” phát triển đất nước

Thời sự - Minh Nhật - 21:07, 14/05/2024
Trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng và ban hành Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về văn hóa là yêu cầu cấp thiết để thúc đẩy sự phát triển toàn diện của quốc gia. Chương trình sau khi ban hành sẽ được bố trí nguồn lực đầy đủ, với những đầu tư trọng tâm, trọng điểm, mang tính định hướng, khơi nguồn đầu tư xã hội cho văn hóa.