Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Câu then Việt Bắc giữa lòng Hà Nội

PV - 10:33, 04/05/2018

Lần đầu tiên, công chúng Thủ đô Hà Nội và du khách nước ngoài đã được thưởng thức một Chương trình diễn xướng dân gian đặc sắc với chủ đề “Câu then Việt Bắc” tại phố cổ Hà Nội vào một ngày cuối tháng Tư.

Bằng lời hát kết hợp đạo cụ âm nhạc cùng những điệu múa nghi lễ, các nghệ nhân hát then và tốp múa phụ họa đã tạo nên một không gian diễn xướng then thiêng liêng, huyền ảo, tạo ấn tượng đặc biệt đối với công chúng Thủ đô và du khách nước ngoài.

Từ trong cõi thiêng

Biểu diễn trích đoạn hát then “Vun cây, vun hoa” trong nghi lễ cúng cho trẻ nhỏ, Nghệ nhân Ưu tú Nông Thị Lìm (bà Then) ngồi xếp bằng trước một cây hoa bé (tượng trưng cho đứa trẻ) say sưa hát theo nhịp đàn tính. Hai bên là hai người phụ tá cho bà Then. Phía dưới là 4 cô gái (tượng trưng cho 4 nàng tiên) ngồi xếp bằng, người lắc lư, vươn tay ra phía trước múa phụ họa theo lời hát của bà Then với chùm xóc nhạc phát ra những âm thanh vui nhộn.

Một cảnh trong trích đoạn Lẩu then, do Nghệ nhân Nguyễn Văn Thọ (áo đỏ, ngồi giữa) cùng các nhóm diễn xướng then tái hiện. Một cảnh trong trích đoạn Lẩu then, do Nghệ nhân Nguyễn Văn Thọ (áo đỏ, ngồi giữa) cùng các nhóm diễn xướng then tái hiện.

 

Nghi lễ hát then, múa then được nghệ nhân Nông Thị Lìm cùng tốp múa thể hiện qua những trích đoạn, chương khúc khác nhau. Từ ngồi hát, bà Then đứng dậy nhảy múa xung quanh cây hoa, các cô gái nhảy múa theo với những động tác nhún nhảy, chéo chân, tay liên tục xóc nhạc theo lời hát của bà Then và âm thanh đàn tính.

Bài then kết thúc trong tiếng vỗ tay vang dội của khán giả có mặt trong khán phòng. Sau bài then “Vun cây, vun hoa” của Nghệ nhân Nông Thị Lìm, các Nghệ nhân Phạm Duy Quang, Nguyễn Xuân Bách, Nguyễn Văn Thọ, Hoàng Hữu Nam đã mang đến không gian then cổ những tiết mục đặc sắc như: “Sláo vế”, “Vọng én”, “Khỉn khau khắc khau cài”, “Cáp tơ hồng” và những nghi thức gắn với vòng đời người Tày, Nùng…

baodantoc_hat_then1

 

Đan xen trong các tiết mục hát then, còn có lời thuyết trình, trao đổi của một số nhà quản lý, nhà nghiên cứu văn hóa giải thích ý nghĩa từng nghi lễ then để công chúng Thủ đô hiểu thêm về cái hay, cái đẹp và ý nghĩa văn hóa tâm linh của những câu then. Nghệ sĩ Ưu tú Triệu Thủy Tiên, Chủ nhiệm CLB đàn và hát dân ca tỉnh Lạng Sơn cho biết, trong các buổi cúng lễ của gia đình, làng bản như cầu an, giải hạn, mừng nhà mới, chúc thọ người già… không thể thiếu nghi lễ then. Các nghi lễ then đều gắn với những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người, từ khi sinh ra cho đến khi về cõi vĩnh hằng.

Còn nhà nghiên cứu Trần Ngọc Lâm nhận xét: Then cuốn hút và có sức sống bền bỉ bởi ngoài vẻ đẹp ca từ, giai điệu, âm thanh còn hội tụ những quyến rũ trong vũ đạo và vẻ đẹp của các đồ thủ công truyền thống ở trang phục, đạo cụ trong nghi lễ… Mỗi yếu tố đều chứa đựng nét tinh hoa, tài khéo léo của đồng bào Tày, Nùng vùng cao Việt Bắc.

Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, cùng những biến động của lịch sử, hát then đã đi vào đời sống và trở thành một hình thức diễn xướng không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào Việt Bắc. Các bài then lời mới thường có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi tình yêu lứa đôi…

Tôn vinh di sản văn hóa truyền thống

“Câu then Việt Bắc” là thành quả sau gần một năm ấp ủ của nhóm Đình làng Việt và các nghệ nhân hát then tại các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên... Tại không gian Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội, nhóm Đình làng Việt đã tổ chức rất nhiều sự kiện, các hoạt động bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa từ chiếu chèo, đến trình diễn áo dài nam truyền thống và dịp này là diễn xướng then của đồng bào Tày, Nùng.

baodantoc_hat_then2

 

Chia sẻ với công chúng về lý do tổ chức chương trình “Câu then Việt Bắc” tại Hà Nội, ông Nguyễn Đức Bình, Trưởng nhóm Đình làng Việt, đồng chủ trì tổ chức Chương trình cho biết: “Thông qua chương trình “Câu then Việt Bắc”, nhóm Đình làng Việt muốn giúp công chúng hiểu và thưởng thức những tinh hoa của loại hình nghệ thuật hát then. Đồng thời mong muốn thúc đẩy các thành viên và cộng đồng tham gia bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của dân tộc, truyền ngọn lửa đam mê với các giá trị di sản văn hóa dân tộc cho các bạn trẻ”.

Không phụ lòng Ban Tổ chức, Chương trình “Câu then Việt Bắc” đã được sự đón nhận rất nồng nhiệt của người dân Thủ đô và đặc biệt là cả các vị khách quốc tế. Bà Sara Valdes Bolano, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Mexico tại Việt Nam chia sẻ: Đây là lần đầu tiên tôi có cơ hội rất tuyệt vời để được xem một Chương trình trình diễn nghệ thuật truyền thống tại sân khấu này. Tôi thực sự xúc động vì đã được nhìn thấy vẻ đẹp của nghệ thuật diễn xướng, phong tục tập quán của các dân tộc trên đất nước Việt Nam qua sự trình diễn của các nghệ nhân từ già đến trẻ trên sân khấu”.

NGỌC ÁNH

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khung cảnh đìu hiu, vắng lặng bên trong bảo tàng lớn nhất vùng cao nguyên đá Hà Giang

Khung cảnh đìu hiu, vắng lặng bên trong bảo tàng lớn nhất vùng cao nguyên đá Hà Giang

Dù được đầu tư với kinh khoản kinh phí lớn, nhưng Bảo tàng Không gian văn hóa các dân tộc vùng cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) luôn trong tình trạng đìu hiu, vắng lặng. Nhiều hạng mục công trình đã có dấu hiệu xuống cấp, cửa đóng, then cài.
Tin nổi bật trang chủ
Suối Mỡ - vẻ đẹp kỳ thú giữa vùng Đông Bắc

Suối Mỡ - vẻ đẹp kỳ thú giữa vùng Đông Bắc

Du lịch - Nguyễn Thế Lượng - 20:02, 12/05/2024
Vẻ đẹp giao hòa giữa không gian sơn thủy hữu tình với dáng vẻ trầm mặc cổ kính của những ngôi đền giữa một vùng núi non hùng vĩ đã tạo nên một bức tranh sinh thái kỳ thú, thơ mộng. Đó là địa danh Suối Mỡ của tỉnh Bắc Giang.
Mùa nấu đường thốt nốt của đồng bào Khmer vùng Bảy Núi

Mùa nấu đường thốt nốt của đồng bào Khmer vùng Bảy Núi

Kinh tế - Phương Nghi - 19:55, 12/05/2024
Khi mùa mưa kết thúc, cũng là thời điểm người dân 2 huyện miền núi Tri Tôn và Tịnh Biên (An Giang) tất bật chuẩn bị dụng cụ, sẵn sàng cho mùa nấu đường thốt nốt mới.
Mệ Tuyết làng hương xứ Huế và hành trình kiếm tiền giúp người

Mệ Tuyết làng hương xứ Huế và hành trình kiếm tiền giúp người

Gương sáng - Tào Đạt - Phan Hòa - 19:33, 12/05/2024
“Mệ chỉ mong khỏe mạnh để tiếp tục se hương bán cho khách, nối tiếp nghề cha ông; ngày ngày gặp gỡ nói chuyện với bọn trẻ, cuối tháng dư ra năm mười triệu đem vô viện tặng mấy cháu nhỏ mắc bệnh hiểm nghèo!”... Đó là tâm sự của mệ Tuyết, một người phụ nữ khắc khổ, nhưng giàu lòng nhân ái mà chúng tôi có dịp gặp gỡ trên hành trình tìm kiếm những sự tử tế trong cuộc sống bon chen.
Điều đặc biệt ở Môn Sơn

Điều đặc biệt ở Môn Sơn

Phóng sự - Nguyễn Thanh - 19:26, 12/05/2024
Đã nhiều lần về với Môn Sơn (Con Cuông) để ghé thăm nhà cụ Vi Văn Khang- một địa chỉ đỏ nơi miền Tây xứ Nghệ, thăm người Đan Lai ngủ ngồi trong vùng lõi vườn quốc gia Pù Mát, thăm những bản làng người Thái hay lam hay làm bên dòng sông Giăng thơ mộng… Mỗi lần mỗi khác, nhưng cảm nhận về sự đổi thay, bứt phá nơi đây thì ngày càng đậm nét.
Đồng bào Lô lô ở Cốc Xả đã có nước sạch

Đồng bào Lô lô ở Cốc Xả đã có nước sạch

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 19:23, 12/05/2024
Không còn phải vất vả đi chở từng can nước ở dưới khe, dưới mó cách xa nhà hàng cây số, các hộ đồng bào Lô Lô ở xóm Cốc Xả, xã Hồng Trị, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) mừng vui đón nguồn nước từ công trình nước tập trung được đầu tư xây dựng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) ngay tại xóm.
Vấn đề - Sự kiện (Tuần 19): Đặt tên làng, tên xã sau khi sáp nhập: Không thể vội vàng, máy móc

Vấn đề - Sự kiện (Tuần 19): Đặt tên làng, tên xã sau khi sáp nhập: Không thể vội vàng, máy móc

Giai đoạn 2023 - 2025, cả nước có 50 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.243 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp. Dự kiến sau sắp xếp, sáp nhập, cả nước sẽ giảm 14 đơn vị hành chính cấp huyện và 619 xã. Ngoài việc sắp xếp bộ máy, cán bộ, trụ sở... việc chọn tên đặt cho đơn vị hành chính mới cũng là vấn đề quan trọng không kém. Câu chuyện đặt tên mới hay giữ tên cũ được dư luận rất quan tâm. Chương trình Vấn đề - Sự kiện của Báo Dân tộc và Phát triển tuần này sẽ bàn về chủ đề: Tên làng, tên xã sau khi sáp nhập: Không thể vội vàng, máy móc.
Hàng chục xưởng chế biến khoáng sản chưa có thủ tục thuê đất ở Quỳ Hợp (Nghệ An): Thất thoát bao nhiều tiền thuế thuê đất?

Hàng chục xưởng chế biến khoáng sản chưa có thủ tục thuê đất ở Quỳ Hợp (Nghệ An): Thất thoát bao nhiều tiền thuế thuê đất?

Pháp luật - An Yên - 19:19, 12/05/2024
Dù đã hoạt động hàng chục năm, nhưng hàng chục xưởng chế biến khoáng sản tại huyện Quỳ Hợp vẫn chưa hoàn tất thủ tục thuê đất theo quy định. Nghịch lý này đã dẫn đến hệ quả làm thất thoát nguồn kinh phí thuê đất mà lẽ ra các chủ xưởng chế biến này phải nộp qua hàng năm.
Lào Cai: Hàng trăm hộ dân không có sổ đỏ khi đang sinh sống trên đất thổ cư- Trách nhiệm thuộc về ai ?

Lào Cai: Hàng trăm hộ dân không có sổ đỏ khi đang sinh sống trên đất thổ cư- Trách nhiệm thuộc về ai ?

Pháp luật - Trọng Bảo - 19:16, 12/05/2024
Thời gian gần đây, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Tân Thượng, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai rất bức xúc khi mảnh đất thổ cư mà gia đình họ sinh sống bao đời nay, không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) sau thời gian dài cơ quan chức năng thu hồi để thực hiện dự án chuẩn hóa hồ sơ địa chính.
Quảng Bình: Thành tựu sau 3 năm thực hiện Chương trình MTQG 1719

Quảng Bình: Thành tựu sau 3 năm thực hiện Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - Phạm Tiến - 19:14, 12/05/2024
Quảng Bình bắt tay vào thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) với một tâm thế chủ động, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị. Qua 3 năm triển khai thực hiện, nhiều nội dung, tiểu dự án thành phần, Dự án trong Chương trình MTQG 1719 đã đi sâu và tác động tích cực đến đời sống đồng bào các DTTS ở tỉnh Quảng Bình. Để có cái nhìn tổng quát hơn, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển có cuộc trao đổi với ông Trần Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình về triển khai Chương trình MTQG 1719 tại địa phương.
Người Sán Chỉ ở Đại Dực làm du lịch cộng đồng

Người Sán Chỉ ở Đại Dực làm du lịch cộng đồng

Xã hội - Mỹ Dung - 19:08, 12/05/2024
Từ một xã vùng cao thuộc diện đặc biệt khó khăn của huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), giờ đây Đại Dực đã khoác trên mình chiếc áo mới. Đặc biệt, đồng bào DTTS nơi đây đã nắm bắt được những lợi thế sẵn có của địa phương, để 'bắt nhịp" thực hiện mô hình du lịch cộng đồng, nhờ đó cuộc sống của người dân đã có nhiều khởi sắc.
Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng trao 10 căn nhà cho hộ nghèo khu vực biên giới tỉnh Kiên Giang

Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng trao 10 căn nhà cho hộ nghèo khu vực biên giới tỉnh Kiên Giang

Trang địa phương - Như Tâm - 19:03, 12/05/2024
Thừa ủy quyền của Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP), Đảng uỷ, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Kiên Giang phối hợp cùng lãnh đạo huyện Giang Thành vừa tổ chức lễ trao nhà cho các hộ khó khăn về nhà ở tại khu vực biên giới thuộc huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang trước mùa mưa bão năm 2024.