Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ca khúc về đề tài dân tộc thiểu số, miền núi: Cần tìm ra những hướng đi mới

PV - 11:20, 18/03/2019

Với giai điệu bình dị, hình ảnh cuộc sống sinh động của đồng bào các dân tộc đã trở thành chất liệu quý cho mỗi nhạc sĩ khi khai thác mảng đề tài DTTS, miền núi. Tuy nhiên những năm gần đây, các ca khúc viết về đề tài DTTS, miền núi không nhiều, hoặc nếu có thì phần lớn là những ca khúc của các tác giả quen thuộc. Điều đó đặt ra vấn đề cần có hướng đi mới cho mảng đề tài này.

Đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào DTTS là chất liệu quý cho các nhạc sĩ sáng tác. Đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào DTTS là chất liệu quý cho các nhạc sĩ sáng tác.

Một chặng đường hướng về bản sắc

Từ cuối những năm 30 của thế kỷ XX, đề tài về DTTS và miền núi đã hấp dẫn và quyến rũ các thế hệ nhạc sĩ ngay từ buổi đầu của Tân nhạc Việt Nam. Nhìn lại toàn cảnh nền âm nhạc Việt Nam, có thể thấy, đề tài DTTS đã được khai thác, đề cao và tôn vinh trong dòng chảy của âm nhạc cách mạng với sự xuất hiện của những tác phẩm âm nhạc lớn như: “Nhạc kịch Cô Sao”, “Người tạc tượng của Đỗ Nhuận”, “Bên bờ Krông pa của Nhật Lai”, “Cô gái Tây Nguyên của Văn Ký”... Bên cạnh đó là những tác phẩm âm nhạc không lời, nhạc cho điện ảnh và sân khấu như: “Vũ khúc Tây Nguyên” của Hoàng Đạm, “Bài ca chim Ưng” của Đàm Linh (viết cho violon và piano), Concerto cho đàn Đinh pá và dàn nhạc Khát vọng Ba zan của Nguyễn Cường…

Đặc biệt ở giai đoạn này đã dần hình thành một đội ngũ nhạc sĩ sáng tác là người DTTS. Họ trưởng thành và phát triển nhanh chóng thành một lực lượng có mặt hầu hết trên khắp các vùng, miền đất nước với những tên tuổi đã trở thành quen thuộc, nổi bật như: Cầm Bích (dân tộc Thái); Kpapui (dân tộc Jrai); Y sơn Niê (dân tộc Ê-đê); Y phôn Ksor; Lẩu A Sa… Họ đều là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật các DTTS Việt Nam và Hội Nhạc sĩ Việt Nam nên có nhiều điều kiện phát huy khả năng sáng tạo âm nhạc.

Nhạc sĩ Nông Quốc Bình, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật các DTTS Việt Nam cho rằng, tuy đội ngũ người dân tộc làm âm nhạc chưa đông, tác phẩm chưa nhiều, nhưng những hoạt động âm nhạc chuyên nghiệp ở vùng các dân tộc đã đạt được những thành tựu đáng kể. Đó là nền móng cho tương lai phát triển âm nhạc ở vùng DTTS của nước ta.

Cần những lối đi mới

Theo nhạc sĩ Nông Quốc Bình, âm nhạc với cuộc sống các dân tộc có thể ví như cơm ăn, nước uống, như nguồn dinh dưỡng bồi đắp tâm hồn, tình cảm con người qua các thế hệ và mỗi thế hệ lại làm giàu, làm phong phú thêm vốn quý đó. Âm nhạc dân gian mỗi dân tộc có quan hệ mật thiết với tiếng nói của dân tộc ấy, biểu hiện của trình độ phát triển của xã hội. Đó là những điều kiện cho phép từng bước xây dựng một đời sống âm nhạc chuyên nghiệp, tức là xây dựng đội ngũ những người sáng tác, biểu diễn, lý luận, phê bình và xây dựng một công chúng âm nhạc.

Tuy nhiên, có thể nhận thấy nhiều năm nay, trong “kho tàng” âm nhạc Việt Nam không có nhiều các ca khúc viết về đề tài DTTS, hay những nhạc sĩ người DTTS gây được tiếng vang lớn. Phần lớn, những ca khúc được biểu diễn trên sân khấu đều là những sáng tác từ vài chục năm trước đây.

Vì thế, nhiều ý kiến đã cho rằng, cần thêm nhiều hướng đi cho mảng đề tài này, bởi lẽ mảng đề tài DTTS, miền núi còn tiềm ẩn nhiều câu chuyện độc đáo, khác biệt. Qua đó giúp người nghe có được kiến thức về từng miền, đề từ đó văn hóa của mỗi dân tộc sẽ được lan tỏa một cách bền bỉ với thời gian.

Theo nhạc sĩ Nông Quốc Bình, để tìm lại chỗ đứng cho các ca khúc đề tài DTTS, miền núi thì chính nhạc sĩ là người quyết định điều đó. “Một sự bình đẳng tốt đẹp nhất trong âm nhạc là bản thân mỗi nhạc sĩ người dân tộc phải luôn luôn tự phấn đấu, nâng mình lên ngang tầm với trình độ chung, từ đó xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp giữa các dân tộc”, nhạc sĩ Nông Quốc Bình nhấn mạnh.

Tháng 7/2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Cuộc thi Sáng tác ca khúc về đề tài DTTS và miền núi dành riêng cho các tác giả người DTTS. Đã có hơn 20 ca khúc được nhận giải từ Cuộc thi. Tuy nhiên phần lớn các tác phẩm đoạt giải đều là những nhạc sĩ đã có tên tuổi như nhạc sĩ Điểu Được (dân tộc Chơ Ro), Linh Nga Nie Kdam (dân tộc Ê-đê) mà chưa thấy xuất hiện các nhạc sĩ trẻ...

HỒNG MINH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 8 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 8 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 8 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 8 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 8 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 8 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 8 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 8 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 9 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 9 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.