Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhà chứa Quan họ không gian sinh hoạt văn hóa độc đáo

PV - 11:06, 12/03/2018

Nhà chứa Quan họ, là một thiết chế văn hóa đặc thù chỉ có ở người Quan họ.

Đây là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa Quan họ, giao lưu, truyền dạy, giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh. Nhận thức được điều đó, thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều giải pháp phục dựng và phát huy các giá trị nhà chứa tạo điều kiện cho Quan họ trường tồn và lan tỏa.

Nhà chứa-nơi sinh hoạt văn hóa đa năng

Hơn 100 năm qua, ngôi nhà chứa của cụ Ngô Thị Khu, thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh đã trở thành điểm đến quen thuộc của các liền anh, liền chị Quan họ. Đây cũng là căn nhà chứa cổ duy nhất còn lưu giữ trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Một buổi sinh hoạt tại nhà chứa của CLB Quan họ Đương Xá. Một buổi sinh hoạt tại nhà chứa của CLB Quan họ Đương Xá.

 

Theo cụ Ngô Thị Khu, xưa kia mỗi bọn Quan họ (một nhóm chơi Quan họ theo cách gọi của người Quan họ) có một nơi sinh hoạt riêng mà người Quan họ vẫn thường gọi là nhà chứa. Bọn Quan họ nam có nhà chứa nam, bọn Quan họ nữ có nhà chứa nữ. Đây là nơi hội họp, luyện tập, nơi “ngủ bọn” của bọn Quan họ và lớp đàn em học nghề chơi. Nơi đây còn là địa điểm đón tiếp và mời cơm Quan họ bạn, là nơi tổ chức hát canh giữa bọn Quan họ sở tại và bọn Quan họ kết bạn với mình trong những dịp lễ hội của làng.

Thông thường một làng có bao nhiêu bọn Quan họ thì phải có bấy nhiêu nhà chứa. Chủ nhà chứa được gọi là “ông chứa” (nếu là nhà chứa bọn Quan họ nam) hoặc “bà chứa” (nếu là nhà chứa bọn Quan họ nữ). Những người này thường là những liền anh, liền chị cao tuổi, có uy tín nhất trong bọn Quan họ.

Nhớ lại những ngày đi chơi Quan họ, Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Thị Bàn, thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh tâm sự: Trước đây, hai bọn Quan họ kết bạn với nhau không chỉ đến ngày hội mới được gặp nhau mà hễ thấy nhớ nhau là đến gặp ca với nhau. Những nhóm này phải đến nhà chứa xong rồi mới được đi đến những điểm ca khác. Ngày nay, cùng với phát triển của xã hội, các bọn Quan họ không có nhiều dịp gặp nhau nên cứ đến ngày diễn ra lễ hội ở địa phương mình, bọn Quan họ chủ lại mời Quan họ kết bạn với mình đến dự.

Đến ngày gặp nhau, đông đảo thành viên trong bọn Quan họ chủ tập trung tại nhà chứa để đón Quan họ khách. Sau đó, hai bên cùng ra đình, đền, chùa làm lễ rồi lại quay về sinh hoạt trong nhà chứa. Những người Quan họ chủ sẽ mua thức ăn, nước uống phục vụ Quan họ bạn. Sau khi dùng bữa, bọn Quan họ tổ chức canh hát thâu đêm suốt sáng. Khi mệt, nhà chứa cũng là nơi để Quan họ “ngủ bọn” để hôm sau lại hát tiếp. Tuy nhiên, theo truyền thống của người Quan họ, hai bọn Quan họ kết bạn với nhau sẽ không được có tình cảm nam nữ với nhau, vì sau khi kết bạn những người này được coi như anh em một nhà. Bởi vậy, những liền anh, liền chị sinh hoạt văn hóa Quan họ rất trong sáng.

Phục dựng lại nhà chứa Quan họ

Nhà chứa không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa, truyền dạy dân ca Quan họ mà còn là địa điểm đón khách đến giao lưu. Tuy nhiên, qua thời gian, nhà chứa dần mất đi. Nhằm thực hiện cam kết với UNESCO trong bảo tồn và phát triển dân ca Quan họ Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều giải pháp, trong đó, có việc phục dựng lại các nhà chứa. Đây là chủ trương đúng, đáp ứng được lòng mong mỏi của những người yêu Quan họ.

Các cháu thiếu nhi trong CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh sinh hoạt tại nhà chứa Quan họ của khu phố. Các cháu thiếu nhi trong CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh sinh hoạt tại nhà chứa Quan họ của khu phố.

 

Ông Nguyễn Văn Thuyết, CLB Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh tâm sự: Trước đây khi chưa có nhà chứa, những thành viên trong CLB thường đến sinh hoạt truyền dạy Quan họ tại nhà bà Nguyễn Thị Quýnh, Chủ nhiệm CLB. Tuy nhiên, do đây là gia đình cá nhân, trong khi số thành viên trong CLB đông, việc tập luyện bị ảnh hưởng nhiều.

Đến nay, CLB Quan họ Đương Xá là một trong những CLB Quan họ đầu tiên được xây dựng nhà chứa, các thành viên đều rất phấn khởi. Nhờ có nhà chứa, các hoạt động giao lưu Quan họ được triển khai thường xuyên hơn. Các thành viên trong CLB còn tích cực sưu tầm những bài Quan họ lưu truyền trong dân gian và sáng tác thêm những bài Quan họ lời mới để truyền dạy cho lớp măng non kế cận.

Ngày nay, nhà chứa vẫn là thiết chế không thể thiếu được trong sinh hoạt văn hóa của người Quan họ, nhất là trong công tác bảo tồn những canh hát Quan họ cổ lề lối. Toàn tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng mới 2 nhà chứa, là nhà chứa khu Đương Xá, phường Vạn An,TP. Bắc Ninh và nhà chứa Thôn Lũng Giang, thị trấn Lim, huyện Tiên Du. Ngay sau khi tiếp nhận, các CLB đã sử dụng và phát huy tác dụng một cách hiệu quả. Đây là cơ sở để Bắc Ninh tiếp tục đầu tư xây dựng các nhà chứa theo lộ trình, góp phần đưa Quan họ trường tồn và lan tỏa.

THANH THƯƠNG - NGỌC ÁNH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Liên tiếp xảy ra các vụ học sinh nghi bị ngộ độc thực phẩm

Liên tiếp xảy ra các vụ học sinh nghi bị ngộ độc thực phẩm

Sức khỏe - Minh Nhật - 8 phút trước
Những ngày qua, tại nhiều địa phương trên cả nước, đã xuất hiện các trường hợp học sinh ngộ độc sau khi ăn các loại kẹo lạ bán trước cổng trường, một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về nguy cơ mất an toàn từ các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Kon Tum: Những cánh rừng ở Đăk Pxi tan hoang

Kon Tum: Những cánh rừng ở Đăk Pxi tan hoang

Trang địa phương - Ngọc Chí - 12 phút trước
Ngày 27/02/2024, Báo Dân tộc và Phát triển đã có bài phản ánh “Đăk Hà (Kon Tum): Cảnh báo tình trạng người dân phát, đốt rừng lấy đất làm nương rẫy”. Tuy nhiên, tình trạng này không dừng lại mà vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, những cánh rừng đang bị tàn phá “tan hoang” từng ngày. Việc phát, đốt rừng diễn ra ngang nhiên, dư luận đặt câu hỏi liệu có sự “buông lỏng” của chính quyền địa phương trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Và điều đáng nói là trong báo cáo kiểm tra, xác minh của UBND huyện Đăk Hà thì không có tình trạng phát, đốt rừng!?
Mưa đá, giông lốc tại nhiều tỉnh phía Bắc gây thiệt hại tài sản, hoa màu

Mưa đá, giông lốc tại nhiều tỉnh phía Bắc gây thiệt hại tài sản, hoa màu

Tin tức - Minh Nhật - 16 phút trước
Mưa đá, giông lốc xuất hiện tại nhiều tỉnh phía Bắc trong ngày 28-3, gây thiệt hại nhiều tài sản của người dân.
9 tháng thần tốc xóa 5.000 căn nhà tạm, nhà dột nát

9 tháng thần tốc xóa 5.000 căn nhà tạm, nhà dột nát

Thời sự - Văn Hoa - Hương Diệp - 21 phút trước
Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTW MTTQ) Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954-07/5/2024).
Quảng Nam: Phân bổ 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu

Quảng Nam: Phân bổ 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu

Kinh tế - H.Trường - T.Nhân - 28 phút trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có quyết định cấp 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu để các địa phương thực hiện đầu tư xây dựng nông thôn mới.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Tăng cường kết nối hai nền kinh tế Việt Nam-Nhật Bản, mở rộng các hoạt động hợp tác đầu tư

Tăng cường kết nối hai nền kinh tế Việt Nam-Nhật Bản, mở rộng các hoạt động hợp tác đầu tư

Thời sự - PV - 22:05, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Đoàn đại biểu Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản (KEIDANREN) do ông Masayoshi Fujimoto và ông Masayuki Hyodo, đồng Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Nhật Bản - Việt Nam dẫn đầu đang thăm Việt Nam, tham dự Cuộc họp cấp cao khởi động giai đoạn 1, Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới.
Tiếp tục phát huy tính tiên phong, gương mẫu, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân

Tiếp tục phát huy tính tiên phong, gương mẫu, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân

Thời sự - PV - 22:05, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Nhà Quốc hội, phát biểu tại lễ phát động thi đua hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026) do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Hưởng ứng phong trào thi đua với nhiều nội dung trọng tâm, các vị đại biểu Quốc hội phát huy tinh thần tiên phong, gương mẫu với bản lĩnh chính trị vững vàng, có nhiều ý kiến đóng góp sâu sắc, trí tuệ cho Quốc hội, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân.
Thủ tướng tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

Thủ tướng tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

Thời sự - PV - 20:50, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Carolyn Turk đến chào từ biệt, kết thúc nhiệm kỳ công tác.
Hà Nội chốt phương án thi vào lớp 10 với 3 môn

Hà Nội chốt phương án thi vào lớp 10 với 3 môn

Giáo dục - Như Ý - 16:05, 28/03/2024
Ngày 28/3, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội ban hành Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2024-2025. Theo đó, học sinh Hà Nội tham gia kỳ tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm học 2024-2025 sẽ thực hiện 3 bài thi độc lập gồm: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ.
Chủ tịch Quốc hội tiếp Đoàn đại biểu Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản

Chủ tịch Quốc hội tiếp Đoàn đại biểu Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản

Thời sự - PV - 15:05, 28/03/2024
Sáng 28/3, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Ngài Masayoshi Fujimoto và Ngài Masayuki Hyodo, Chủ tịch Ủy ban kinh tế Nhật-Việt của Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản (Keidanren) cùng một số lãnh đạo các Tập đoàn hàng đầu của Nhật Bản là thành viên của Keidanren sang Việt Nam tham dự Cuộc họp cấp cao khởi động giai đoạn 1, Sáng kiến chung Việt Nam-Nhật Bản trong kỷ nguyên mới.