Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhà chứa Quan họ không gian sinh hoạt văn hóa độc đáo

PV - 11:06, 12/03/2018

Nhà chứa Quan họ, là một thiết chế văn hóa đặc thù chỉ có ở người Quan họ.

Đây là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa Quan họ, giao lưu, truyền dạy, giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh. Nhận thức được điều đó, thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều giải pháp phục dựng và phát huy các giá trị nhà chứa tạo điều kiện cho Quan họ trường tồn và lan tỏa.

Nhà chứa-nơi sinh hoạt văn hóa đa năng

Hơn 100 năm qua, ngôi nhà chứa của cụ Ngô Thị Khu, thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh đã trở thành điểm đến quen thuộc của các liền anh, liền chị Quan họ. Đây cũng là căn nhà chứa cổ duy nhất còn lưu giữ trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Một buổi sinh hoạt tại nhà chứa của CLB Quan họ Đương Xá. Một buổi sinh hoạt tại nhà chứa của CLB Quan họ Đương Xá.

 

Theo cụ Ngô Thị Khu, xưa kia mỗi bọn Quan họ (một nhóm chơi Quan họ theo cách gọi của người Quan họ) có một nơi sinh hoạt riêng mà người Quan họ vẫn thường gọi là nhà chứa. Bọn Quan họ nam có nhà chứa nam, bọn Quan họ nữ có nhà chứa nữ. Đây là nơi hội họp, luyện tập, nơi “ngủ bọn” của bọn Quan họ và lớp đàn em học nghề chơi. Nơi đây còn là địa điểm đón tiếp và mời cơm Quan họ bạn, là nơi tổ chức hát canh giữa bọn Quan họ sở tại và bọn Quan họ kết bạn với mình trong những dịp lễ hội của làng.

Thông thường một làng có bao nhiêu bọn Quan họ thì phải có bấy nhiêu nhà chứa. Chủ nhà chứa được gọi là “ông chứa” (nếu là nhà chứa bọn Quan họ nam) hoặc “bà chứa” (nếu là nhà chứa bọn Quan họ nữ). Những người này thường là những liền anh, liền chị cao tuổi, có uy tín nhất trong bọn Quan họ.

Nhớ lại những ngày đi chơi Quan họ, Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Thị Bàn, thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh tâm sự: Trước đây, hai bọn Quan họ kết bạn với nhau không chỉ đến ngày hội mới được gặp nhau mà hễ thấy nhớ nhau là đến gặp ca với nhau. Những nhóm này phải đến nhà chứa xong rồi mới được đi đến những điểm ca khác. Ngày nay, cùng với phát triển của xã hội, các bọn Quan họ không có nhiều dịp gặp nhau nên cứ đến ngày diễn ra lễ hội ở địa phương mình, bọn Quan họ chủ lại mời Quan họ kết bạn với mình đến dự.

Đến ngày gặp nhau, đông đảo thành viên trong bọn Quan họ chủ tập trung tại nhà chứa để đón Quan họ khách. Sau đó, hai bên cùng ra đình, đền, chùa làm lễ rồi lại quay về sinh hoạt trong nhà chứa. Những người Quan họ chủ sẽ mua thức ăn, nước uống phục vụ Quan họ bạn. Sau khi dùng bữa, bọn Quan họ tổ chức canh hát thâu đêm suốt sáng. Khi mệt, nhà chứa cũng là nơi để Quan họ “ngủ bọn” để hôm sau lại hát tiếp. Tuy nhiên, theo truyền thống của người Quan họ, hai bọn Quan họ kết bạn với nhau sẽ không được có tình cảm nam nữ với nhau, vì sau khi kết bạn những người này được coi như anh em một nhà. Bởi vậy, những liền anh, liền chị sinh hoạt văn hóa Quan họ rất trong sáng.

Phục dựng lại nhà chứa Quan họ

Nhà chứa không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa, truyền dạy dân ca Quan họ mà còn là địa điểm đón khách đến giao lưu. Tuy nhiên, qua thời gian, nhà chứa dần mất đi. Nhằm thực hiện cam kết với UNESCO trong bảo tồn và phát triển dân ca Quan họ Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều giải pháp, trong đó, có việc phục dựng lại các nhà chứa. Đây là chủ trương đúng, đáp ứng được lòng mong mỏi của những người yêu Quan họ.

Các cháu thiếu nhi trong CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh sinh hoạt tại nhà chứa Quan họ của khu phố. Các cháu thiếu nhi trong CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh sinh hoạt tại nhà chứa Quan họ của khu phố.

 

Ông Nguyễn Văn Thuyết, CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh tâm sự: Trước đây khi chưa có nhà chứa, những thành viên trong CLB thường đến sinh hoạt truyền dạy Quan họ tại nhà bà Nguyễn Thị Quýnh, Chủ nhiệm CLB. Tuy nhiên, do đây là gia đình cá nhân, trong khi số thành viên trong CLB đông, việc tập luyện bị ảnh hưởng nhiều.

Đến nay, CLB Quan họ Đương Xá là một trong những CLB Quan họ đầu tiên được xây dựng nhà chứa, các thành viên đều rất phấn khởi. Nhờ có nhà chứa, các hoạt động giao lưu Quan họ được triển khai thường xuyên hơn. Các thành viên trong CLB còn tích cực sưu tầm những bài Quan họ lưu truyền trong dân gian và sáng tác thêm những bài Quan họ lời mới để truyền dạy cho lớp măng non kế cận.

Ngày nay, nhà chứa vẫn là thiết chế không thể thiếu được trong sinh hoạt văn hóa của người Quan họ, nhất là trong công tác bảo tồn những canh hát Quan họ cổ lề lối. Toàn tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng mới 2 nhà chứa, là nhà chứa khu Đương Xá, phường Vạn An,TP. Bắc Ninh và nhà chứa Thôn Lũng Giang, thị trấn Lim, huyện Tiên Du. Ngay sau khi tiếp nhận, các CLB đã sử dụng và phát huy tác dụng một cách hiệu quả. Đây là cơ sở để Bắc Ninh tiếp tục đầu tư xây dựng các nhà chứa theo lộ trình, góp phần đưa Quan họ trường tồn và lan tỏa.

THANH THƯƠNG - NGỌC ÁNH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Dân tộc Mông ở Cao Bằng chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh, gồm 3 nhóm Mông trắng, Mông hoa và Mông đen. Hiện nay, đồng bào Mông ở Cao Bằng luôn có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc...
Tin nổi bật trang chủ
OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

Kinh tế - An Yên - 5 giờ trước
Thành công sau 5 năm xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Nghệ An, không chỉ là 558 sản phẩm OCOP được công nhận (520 sản phẩm 3 sao, 37 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao); mà hơn hết là đã góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của mỗi người dân, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của mỗi vùng đất… để những sản phẩm nông nghiệp được nâng tầm.
Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu 54 - Thúy Hồng-Thanh Thuận - 5 giờ trước
Dân tộc Mông ở Cao Bằng chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh, gồm 3 nhóm Mông trắng, Mông hoa và Mông đen. Hiện nay, đồng bào Mông ở Cao Bằng luôn có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc...
Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Kinh tế - Hà Việt Lâm - 6 giờ trước
Học xong cấp 3, anh Đinh Văn Sơn ở xóm Sơn Lập, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình từng đi làm thuê nhiều nơi để kiếm sống. Cuộc sống nay đây mai đó, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Sau khi bàn với vợ, Sơn quyết định về quê lập nghiệp bằng việc làm chuồng nuôi lợn rừng và lợn bản địa.
Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Nhịp cầu nhân ái - Trọng Bảo - 6 giờ trước
Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa tổ chức ra mắt mô hình “Mẹ đỡ đầu” cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, là con em đồng bào DTTS ở khu vực biên giới.
Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Tin tức - Mạnh Cường - 6 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 4, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719), Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã phối hợp UBND huyện Lục Ngạn tổ chức 15 lớp tập huấn “Nội dung cơ bản, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân trong chính sách pháp luật về đất đai vùng đồng đồng bào DTTS và miền núi”.
Tin trong ngày - 18/3/2024

Tin trong ngày - 18/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 18/3, có những thông tin đáng chú ý sau: 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo bị chặn mỗi tháng. Số hóa gần 10.000 cây sầu riêng tại Đắk Lắk . Người truyền dạy tri thức dân gian dân tộc Dao cho lớp trẻ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Thời sự - Trọng Bảo - 6 giờ trước
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai, tính đến ngày 15/3, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt 910 tỷ đồng, bằng 18% kế hoạch giao năm 2024.
Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sắc màu 54 - Hà Khải - 6 giờ trước
Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công nhận Lễ hội “Sết Boóc Mạy” xã Cán Khê là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Trang địa phương - Như Tâm - 6 giờ trước
Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Pháp luật - Tào Đạt - Thế Phong - 6 giờ trước
Tối 18/3, phòng An ninh điều tra Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa phối hợp các phòng nghiệp vụ phá thành công chuyên án “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả” liên tỉnh, thu giữ số lượng lớn tiền giả tương đương hơn 640 triệu đồng.
Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 6 giờ trước
Quảng Ngãi vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024. Theo đó, tỉnh yêu cầu đổi mới cách làm đối với các sản phẩm OCOP như tập trung phát triển các sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương, các sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đón nhận.