Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đưa di sản văn hóa vào trường học: Chưa phát huy hiệu quả

PV - 08:09, 24/01/2018

Trong xu thế hội nhập quốc tế, thế hệ trẻ-tương lai của đất nước đang có xu hướng sống vọng ngoại. Giáo dục, truyền dạy, trang bị cho học sinh kiến thức về di sản văn hóa để các em “có hiểu mới thương” đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào chương trình và triển khai thí điểm tại một số địa phương từ mấy năm nay.

Tuy nhiên, hiệu quả lan tỏa của chương trình này vẫn chưa đạt được như mong muốn. Vậy, đâu là nguyên nhân?

Thực hiện chủ trương đưa di sản văn hóa truyền thống vào trường học của Bộ GD&ĐT, phường rối Ru Nghệ (xã Đồng Thịnh, huyện Định Hóa, Thái Nguyên) đã được Ban Giám hiệu một số trường Tiểu học và THCS trên địa bàn huyện mời đến biểu diễn rối cạn tại trường.

Qua những màn trình diễn rối cạn, các em học sinh không chỉ được xem múa rối mà còn được nghe các nghệ nhân diễn giải về các tích trò múa rối, cũng như ý nghĩa của từng tích trò gắn với cảnh sinh hoạt lao động của người nông dân.

Biểu diễn các loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống tại các trường học sẽ giúp học sinh tiếp cận di sản hiệu quả nhất. (Trong ảnh: Phường rối nước Đào Thục biểu diễn múa rối tại một trường học ở quận Cầu Giấy, Hà Nội). Biểu diễn các loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống tại các trường học sẽ giúp học sinh tiếp cận di sản hiệu quả nhất. (Trong ảnh: Phường rối nước Đào Thục biểu diễn múa rối tại một trường học ở quận Cầu Giấy, Hà Nội).

 

Ngoài những buổi biểu diễn múa rối tại trường, 30 em học sinh THCS còn được các nghệ nhân phường rối Ru Nghệ đứng ra truyền dạy nghề múa rối cạn. Kinh phí do Phòng Văn hóa huyện chi trả từ nguồn Đề án “Khôi phục, bảo tồn và phát huy những giá trị tinh hoa văn hóa truyền thống các dân tộc huyện Định Hóa” giai đoạn 2011-2015.

Được tham gia học biểu diễn múa rối, cả học sinh và nghệ nhân đều vô cùng hào hứng. Từ những buổi học này, các em đã cảm nhận và yêu quí hơn di sản văn hóa dân tộc. Còn những nghệ nhân già thì cất đi được gánh nặng lo âu tìm đâu ra thế hệ kế cận thay mình bảo tồn nghề múa rối truyền thống.

Tuy nhiên, niềm vui ấy không dài. Khi hết Đề án, huyện không còn kinh phí để chi trả cho các nghệ nhân đứng lớp truyền dạy nghề. Vậy là lớp học tự tan rã!. Một vài em “trót” đam mê với con rối đành tự tìm đến nhà nghệ nhân để xin được học riêng…

Tại một trường PTTH ở huyện miền núi Quỳ Hợp (Nghệ An), chủ trương đưa di sản văn hóa vào trường học được nhà trường giao cho các giáo viên chủ nhiệm đảm nhiệm. Mỗi tuần, sau buổi chào cờ vào sáng thứ hai, từng lớp sẽ chuẩn bị một tiết mục múa hoặc hát dân ca để biểu diễn trước toàn trường. Chủ trương này được tất cả các cô và trò trong trường ủng hộ.

Thế nhưng, nhà trường lại không đưa ra được những quy định cụ thể về phương pháp tiếp cận, truyền dạy di sản văn hóa, thời gian học cũng như loại hình âm nhạc dân gian truyền thống… Từ đó, dẫn đến những tình huống nực cười: Nhiều học sinh khi được lớp cử lên biểu diễn các bài hát dân ca, thì lại thể hiện những bài hát nhạc trẻ, những bài hát tiếng Anh…(!).

Thực ra, chủ trương đưa một số loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống vào giảng dạy trong nhà trường đã được một số địa phương triển khai từ hơn chục năm trước. Năm 2013, liên Bộ GD-ĐT và VH-TT&DL chính thức ban hành văn bản hướng dẫn sử dụng di sản trong dạy học ở trường phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên.

Việc sử dụng di sản trong dạy học đã được thực hiện thí điểm ở 7 địa phương gồm: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Phú Thọ, Quảng Ninh, Thừa Thiên -Huế, Quảng Nam với 3 môn Sử, Địa, và Âm nhạc. Đây được cho là một việc làm cần thiết và mang lại nhiều ích lợi.

Sau hơn 3 năm triển khai thí điểm, việc đưa di sản vào trường học đã đạt được một số tín hiệu tích cực như: giúp giờ học của các em trở nên sinh động hơn, việc học tập trở nên hứng thú hơn, đã có những chuyển biến trong việc hiểu về di sản, dù chưa nhiều.

Tuy vậy, việc đưa di sản vào trường học cũng đã bộc lộ những hạn chế. Tại một Hội thảo quốc tế về “Đưa di sản phi vật thể vào trường học vì một tương lai bền vững”, diễn ra tại Hà Nội, PGS.TS Nguyễn Văn Huy cho rằng, các dự án đưa di sản vào trường học vài năm qua vẫn còn nặng về tính hình thức kiểu “cưỡi ngựa xem hoa”.

Chương trình giảng dạy vẫn mang tính tự phát, nội dung còn đơn điệu, không đủ cung cấp cho các em hiểu biết đơn giản về di sản. Chính vì thế, với nhiều em, tiết học về âm nhạc truyền thống không hấp dẫn. Các em đón nhận với tâm lý chán nản, thậm chí sợ học.

Như vậy, chủ trương đưa di sản văn hóa truyền thống vào trường học của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã được triển khai thí điểm ở một số trường học. Tuy nhiên, chương trình này mới chỉ mang tính hình thức, chưa phát huy được hiệu quả như mong đợi.

Thiết nghĩ, để giúp thế hệ trẻ có hứng thú trong việc tìm hiểu về các di sản văn hóa của dân tộc thì ngành chức năng (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) cần xây dựng kế hoạch, nội dung giảng dạy cụ thể bằng những buổi học thực địa hấp dẫn, phong phú…

NGỌC ÁNH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Quảng Nam: Bắt quả tang vụ vận chuyển trái phép lô gỗ xá xị hơn 3 tỷ đồng

Quảng Nam: Bắt quả tang vụ vận chuyển trái phép lô gỗ xá xị hơn 3 tỷ đồng

Pháp luật - T.Nhân-H.Trường - 2 giờ trước
Ngày 17/5, thông tin từ Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh Quảng Nam) cho biết đang tiếp tục xác minh, xử lý một vụ vận chuyển lâm sản trái phép có trị giá ước tính hơn 3 tỷ đồng.
Bình Định: Khai mạc ngày hội nông sản huyện Hoài Ân lần thứ II

Bình Định: Khai mạc ngày hội nông sản huyện Hoài Ân lần thứ II

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 2 giờ trước
Tối 17/5, UBND huyện Hoài Ân (Bình Định) tổ chức lễ khai mạc Ngày hội Nông sản lần II năm 2024. Đây là hoạt động nhằm tôn vinh thành quả lao động của bà con nông dân trong vùng, đồng thời quảng bá hình ảnh “thủ phủ trái cây” của Bình Định đến với đông đảo bạn bè trong và ngoài nước.
Trăn trở về một miền di sản: Gặp những người “níu giữ” di sản (Bài 2)

Trăn trở về một miền di sản: Gặp những người “níu giữ” di sản (Bài 2)

Phóng sự - Thanh Hải - 2 giờ trước
Trăn trở, đau đáu với những giá trị, bản sắc văn hoá của dân tộc trước nguy cơ mai một, biến mất… những người có trách nhiệm đã đánh cược với thời gian, chỉ để níu giữ di sản cho hậu thế.
Trăn trở về một miền di sản: Nguy cơ biến mất của nhiều di sản (Bài 1)

Trăn trở về một miền di sản: Nguy cơ biến mất của nhiều di sản (Bài 1)

Phóng sự - Thanh Hải - 2 giờ trước
LTS: Trầm tích văn hóa vùng DTTS không những là đặc trưng của lịch sử văn hóa và con người vùng đất ấy. Mà chính điều đó còn phản chiếu một miền di sản đồ sộ với bề dày ngàn năm. Nhưng, sự khốc liệt của thời gian, xu thế hội nhập đã khiến nhiều di sản không tránh khỏi phai mòn theo tháng năm, thậm chí biến mất trong đời sống.
Hiệu quả Chương trình MTQG 1719 - Nhìn từ Phú Thọ

Hiệu quả Chương trình MTQG 1719 - Nhìn từ Phú Thọ

Chính sách dân tộc - Minh Thu - 3 giờ trước
Thời gian qua, nguồn lực của Trung ương đã góp phần quan trọng trong việc triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719) trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Hạ tầng cơ sở được đầu tư, xây mới; đời sống kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS có nhiều chuyển biến tích cực.
Tin trong ngày - 17/5/2024

Tin trong ngày - 17/5/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Chủ tịch Hồ Chí Minh - Linh hồn của cách mạng Việt Nam. Tránh bị lừa đảo tham gia chương trình lao động nông nghiệp tại Australia. Cao Bằng phát động cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lần thứ nhất. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Cơ hội mới để phát triển du lịch

Cơ hội mới để phát triển du lịch

Du lịch - Minh Nhật - 3 giờ trước
Ngành du lịch đón nhiều tin vui khi nhiều danh hiệu, giải thưởng thế giới "gọi tên" Việt Nam. Vừa mừng vừa lo, đó là lo làm sao để đưa các danh hiệu, giải thưởng này thành nguồn lực phát triển.
Hà Giang: Lan tỏa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

Hà Giang: Lan tỏa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

Thời sự - Minh Thu - 3 giờ trước
Thời gian qua, việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã được các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh Hà Giang triển khai sâu rộng. Từ đó, tạo động lực lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Sao Mai Huyền Trang phát hành MV

Sao Mai Huyền Trang phát hành MV "Nợ ân tình để tìm hình của nước" mừng sinh nhật Bác

Tin tức - Thanh Nguyên - 3 giờ trước
Nhân dịp kỷ niệm 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024), Sao Mai Huyền Trang phát hành MV về Bác với tên gọi "Nợ ân tình để tìm hình của nước".
“Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân”

“Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân”

Tin tức - Mỹ Dung - 3 giờ trước
Ngày 17/5, tại Tp. Cẩm Phả, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 (CSB1) phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy Quảng Ninh và Tp. Cẩm Phả tổ chức chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” năm 2024.
Gỡ vướng trong công tác phân loại, thu gom, xử lý chất thải rác thải sinh hoạt

Gỡ vướng trong công tác phân loại, thu gom, xử lý chất thải rác thải sinh hoạt

Xã hội - Toàn Thắng - 3 giờ trước
Tiến sĩ Nguyễn Linh Ngọc, Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam nhận định, phân loại rác thải sinh hoạt sẽ mang lại lợi ích lâu dài nhưng sẽ là vấn đề khó khăn trước mắt ngay ở cả thành thị lẫn nông thôn...