Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: HĐND tỉnh, thành phố chủ động hoàn thiện thể chế, kiến tạo phát triển KT-XH của địa phương

Sau một buổi sáng làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị Tổng kết Công tác HĐND năm 2021 và triển khai kế hoạch công tác năm 2022 khu vực phía Bắc đã hoàn thành tốt đẹp toàn bộ nội dung, chương trình đề ra. Hội nghị đã nghe Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình tổ chức và hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2021 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2022; ý kiến phát biểu của 08 địa phương đã làm rõ thêm nhiều kết quả nổi bật, mô hình hay, cách làm mới và những bài học quý cũng như những tồn tại, hạn chế và đề xuất kiến nghị thiết thực về nhiều nội dung nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND trong năm 2022 và nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trong năm 2021, đại dịch COVID-19 bùng phát ảnh hưởng đến hầu hết các tỉnh, thành trong cả nước, trong đó các tỉnh thành phố phía Bắc chịu tác động nặng nề của dịch như Hà Nội, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Bắc Giang, Bắc Ninh...qua đó cho thấy nhiều địa phương đã có cách làm linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với tình hình thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ, góp phần nâng cao vai trò, vị thế cơ quan dân cử ở địa phương. 

Chuyển động tích cực với quyết tâm mới, khí thế mới

Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trong bối cảnh chịu tác động lớn của đại dịch COVID-19, ngay sau cuộc bầu cử thành công, HĐND các tỉnh, thành phố đã bắt tay ngay vào thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo luật định với nhiều cố gắng, nỗ lực, đổi mới sáng tạo, linh hoạt, thích ứng với thực tiễn từng địa phương, tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả trong mọi hoạt động để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ các tỉnh, thành phố và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, có dấu ấn nổi bật và ngày càng khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân ở địa phương, đóng góp quan trọng vào thành quả và kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của từng địa phương cũng như của cả nước trong năm 2021.

Qua theo dõi thực tiễn và kết quả tổng kết tại Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận trong tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp đã có chuyển động tích cực với quyết tâm mới, khí thế mới và nhiều cách làm mới. Dù là tỉnh lớn hay tỉnh nhỏ, là thành phố trực thuộc Trung ương hay các tỉnh trung du, miền núi đều có chung khí thế này.

Khái quát những kết quả nổi bật, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, trong năm 2021, HĐND các cấp nhất là cấp tỉnh đã tham gia lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức rất thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 trong điều kiện bị tác động, ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19 nhưng với tỷ lệ cử tri cả nước tham gia bỏ phiếu rất cao để ngày 23/5/2021 đã thực sự trở thành ngày hội lớn của toàn dân. Cuộc bầu cử đã bầu đủ số lượng đại biểu Quốc hội và cơ bản đủ số lượng đại biểu HĐND với cơ cấu hợp lý và chất lượng được nâng cao.

Hai là, tổ chức thành công nhiều kỳ họp của HĐND tỉnh, thành phố để kịp thời cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2020-2025, các Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ.

Chủ tịch Quốc hội cho biết thêm, ngay sau khi cuộc bầu cử mặc dù tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng HĐND tỉnh, thành phố đã tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất, kiện toàn tổ chức bộ máy HĐND, đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 và duy trì phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội của địa phương. Việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội có hướng dẫn sớm và chi tiết nên HĐND tổ chức kỳ họp thứ nhất chu đáo, đúng trình tự thủ tục, đúng quy định pháp luật từ đó sớm kiện toàn nhân sự chính quyền địa phương. Đồng thời, ngay từ năm đầu tiên của nhiệm kỳ, HĐND các tỉnh, thành phố đã chú trọng để hoàn thiện, ban hành quy chế hoạt động của HĐND, các Ban của Hội đồng nhân dân, quy chế phối hợp với các cơ quan hữu quan.

Ngoài việc tổ chức 2 kỳ họp thường lệ, nhiều tỉnh, thành phố tổ chức kỳ họp bất thường để quyết định nhiều nội dung quan trọng về công tác phòng, chống dịch COVID-19 theo tinh thần Nghị quyết 30 của Quốc hội khóa XV và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Nêu rõ, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, không kể các Nghị quyết về công tác nhân sự, HĐND cấp tỉnh đã ban hành Nghị quyết với số lượng lớn tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống dịch COVID-19 và các nhiệm vụ cụ thể thuộc chức năng, thẩm quyền của HĐND theo quy định của pháp luật, Chủ tịch Quốc hội cho rằng các Hội đồng nhân dân đã rất linh hoạt, nhạy bén và trách nhiệm để đáp ứng kịp thời yêu cầu cấp bách của thực tiễn địa phương.

Ba là, thực hiện tốt hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu và Đại biểu HĐND; đổi mới, nâng cao chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn, tổ chức nhiều hoạt động giám sát chuyên đề; triển khai phối hợp công tác giám sát tối cao của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bốn là, chú trọng nâng cao chất lượng, linh hoạt hình thức tiếp xúc cử tri và tổ chức các kỳ họp bao gồm trực tuyến, trực tiếp; kết hợp trực tuyến, trực tiếp; tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giải quyết các kiến nghị của Nhân dân và cử tri, tỷ lệ giải quyết các kiến nghị của cử tri đạt cao, trên 85%.

Năm là, thực hiện tốt chức năng chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động các Ban của HĐND, việc giải quyết các yêu cầu cấp bách trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 của Thường trực HĐND trong thời gian không họp HĐND theo Nghị quyết 30 của Quốc hội khóa XV. Hoạt động của các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng.

Sáu là, đảm bảo điều kiện cho hoạt động của HĐND, các tỉnh, thành phố đã thực hiện xong việc thành lập Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND theo Nghị quyết 1004/NQ-UBTVQH14. Tăng cường trang, thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức và hoạt động của HĐND.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trong năm 2021, HĐND tỉnh, thành phố đã luôn quán triệt và tổ chức thực hiện tốt chủ trương của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ; việc hướng dẫn, chỉ đạo sâu sát, toàn diện, kịp thời của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, triển khai quyết liệt thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc và Đại hội Đảng bộ các cấp, bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách khắc nghiệt, cam go của đại dịch COVID-19, có nhiều mô hình mới, cách làm hay, đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, thích ứng mọi điều kiện, hoàn thành tốt đẹp nhiệm vụ được giao năm 2021 và tạo tiền đề, điều kiện cho việc thực hiện nhiệm vụ của cả nhiệm kỳ, giai đoạn 2021-2026.

Chủ động hoàn thiện thể chế, kiến tạo phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

Lưu ý về một số tồn tại hạn chế trong chất lượng kỳ họp của HĐND, hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND có lúc, có nơi còn bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu và kỳ vọng của Nhân dân, cử tri, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh một số phương hướng nhiệm vụ giải pháp công tác năm 2022 của HĐND tỉnh, thành phố, cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, thấm nhuần chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND được quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, nhất là đối với các đại biểu mới tham gia lần đầu là đại biểu HĐND.

Thứ hai, rà soát, xây dựng hoặc hoàn thiện và tổ chức thực hiện Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND, chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND tỉnh, thành phố. Việc đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND phải bám sát chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc và Đại hội Đảng bộ tỉnh, thành phố; hoạt động của HĐND phải lấy đại biểu làm trung tâm và trong mọi quyết sách liên quan đến chính quyền địa phương lấy doanh nghiệp người dân làm trung tâm, đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết.

Tiến hành rà soát, xây dựng, trình cấp ủy cùng cấp thông qua chủ trương hoặc HĐND ban hành Nghị quyết về chương trình xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật cho cả nhiệm kỳ để chủ động từ sớm, từ xa trong xây dựng, hoàn thiện khung khổ, thể chế kiến tạo phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; chú trọng việc thể chế hóa, cụ thể hóa các Nghị quyết đặc thù của Quốc hội đối với mô hình tổ chức chính quyền và cơ chế chính sách đặc thù cho một số tỉnh, thành phố.

Thứ ba, kịp thời ban hành các Nghị quyết để tổ chức thực hiện và giám sát việc tổ chức thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, tài chính - ngân sách, đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 giai đoạn 2022-2023 và Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, các giải pháp tài chính - tiền tệ trong 2 năm 2022-2023.

Thứ tư, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động của HĐND như kỳ họp không giấy tờ, biểu quyết điện tử, từ xa, chuyển đổi số, giám sát bằng hình ảnh…

Thứ năm, tiếp tục rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội với HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND với Uỷ ban nhân dân và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố.

Thứ sáu, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, thường trực cấp ủy đối với tổ chức hoạt động của HĐND; chủ động tham mưu với cấp ủy trong việc kiện toàn các chức danh còn thiếu so với quy định và công tác quy hoạch đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách nhiệm kỳ 2026-2031; phối hợp với Ban công tác đại biểu, Văn phòng Quốc hội để bồi dưỡng kiến thức, kỷ năng cho đại biểu HĐND các cấp và công chức, viên chức Văn phòng đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh.

Thứ bảy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục làm rõ nội hàm, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn và giám sát hoạt động của HĐND; nghiên cứu đổi mới việc tổ chức hội nghị HĐND theo khối tỉnh, thành phố; tăng cường tổ chức hội thảo, tọa đàm, trao đổi kinh nghiệm hoạt động của HĐND tỉnh, thành phố theo các chuyên đề; nghiên cứu ban hành Quy chế khung cho HĐND.

Thứ tám, tăng cường giao lưu học học, trao đổi kinh nghiệm giữa HĐND các tỉnh, thành phố với nhau với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tăng cường sử dụng chuyên gia, cộng tác viên trong tổ chức và hoạt động của HĐND. Đồng thời tăng cường công tác thông tin tuyên truyền đối với hoạt động của HĐND các cấp.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, trên cơ sở kết quả của Hội nghị lần này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ban Công tác đại biểu tiếp thu hoàn thiện báo cáo, đồng thời tổng hợp các ý kiến, kiến nghị, đề xuất của HĐND các tỉnh, thành phố báo cáo cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định.

Bày tỏ mong muốn Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, các Tỉnh ủy, Thành ủy sẽ tiếp tục tăng cường, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo mọi mặt hoạt động của HĐND, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ trong năm 2022, Quốc hội và HĐND sẽ cùng thi đua để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu của Đảng, sự kỳ vọng, mong mỏi của cử tri và Nhân dân cả nước./.