Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giảm nghèo bền vững: Đừng vì những “con số đẹp”

PV - 03:37, 31/03/2018

Mặc dù kết quả giảm nghèo thời gian qua là rất khả quan nhưng đi kèm với đó là tình trạng tái nghèo, nghèo phát sinh cũng đang có chiều hướng gia tăng. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là việc các địa phương đang chạy theo tỷ lệ hộ thoát nghèo.

Bài 1: Giảm nghèo trên giấy

Áp đặt chỉ tiêu!

Tháng 1/2016, xã Yên Khê (Con Cuông, Nghệ An) “cán đích” 19/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM), trong đó đạt được tiêu chí hộ nghèo dưới 10%. Trước đó, vào năm 2015, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã còn khoảng 26,03%, theo chuẩn nghèo đơn chiều.

Ranh giới thoát nghèo-tái nghèo là rất mong manh. (Ảnh minh họa). Ranh giới thoát nghèo-tái nghèo là rất mong manh. (Ảnh minh họa).

Với một xã miền núi, có 1.433 hộ/5.650 nhân khẩu, đồng bào DTTS chiếm trên 70% thì đây là một kết quả cực kỳ ấn tượng. Nhưng “kỳ tích” này không phải bỗng nhiên mà có.

Nhớ lại vào thời điểm 2015, trước khi được công nhận đạt chuẩn NTM, ở Yên Khê rộ lên phong trào… viết đơn xin rút khỏi hộ nghèo. Theo số liệu của UBND xã Yên Khê, tại thời điểm tháng 10/2015, toàn xã có 217 hộ viết đơn xin rút khỏi danh sách hộ nghèo của xã; chủ yếu là gia đình cán bộ, đảng viên.

Nhưng những hộ viết đơn xin thoát nghèo thực sự đã hết nghèo hay chưa? Theo chuẩn nghèo đơn chiều, chỉ tính bằng thu nhập thì rất khó để định lượng. Còn nếu theo chuẩn nghèo đa chiều, chỉ cần nhìn gia cảnh của một số hộ có đơn xin thoát nghèo ở Yên Khê thì cũng có thể thấy được việc thoát nghèo chỉ là hình thức.

Như trường hợp của vợ chồng Vi Văn Mạnh-chị Vi Thị Nhỏ (dân tộc Thái) ở bản Trung Hương, xã Yên Khê. Vợ chồng anh cùng hai đứa con sống trong một căn nhà cấp 4 tuềnh toàng. Không có đất sản xuất nên anh Mạnh phải đi làm thuê.

Hay trường hợp gia đình Lô Văn Dần-Lương Thị Lịch, cũng là một hộ có đơn xin rút khỏi danh sách hộ nghèo năm 2015 của xã Yên Khê. Tài sản đáng giá nhất của gia đình là chiếc tivi đã cũ, hai vợ chồng không có công ăn việc làm, nuôi 8 miệng ăn và con cái đều đang tuổi học hành.

Với những dẫn chứng nêu trên có thể thấy kết quả giảm nghèo ở Yên Khê là có vấn đề. Nhiều hộ nghèo chưa thực sự thoát nghèo, nhưng vì để “cán đích” NTM cũng như chỉ tiêu giảm nghèo nên xã buộc phải “định sẵn” từng gia đình phải thoát nghèo trong từng mốc cụ thể.

Việc chạy theo chỉ tiêu giảm nghèo của Yên Khê chưa thể dừng lại. Bởi theo chỉ tiêu đã được huyện Con Cuông giao, trong năm 2018, Yên Khê phải giảm từ 4,5-5,5% hộ nghèo. Hết năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chiếm 8,3%; tức là, xã Yên Khê phải làm mọi cách để cuối năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã đạt dưới 3%. Điều đáng nói là liệu có quá sức đối với một xã miền núi còn rất khó khăn như Yên Khê?

Không chỉ Yên Khê mà toàn huyện Con Cuông cũng sẽ phải thực hiện chỉ tiêu giảm nghèo. Năm 2018, huyện Con Cuông được UBND tỉnh Nghệ An giao giảm 4,5-5,5% hộ nghèo. Trong khi đó, hết năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo của Con Cuông là 23,54%; mặc dù đã giảm 3,02% so với năm 2016 nhưng vẫn không đạt chỉ tiêu giảm nghèo mà tỉnh đã giao trong năm 2017 (4%-5%).

Làm đơn thoát nghèo nhưng vẫn nghèo

Thực tế, việc giao chỉ tiêu giảm nghèo hằng năm được xem là động lực để các cấp ủy, chính quyền địa phương và người dân vận dụng hiệu quả các chính sách đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, quyết tâm thoát nghèo. Nhưng mặt trái của nó cũng đang lộ diện khi mà không ít địa phương, vì chạy theo chỉ tiêu nên kết quả giảm nghèo không thực chất.

Dễ nhận thấy nhất là, hết năm 2017, một số địa phương, nhất là ở các huyện nghèo 30a, có sự gia tăng tỷ lệ hộ nghèo đáng báo động. Do “chín ép” nên nhiều hộ nghèo sau khi được công nhận thoát nghèo đã nhanh chóng tái nghèo.

Như huyện miền núi Tây Giang của tỉnh Quảng Nam, cuối năm 2017, toàn huyện có 2.325 hộ nghèo (chiếm tỷ lệ 48,40%), tăng 166 hộ so với cuối năm 2016. Nguyên nhân chính khiến tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tăng là do hộ cận nghèo rơi xuống hộ nghèo quá nhiều.

Địa phương có tỷ lệ hộ tái nghèo nhiều nhất của huyện Tây Giang là xã Dang. Hết năm 2017, toàn xã có 24 hộ thoát nghèo thì lại có 6 hộ tái nghèo, 35 hộ cận nghèo bước xuống hộ nghèo, 5 hộ nghèo phát sinh; đưa tỷ lệ hộ nghèo của xã lên thành 60,24% tổng số hộ, tăng 6% so với năm 2016.

Tình trạng tái nghèo và nghèo phát sinh lâu nay có một phần nguyên nhân từ việc đặt chỉ tiêu rồi buộc các hộ nghèo “phải thoát nghèo”. Đây cũng chính là vấn đề mà nhiều ý kiến băn khoăn trước những chỉ tiêu giảm nghèo hằng năm của các địa phương.

Như tỉnh Quảng Nam, năm 2018, tỉnh này đặt chỉ tiêu có 5.000-5.500 hộ thoát nghèo; trong đó có ít nhất 3.600 hộ nghèo tự nguyện đăng ký thoát nghèo. Nhưng trước tình trạng tái nghèo, nghèo phát sinh đã và đang diễn ra, tại kỳ họp thứ 6 HĐND tỉnh Quảng Nam khóa IX (diễn ra ngày 07/12/2017), nhiều đại biểu HĐND tỉnh đã chất vấn ông Huỳnh Tấn Triều, Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội rằng, có hay không việc cán bộ xã, cán bộ thôn tự viết đơn xin đăng ký thoát nghèo cho dân. Ông Triều thừa nhận có tình trạng này; tuy nhiên, ông Triều cho rằng, do bà con không trình bày được “ý tưởng” thoát nghèo nên “nhờ” cán bộ xã, cán bộ thôn viết dùm chứ không phải là cán bộ tự ý viết đơn rồi đem lên để đăng ký thoát nghèo (!?).

Từ câu chuyện ở Nghệ An, Quảng Nam để thấy, việc giao chỉ tiêu giảm nghèo hằng năm đang trở thành một áp lực cho chính quyền địa phương, làm nảy sinh những biện pháp… thoát nghèo không thực chất. Điều này đã khiến cho không ít báo cáo giảm nghèo chỉ là những “con số đẹp”.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quận Nam Từ Liêm (TP. Hà Nội): Cần làm rõ hành vi chiếm giữ và cho thuê đất an ninh quốc phòng

Quận Nam Từ Liêm (TP. Hà Nội): Cần làm rõ hành vi chiếm giữ và cho thuê đất an ninh quốc phòng

Vừa qua, Báo Dân tộc và Phát triển nhận được đơn thư của bà Nguyễn Hồng Hạnh, phường Phương Canh, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội. Bà Hạnh tố giác Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Thương mại Hòa Khánh, địa chỉ ở Nhân Chính, quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trốn thuế và mua bán hóa đơn trái phép.
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 14 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 14 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 14 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 14 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 14 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 14 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 15 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 15 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 15 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 15 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.